Gistermorgen voer het marinefregat Zr.Ms. Tromp Den Helder binnen. Het schip deed mee aan een missie in de Rode Zee om aanvallen vanuit Jemen te stoppen. En een missie om de Chinese expansiedrift in te perken. Die laatste verliep niet zonder incidenten.

De Tromp neemt onder leiding van de Amerikanen deel aan Operation Prosperity Garden, een missie om koopvaardijschepen in het gebied rondom de Rode Zee te beschermen. In dit deel van de zee, in het Midden-Oosten, is het erg onrustig. Vanuit Jemen worden er steeds meer westerse vrachtschepen onder vuur genomen.

'Er is continue dreiging'

Het was het afgelopen jaar best spannend af en toe, vertelt commandant Yvonne van Beusekom over de rondvaart. Dit ondanks dat het schip een luchtverdedigingsfregat is. Zo'n schip kan makkelijk een groep marineschepen beschermen tegen vijandelijke dreigingen vanaf zee en uit de lucht en is uitermate geschikt voor het neerhalen van drones of raketten. "Het is daar echt gevaarlijk, er is continue dreiging."

Die dreiging en spanning voelde Van Beusekom vooral toen het schip deze zomer tijdens hun tweede missie in de Oost-Chinese Zee voer, een zeegebied dat Beijing als eigen territorium beschouwt. "We merkten China's aanwezigheid. Ze waren constant in de buurt, hadden eenheden ingezet om ons in de gaten te houden", vertelt ze. Er vlogen regelmatig Chinese straaljagers en helikopters rond de Tromp.

China claimt zeegebied

De laatste jaren probeert China meer zeegebied te claimen rondom de Oost-Chinese Zee. Naast de Tromp merken de Filipijnen en Taiwan, twee landen die bijna dagelijks in het gebied varen, dat ook.

Onlangs werd een schip van de Filipijnse kustwacht geramd door de Chinese kustwacht, omdat de Chinezen claimden dat de Filipijnen in hun zeegebied voeren. En Taiwan staat bijna constant onder druk van de Chinese marine en luchtmacht. China ziet het land namelijk als afvallige provincie.

Belangrijke routes voor wereldhandel

Ook Casper Wits, specialist op het gebied van Chinees buitenlandbeleid aan de Universiteit Leiden, ziet dat China zich steeds meer gebied probeert toe te eigenen. Hij vertelt dat China zich vrij voelt om schepen lastig te vallen op de route. Dit is vooral nadelig voor het westen, omdat de vrije doorvaart in gevaar komt. Zorgelijk zelfs, want de Zuid- en Oost-Chinese zee is een van de belangrijke routes voor de wereldhandel.

Ook de Nederlandse belangen in de regio zijn groot. De marine vaart daarom rond om het belang van de vrije doorvaart te markeren, vertelt commandant Van Beusekom. "De huidige houding van de Nederlandse regering wordt ook wel degelijk beïnvloed door dat Chinese expansionisme. En terecht, denk ik."

Internationaal recht respecteren

De houding die Nederland, samen met andere westerse landen, aanneemt is vooral gericht op het afdwingen van respect. "Het gaat er om dat we de Chinezen willen bewegen het international recht te respecteren. Daarin is de vrije doorvaart vastgelegd", legt Wits uit.

"Het is het respect hebben voor het internationaal recht en de afspraken die je met elkaar hebt gemaakt om uiteindelijk veilig de wereldzeeën te kunnen bevaren. En zeker voor de marine geldt: dat wil je wereldwijd kunnen doen, overal naartoe kunnen varen waar je maar wil. Dat is in het belang van Nederland."

Levensgevaarlijk

Dat merkte Zr.Ms. Tromp ook op de doorvaart door het gebied. Los van de constante aanwezigheid van Chinese vliegtuigen en helikopters, ging het tijdens de verkenningsvlucht van de helikopter bijna fout. Er kwam, uit het niets, een Chinese helikopter gevaarlijk dichtbij de Nederlandse helikopter.

Potentieel een heel gevaarlijke situatie, zegt Van Beusekom. "Het is het heel vervelend als je daar rondvliegt en je taak doet, dat zo'n Chinese helikopter eigenlijk uit het niets achter je komt vliegen. En als jij dat niet door hebt, niet ziet en je verandert van koers of snelheid, dan kan dat potentieel echt tot ongelukken leiden."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".