Gistermorgen voer het marinefregat Zr.Ms. Tromp Den Helder binnen. Het schip deed mee aan een missie in de Rode Zee om aanvallen vanuit Jemen te stoppen. En een missie om de Chinese expansiedrift in te perken. Die laatste verliep niet zonder incidenten.

De Tromp neemt onder leiding van de Amerikanen deel aan Operation Prosperity Garden, een missie om koopvaardijschepen in het gebied rondom de Rode Zee te beschermen. In dit deel van de zee, in het Midden-Oosten, is het erg onrustig. Vanuit Jemen worden er steeds meer westerse vrachtschepen onder vuur genomen.

'Er is continue dreiging'

Het was het afgelopen jaar best spannend af en toe, vertelt commandant Yvonne van Beusekom over de rondvaart. Dit ondanks dat het schip een luchtverdedigingsfregat is. Zo'n schip kan makkelijk een groep marineschepen beschermen tegen vijandelijke dreigingen vanaf zee en uit de lucht en is uitermate geschikt voor het neerhalen van drones of raketten. "Het is daar echt gevaarlijk, er is continue dreiging."

Die dreiging en spanning voelde Van Beusekom vooral toen het schip deze zomer tijdens hun tweede missie in de Oost-Chinese Zee voer, een zeegebied dat Beijing als eigen territorium beschouwt. "We merkten China's aanwezigheid. Ze waren constant in de buurt, hadden eenheden ingezet om ons in de gaten te houden", vertelt ze. Er vlogen regelmatig Chinese straaljagers en helikopters rond de Tromp.

China claimt zeegebied

De laatste jaren probeert China meer zeegebied te claimen rondom de Oost-Chinese Zee. Naast de Tromp merken de Filipijnen en Taiwan, twee landen die bijna dagelijks in het gebied varen, dat ook.

Onlangs werd een schip van de Filipijnse kustwacht geramd door de Chinese kustwacht, omdat de Chinezen claimden dat de Filipijnen in hun zeegebied voeren. En Taiwan staat bijna constant onder druk van de Chinese marine en luchtmacht. China ziet het land namelijk als afvallige provincie.

Belangrijke routes voor wereldhandel

Ook Casper Wits, specialist op het gebied van Chinees buitenlandbeleid aan de Universiteit Leiden, ziet dat China zich steeds meer gebied probeert toe te eigenen. Hij vertelt dat China zich vrij voelt om schepen lastig te vallen op de route. Dit is vooral nadelig voor het westen, omdat de vrije doorvaart in gevaar komt. Zorgelijk zelfs, want de Zuid- en Oost-Chinese zee is een van de belangrijke routes voor de wereldhandel.

Ook de Nederlandse belangen in de regio zijn groot. De marine vaart daarom rond om het belang van de vrije doorvaart te markeren, vertelt commandant Van Beusekom. "De huidige houding van de Nederlandse regering wordt ook wel degelijk beïnvloed door dat Chinese expansionisme. En terecht, denk ik."

Internationaal recht respecteren

De houding die Nederland, samen met andere westerse landen, aanneemt is vooral gericht op het afdwingen van respect. "Het gaat er om dat we de Chinezen willen bewegen het international recht te respecteren. Daarin is de vrije doorvaart vastgelegd", legt Wits uit.

"Het is het respect hebben voor het internationaal recht en de afspraken die je met elkaar hebt gemaakt om uiteindelijk veilig de wereldzeeën te kunnen bevaren. En zeker voor de marine geldt: dat wil je wereldwijd kunnen doen, overal naartoe kunnen varen waar je maar wil. Dat is in het belang van Nederland."

Levensgevaarlijk

Dat merkte Zr.Ms. Tromp ook op de doorvaart door het gebied. Los van de constante aanwezigheid van Chinese vliegtuigen en helikopters, ging het tijdens de verkenningsvlucht van de helikopter bijna fout. Er kwam, uit het niets, een Chinese helikopter gevaarlijk dichtbij de Nederlandse helikopter.

Potentieel een heel gevaarlijke situatie, zegt Van Beusekom. "Het is het heel vervelend als je daar rondvliegt en je taak doet, dat zo'n Chinese helikopter eigenlijk uit het niets achter je komt vliegen. En als jij dat niet door hebt, niet ziet en je verandert van koers of snelheid, dan kan dat potentieel echt tot ongelukken leiden."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.

Het kabinet is er uit: de plannen voor stikstof zijn er. Opvallend is de verschoven deadline voor de halvering van de uitstoot. Dat is nu 2035, 5 jaar later dan het Adviescommissie Stikstofproblematiek eerder adviseerde. Boeren en ecologen zijn niet blij.