Hulporganisaties maken zich zorgen, nu de hulpverlening van VN-organisatie UNRWA dreigt te verdwijnen in Gaza. Hulpverlener Meinie Nicolai van Artsen zonder Grenzen maakt zich daar grote zorgen over.

Gisteren nam het Israëlische parlement een wet aan die VN-organisatie UNRWA verbiedt om nog langer te werken in Israël. Dit terwijl veel hulp aan Palestijnen Gaza binnenkomt via Israël. Honderdduizenden Gazanen zijn afhankelijk van de UNRWA. Het is niet de enige hulporganisatie in het gebied, maar wel de grootste. UNRWA levert naast gezondheidszorg bijvoorbeeld ook onderwijs.

'Wordt alleen maar erger'

Hulpverlener Meinie Nicolai van Artsen zonder Grenzen was eerder dit jaar in Gaza als coördinator van alle medewerkers van de ngo in het gebied. "Het was toen al zeer ernstig, met veel doden en gewonden", vertelt ze.

"We hadden toen ook al minder toegang in Gaza. Nu hebben we helemaal geen toegang meer tot het noorden. We kunnen niet opschalen en als UNRWA wegvalt wordt het alleen maar erger." Nicolai werkt al 30 jaar als hulpverlener en vertelt dat deze crisis één van de ergsten is die ze ooit meemaakte. "De mensen zien niet meer wat de toekomst kan brengen, families zijn uit elkaar gerukt, alles is totaal verwoest."

Heel belangrijk in de regio

In Gaza wordt het werk van hulpverleners onderling gecoördineerd, zegt Nicolai. "Wij focussen ons vooral op ziekenhuiszorg en eerstelijnszorg. Nu is dat vooral wondverzorging en chirurgie, door het grote aantal gewonden. Ook UNRWA doet veel eerstelijnszorg. We kwamen een paar keer per week met alle organisaties bij elkaar. UNRWA speelt een hele belangrijke rol."

Ze vervolgt: "Zij zijn enorm groot, het zijn de Verenigde Naties. Ze hebben het mandaat voor Palestijnse vluchtelingen. Ze zijn eigenlijk de ruggengraat van de regio, als het gaat om de zorg."

In opspraak

Begin dit jaar kwam UNRWA in opspraak. Israël meldde toen dat twaalf medewerkers van de hulporganisatie betrokken zouden zijn geweest bij de aanslag van 7 oktober. Nederland schortte daarna, net als veel andere landen, de bijdrage aan de hulporganisatie op.

Later bleek uit onafhankelijk onderzoek, geïnitieerd door de VN, dat die beschuldigingen niet voldoende bewezen konden worden. Nederland maakte tot nu toe elk jaar 19 miljoen euro over aan de UNRWA en gaat dat in 2025 weer doen.

Hulpverlening in Gaza

Hoe gaat Artsen zonder Grenzen om met strijdende partijen? "Wij zijn onafhankelijk en onpartijdig. We werken overal ter wereld om burgers gezondheidszorg te bieden. En dan praat je met de autoriteiten voor toestemming, ook in Gaza. Dat je met mensen spreekt, is evident in een conflictsituatie", zegt Meinie Nicolai.

In een bericht op X schrijft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat het wel belangrijk is om humanitaire hulp te bieden in Gaza. Maar Nicolai heeft geen idee hoe. "Er is nu al bijna niks. We weten niet eens wat er in het noorden van Gaza gebeurt. We zijn het contact kwijt met een van onze artsen in het noorden. De arts is een jaar geleden achtergebleven om gewonden te verzorgen."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."