'Zonder het kalifaat is IS minstens zo gevaarlijk'

In Oost-Syrië wordt hard gevochten om het laatste IS-bolwerk te doen vallen. Toch is daarmee IS als terreurorganisatie nog lang niet verslagen, zegt Koert Debeuf van het Tahrir Institute for Middle East Policy Europe.

In de Syrische stad Baghuz vinden nu de laatste schermutselingen plaats. Daar vechten nog meerdere IS-strijders tegen de Koerdische strijdkrachten die de stad willen bevrijden van de terreur en aanwezigheid van Islamitische Staat. "Hun verzet duurt wel langer dan gehoopt", vertelt Debeuf. "Maar het IS-gebied wordt elke dag kleiner. Het is straks wel gedaan met deze fase van IS."

Nieuwe strijd

Maar als het einde van het kalifaat er komt, zal er weer een nieuwe strijd komen. Daar is Koert Debeuf van overtuigd. Hij was zelf jarenlang woonachtig in het Midden-Oosten, en is daar voor zijn denktank nog geregeld te vinden. "Er zijn nog altijd 10 à 15 duizend strijders van IS die overal rondlopen. In Turkije, in Irak, in Egypte of in dorpen in Libië."

De overgebleven IS-strijders komen straks dan wel uit een oorlog, maar zullen daarna verder kijken, vertelt Debeuf. "Zoals ook bij vroegere veldslagen zijn strijders nu aan het wachten op nieuwe orders, een nieuwe doelstelling. We weten dat Al-Baghdadi, de leider van IS, nog niet is doodverklaard. Het is wachten op een nieuw idee, en dat kan dus nog komen."

Radio-interview: Koert Debeuf vertelt over de toekomst van IS na het kalifaat.

Al-Qaida

Debeuf maakt de vergelijking met de opkomst van Al-Qaida. De moedjahedien-strijders vormden zich uiteindelijk om tot deze terrreurorganisatie. "Zij vochten eerder nog tegen de Russen in Afghanistan in de jaren 80. Na die oorlog hebben voornamelijk Arabische landen gezegd: onze strijders mogen niet terugkomen. Dus gingen ze ronddolen in het Midden-Oosten, en hebben ze uiteindelijk hun nieuwe jihad gevonden.

Via de revolutie in Algerije en de oorlog in Bosnië belandden deze strijders in Soedan. "Daar werden ze verjaagd en toen zijn ze weer naar Afghanistan getrokken. Daar hebben ze de aanslagen van 9/11 hebben voorbereid. Dus de mensen van IS vandaag de dag gaan niet rustig verspreid zitten en er niks nieuws verzinnen. Dan wordt het misschien nog erger dan we al gezien hebben."

Terughalen

Over het terughalen van Europese IS-strijders, is Debeuf duidelijk: "Het zijn wel Europese misdadigers. Laten we hen dan terughalen, hen voor het gerecht brengen en in passende gevangenissen zetten. Dat maakt het gevaar voor een hergroepering daar kleiner."

Lees ook

• 

  Zo zet je een internationaal tribunaal voor IS-strijders op

  • 20-02-2019

"Het gaat om onze eigen veiligheid op de langere termijn. Op korte termijn klinkt het natuurlijk goed: laten we die misdadigers, die terroristen, niet terughalen, want dat creëert een gevaar voor ons. En dat klopt voor een deel. Het is niet zonder gevaar." Toch is hen daar laten ook geen oplossing, vindt Debeuf. "Dan krijg je het gevaar dat er over 2 à 3 jaar een veel sterker alternatief naar boven komt. Een club die georganiseerde aanslagen bij ons kan plegen, is op termijn veel gevaarlijker."