radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Zoutwinning in de Waddenzee? 'Waarom halen ze het niet ergens anders vandaan?'

Zoutwinning in de Waddenzee? 'Waarom halen ze het niet ergens anders vandaan?'
Frank Petersen, projectleider klimaatverandering van de Waddenvereniging
Bron: EenVandaag

De Waddenzee is populair. Niet alleen bij natuurliefhebbers, maar ook bij bedrijven die er zout of gas willen winnen. Dat leidt tot verhitte discussies. Binnenkort overlegt de Tweede Kamer erover. "We houden ons hart vast", zegt de Waddenvereniging.

Frank Petersen van de Waddenvereniging wandelt langs de Waddenzee. Als enige Nederlands natuurgebied staat de Waddenzee op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is vloed, Petersen wijst naar het water: "Beneden het wateroppervlak ligt de Ballastplaat, een voormalige zandbank. Als het eb is, kun je de plaat zien liggen."

Waddenzee
Bron: EenVandaag
Waddenzee

'Elke centimeter is schadelijk'

Zoutfabriek Frisia wil zout winnen onder de Ballastplaat in de Waddenzee. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verleende hier een vergunning voor. En daar is de Waddenvereniging niet blij mee. Door zoutwinning kan de bodem zakken, vertelt Petersen. Met als gevolg dat de Ballastplaat bij eb minder vaak droogvalt. "De miljoenen vogels die rusten en voedsel zoeken op de plaat hebben daar last van."

Volgens directeur Lutz Jacobi van de Waddenvereniging voldoet Frisia niet aan alle eisen die nodig zijn voor zoutwinning in het Waddengebied. "Frisia heeft zijn gegevens niet op orde." Ze wil met minister Wiebes van Economische Zaken in gesprek over de risico's voor het natuurgebied. "Elke centimeter die de bodem daalt is schadelijk."

Lutz Jacobi, directeur Waddenvereniging
Bron: EenVandaag
Lutz Jacobi, directeur Waddenvereniging

Beter onder zee dan onder land

Directeur Durk van Tuinen van de zoutfabriek is het oneens met de Waddenvereniging: "Omdat het Waddengebied beschermd is, houden we alles extra goed in de gaten. Natuurlijk willen we geen schade aanrichten. We monitoren continu wat er gebeurt en zorgen dat we schade voor zijn."

Daarnaast is volgens Van Tuinen beter om zout te winnen onder de zee dan onder land. De Waddenzee kan zichzelf namelijk herstellen. Het zand en slib dat vanuit de Noordzee wordt toegevoerd, vult de bodem weer aan nadat er zout is weggehaald."

Durk van Tuinen, directeur Frisia Zout
Bron: EenVandaag
Durk van Tuinen, directeur Frisia Zout

Minder slikkerige smurrie

Frank Petersen van de Waddenvereniging is het er niet mee eens dat de Waddenzee een goede plek is voor zoutwinning: "Als de bodem zakt, verandert de samenstelling: meer zand en minder slikkerige smurrie. De schelpjes waarvoor de vogels hier komen - nonnentjes - houden juist van die slikkerige waddenzeebodem. Het wad zoals we dat nu kennen zal veranderen. Wij houden ons hart vast."

Directeur Lutz Jacobi: "De wereld verandert, de zeespiegel stijgt, de natuur wordt al genoeg bedreigd. Zout is overal ter wereld, blijf alsjeblieft weg van de Waddenzee."

info

Uniek en belangrijk natuurgebied

Allert Bijleveld onderzoekt de verspreiding van dieren in de Waddenzee bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Hij vindt het terecht dat de Waddenvereniging zich zorgen maakt. De samenstelling van het bodemleven kan bijvoorbeeld veranderen. "Het baart me zorgen dat ze al begonnen zijn met boren terwijl er nog geen waterdicht plan ligt. In een uniek en belangrijk natuurgebied als de Waddenzee zou een bedrijf moeten bewijzen dat er geen nadelig effect optreedt voordat het begint."

Ministerie: Natura-2000 geen belemmering

Volgens het ministerie van Economische Zaken mogen activiteiten als zout- en gaswinning ondernomen worden. "De Waddenzee is door Unesco aangewezen als werelderfgoed en tevens een Natura-2000 gebied. Dit betekent niet dat er niets mag binnen dit werelderfgoed."

"Zo werd bijvoorbeeld reeds gas gewonnen toen het gebied als werelderfgoed werd aangewezen. Dit is dus geen belemmerende factor geweest. Economische activiteiten mogen mits er geen schade optreedt aan de natuur." Lees hier de volledige reactie van het ministerie.

Bekijk hier de reportage, waarin bisschop mgr. Ron van der Hout van bisdom Groningen uitlegt waarom de actievoerders zijn zegen krijgen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'
Oud-student Rozemarijn heeft geen recht op een studievoucher
Bron: Eigen foto

Zo’n 20.000 oud-studenten lopen de studievoucher van ruim 2.000 euro mis omdat het behalen van alleen een universitaire bachelor volgens de overheid niet als een volledig diploma telt. "Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt."

Voor het behalen van een 'volledig universitair diploma' moeten studenten volgens DUO zowel een bachelor als masteropleiding hebben afgerond. Alleen de universitaire studenten die aan deze eis voldoen, komen in aanmerking voor de studievoucher: een compensatie van 2.097 euro voor het niet optimaal kunnen profiteren van de investeringen in het hoger onderwijs.

'Ik schrok'

De regel zorgt voor grote frustratie onder studenten die hier niet aan voldoen, zo ook bij de 25-jarige oud-student Rozemarijn Gierkink. Op een informatiesite dacht zij eerder te lezen dat ze recht had op een studievoucher, maar toen ze via DUO inlogde bleek dit anders te zijn. "Ik zag toen dat het bedrag niet van mijn schuld afgehaald was. Ik schrok, want dit kostte me toch weer 2.000 euro."

"Ik heb tussen 2017 en 2023 een wo-bachelor Kunsten, Cultuur en Media gestudeerd in Groningen en geen aanvullende beurs gehad. Toch krijg ik niets terug."

Studievoucher ter compensatie

Wat bleek nou? Rozemarijn voldoet maar aan twee voorwaarden voor de voucher. En om in aanmerking te komen voor de studievoucher moeten studenten aan de volgende drie voorwaarden voldoen: nog nooit eerder een voucher hebben ontvangen, tussen september 2015 en augustus 2019 zijn begonnen met de studie, én zowel een bachelor als master of een hbo-opleiding binnen 10 jaar hebben afgerond.

Pas wanneer een student aan alle drie de voorwaarden voldoet, komt hij of zij in aanmerking voor de compensatie. Dit jaar is de tegemoetkoming voor de voucher 2.097,08 euro, dit bedrag wordt verrekend met de huidige studieschuld.

Bekijk ook

'Als ik dit had geweten'

Voor Rozemarijn was een master doen destijds geen optie. "Ik heb 6 jaar gedaan over een 3-jarige opleiding en niemand die toen zei: 'misschien moet je doorgaan met studeren, want een wo-bachelor is niet genoeg voor een geldbedrag in de toekomst.' Dat maakt het extra zuur."

Met de kennis van nu had Rozemarijn andere keuzes gemaakt, vertelt ze. "Ik heb bestuursjaren gedaan en daardoor vertraging opgelopen. Als ik dit allemaal had geweten, had ik misschien mijn studie sneller afgerond of meteen een master gedaan."

Schande

Voorzitter van de Landelijke studentenvakbond (LSVb), Abdelkader Karbache hoort verhalen als die van Rozemarijn dagelijks. "Het gaat om zo'n 20.000 oud-studenten die dus geen recht hebben op deze voucher, omdat de overheid alleen een wo-bachelor niet als volledige opleiding ziet."

"Dat is problematisch, omdat juist deze groep vaak vanwege financiële redenen geen master meer kan doen," zegt Karbache. "Zij ronden zo snel mogelijk hun bachelor af en gaan met dat papiertje bijdragen aan de maatschappij door te werken. Dat juist zij financieel gestraft worden door de voucher niet te ontvangen, vind ik een schande."

Bekijk ook

Afspraken herzien

Bij de invoering van het leenstelsel in 2015 is besloten dat alleen een combinatie van een bachelor- en masterdiploma als volledige opleiding geldt. Hoewel DUO destijds studenten hierover heeft geïnformeerd, merkt LSVb-voorzitter Karbache dat veel studenten daar niets van weten.

"De informatievoorziening is gebrekkig, waardoor studenten niet weten waar ze aan toe zijn", merkt hij op. "Het is tijd om de afbakening opnieuw te bekijken en ook wo-bachelorstudenten te compenseren."

'Niemand snapt er nog iets van'

Maar, onderwijsminister Bruins stelt dat het herzien van de regels niet wenselijk is omdat dit de stabiliteit van het overheidsbeleid zou ondermijnen.

Karbache reageert met een lach bij het woord 'stabiel'. "De spelregels veranderen telkens opnieuw. Eerst was de studievoucher een certificaat, nu is het een geldbedrag. De overheid moet stoppen met het bedenken van nieuwe regels, want niemand snapt er nog iets van."

Bekijk ook

Juridische stappen

Volgens de LSVb is dit de zoveelste trap na aan de pechgeneratie. "Wij overwegen inmiddels juridische stappen om de studievoucher ook voor wo-bachelor studenten uit te laten betalen", laat voorzitter Karbache weten.

"Het gaat om een bedrag van ruim 2.000 euro, dat willen en kunnen zij niet missen. En daarnaast zorgt dit opnieuw voor een vertrouwensbreuk tussen studenten en de overheid die niet zomaar is opgelost."

'Toch gun ik het anderen'

Of Rozemarijn ooit nog gecompenseerd wordt voor haar studielening, blijft voorlopig een mysterie. Wel gunt ze anderen de compensatie én een basisbeurs.

"Ik ben blij voor mijn broertje, die nu wel een basisbeurs krijgt. Maar het voelt heel cru. Geef ons dan échte compensatie. Dat is het gevoel dat blijft hangen", zegt ze tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant