Zoveelste domper in toeslagenaffaire: conclusie van onderzoek naar uithuisgeplaatste kinderen rammelt, zegt deze hoogleraar

Zijn kinderen van gedupeerde ouders van toeslagenaffaire nu wel of niet vaker in aanraking gekomen met de jeugdbescherming? Volgens een onderzoek van statistiekbureau CBS is er geen verband. Maar daar klopt niks van, zegt hoogleraar Casper Albers.

Het onderzoek ging over het aantal kinderen van gedupeerde ouders dat door de toeslagenaffaire uit huis is geplaatst. Dat zijn er zo'n 2.000. "Gedupeerdheid verhoogt de kans op kinderbeschermingsmaatregelen niet", vatte het CBS het vorig jaar november kernachtig samen. Ouders kwamen dus niet vaker in aanraking met de jeugdbescherming dan ouders die niet met de toeslagenaffaire te maken kregen.

'Te kort door de bocht'

Maar op dit onderzoek wordt nu forse kritiek geuit, en niet door de minste. Hoogleraar toegepaste statistiek Casper Albers zat in de begeleidingscommissie van het CBS-onderzoek en zegt dat deze conclusie onjuist is.

"Die zin staat in het onderzoek en die is echt te kort door de bocht. Hiermee wordt de indruk gewekt dat er helemaal niks aan de hand is en dat blijkt helemaal niet uit het onderzoek", zegt hij.

'Baal van verkeerde conclusie'

Volgens Caspers kun je op basis van dit onderzoek namelijk helemaal niet zeggen dat er geen verband is tussen het toeslagenaffaire en het aantal uithuisgeplaatste kinderen bij deze gezinnen. "De enige juiste conclusie is dat we dat simpelweg niet weten. We kunnen in ieder geval niet zeggen dat het zeker niet zo is."

De hoogleraar was dan ook onaangenaam verrast toen hij de ferme conclusie van het CBS las toen het rapport openbaar werd. "Ik was echt verbaasd en snapte niet wat er gebeurd was. Deze versie week namelijk nogal af van het concept dat ik onder ogen had gekregen. Ik baal hier heel erg van, want de meeste mensen lezen natuurlijk alleen de samenvatting en die kopjes, en niet het hele rapport. Er wordt een verkeerde indruk hiermee gewekt."

CBS geeft fout toe

Caspers laat het er niet bij zitten en heeft inmiddels het statistiekbureau om tekst en uitleg gevraagd. "Ik heb iemand bij het CBS gesproken om te vragen wat hier nou is misgegaan. Deze persoon gaf toe dat ze te kort door de bocht zijn geweest. Ook werd gezegd dat tijdsdruk meespeelde omdat het rapport 1 november klaar moest zijn."

SP-Kamerlid Renske Leijten volgt het toeslagenaffaire al jaren op de voet en wil zo snel mogelijk opheldering van het kabinet over wat hier is misgegaan. "Ik vind het vooral verdrietig dat er weer discussie over is. We weten hoe heftig het schandaal is geweest, hoe heftig het is dat je uit huis wordt geplaatst of als er maatregelen worden genomen in een gezin. Dat er geen relatie is en dat we niet weten óf er een relatie is, is echt een verschil."

'Financiële problemen spelen mee'

Ze wil dat het vooral gaat over hoe de slachtoffers gecompenseerd worden, in plaats van dat het weer gaat over een fout op papier die is gemaakt. "Ik vind het verdrietig. Slachtoffers hebben nu het idee dat er weer dingen worden weggemoffeld."

Leijten heeft nooit gezegd dat er wél een causaal verband is tussen de slachtoffers van de toeslagenaffaire en het uithuisplaatsen van kinderen, vertelt ze. "Maar financiële problemen spelen mee. We weten dat er zwarte lijsten zijn, dat mensen geen verzekeringen kregen en dat dat effect heeft gehad. En dat ze dan zeggen dat dat niet meespeelt, is gewoon verdrietig."

Rectificatie van CBS

Het CBS gaat het gewraakte zinnetje rectificeren, bleek vanmiddag tijdens een briefing in de Tweede Kamer. "De kop in die samenvatting is ongelukkig. Wij doen complexe onderzoeken, naar complexe onderwerpen, met complexe methodes. En wij vinden het als CBS heel erg belangrijk dat zoveel mogelijk mensen toegang hebben tot dat rapport", verklaart het statistiekbureau.

"Dus wij publiceren altijd alles online en wij trachten ook om dat in zo begrijpelijk mogelijke taal te doen. Er was een samenvatting gemaakt door de onderzoekers en daar stond de zin nog niet in. Daarna is er nog een slag gemaakt 'hoe kunnen we dit nu duidelijker formuleren' en dat is inderdaad gewoon ongelukkig gegaan."