radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Zomaar stikstof uitstoten mag niet meer, maar natuurorganisaties blijven bezorgd

Zomaar stikstof uitstoten mag niet meer, maar natuurorganisaties blijven bezorgd
Bomen kunnen afsterven door stikstofvervuiling.
Bron: EenVandaag

Natuurorganisaties zijn blij met de uitspraak van de Raad van State, waardoor de uitstoot van stikstof bij bouwprojecten direct gecompenseerd moet worden. "Dat is voor de natuur van levensbelang." Toch zijn de zorgen niet weg.

"De natuur lijdt onder de grote hoeveelheden stikstof. Eiken sterven af en vogels gaan dood in hun nest", vertelt Toine Cooijmans. Hij is gids bij Natuurmonumenten en laat de huidige stand van zaken zien in natuurgebied de Kampina in Noord-Brabant

Een drama in de bodem

Het gebied heeft zwaar te lijden onder stikstofvervuiling. "Je zou hier paarse heide moeten zien, maar het lijkt wel een steppe. Stikstof is net junkfood. Gewone grassen doen het fantastisch goed, maar alle zeldzame planten verdwijnen", zegt Cooijmans. "Hier in de bodem speelt zich een drama af." In kwetsbare natuurgebieden hebben ook eikenbomen het erg zwaar: ze dragen minder blad en kunnen zelfs doodgaan.

stikstof 1
Bron: EenVandaag
Geen heide, maar gras: het effect van stikstof op de natuur is groot.

Hoe kon het zover komen? Het Nederlandse plan van aanpak regelde dat bedrijven en boeren mochten uitbreiden, waarbij ze op een later tijdstip hun stikstof moesten compenseren. In de praktijk gebeurde dat niet. De hoeveelheid is alleen maar toegenomen. Natuurorganisaties vochten jaren tegen het beleid en hebben nu gelijk gekregen. De Raad van State is helder en ziet het Nederlandse beleid als een truc om niet op te hoeven treden tegen de stikstofuitstoot.

Direct compenseren

De Raad van State bepaalde dat de toezegging om 'ergens stikstof te compenseren' bij bouwprojecten in strijd is met Europese regels. De uitstoot van stikstof moet direct gecompenseerd worden om schade aan de natuur tegen te gaan.

De grootste natuurorganisaties van Nederland zoals Natuurmonumenten en de Vogelbescherrming, hopen dat de regering nu dan eindelijk werk maakt van het terugdringen van de vervuiling. Maar de vooruitzichten zijn niet goed: volgens het kabinet dreigt Nederland stil te vallen en mag er door de uitspraak nog nauwelijks gebouwd worden in ons land. Onder andere de VVD koos de aanval: volgens de partij gaat ons land op slot door doorgeslagen natuurbescherming.

Lees ook

Gebroken pootjes

De Vogelbescherming noemt het jammer dat in deze opvatting niet gekeken wordt naar het risico dat eerdere kabinetten hebben genomen. Met alle gevolgen van dien: Nederland ligt onder een vieze deken van stikstof en is, naar verhouding, een van de grootste stikstofproducenten ter wereld. Voor vogels en voor de natuur in het algemeen heeft dat verstrekkende gevolgen, zegt de natuurorganisatie.

Jonge koolmezen liggen met gebroken pootjes in het nest

Kees de Pater, woordvoerder Vogelbescherming, over de gevolgen van stikstof

Kees de Pater, woordvoerder van de Vogelbescherming, vertelt hoe vogels lijden onder de vervuiling. "In gebieden met veel stikstof verdwijnt kalk uit de grond. Dat hebben vogels als koolmezen nodig voor sterke botjes en hun eierschalen. Hebben ze dat niet, dan liggen in het ergste geval jongen in het nest met gebroken pootjes."

Stikstof 2
Bron: EenVandaag
Eikenbomen kunnen sterven door stikstof in de bodem.

Niet afgeloste hypotheek

Volgens Teo Wams, directeur van Natuurmonumenten, is er in het verleden iets goed misgegaan. "De hoeveelheid stikstof is niet naar beneden gegaan. Met het stikstofbeleid namen we een hypotheek op de toekomst die nooit werd afgelost."

Met het huidige stikstofbeleid neem je een hypotheek op de toekomst die je niet aflost

Natuurorganisaties waarschuwen dat met de plannen voor bijvoorbeeld Lelystad Airport, de uitstoot van stikstof alleen maar enorm zal toenemen. Er zal dus echt dringend iets moeten gebeuren. "De natuur trekt aan de bel en als we nu niet ingrijpen, is die natuur er straks niet meer."

Lees ook

Tv-reportage: Zomaar stikstof uitstoten mag niet meer, maar natuurorganisaties blijven bezorgd

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant