Wie zijn de 39 doden die zijn aangetroffen in een vrachtwagen in Engeland? Volgens de Britse politie gaat het om Chinezen. Maar hoe nu verder? Volgens het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) wacht een enorme klus.

Er is weinig bekend over de identiteit van de 39 doden die zijn aangetroffen in een vrachtwagen. De Britse politie laat weten dat het gaat om Chinezen. Acht slachtoffers zijn vrouw, 31 man. En ieder slachtoffer was volwassen.

'Aziatisch uiterlijk betekent niet Chinese nationaliteit'

Toch is volgens forensisch antropoloog Reza Gerretsen van het NFI nog niet vast te stellen dat de doden de Chinese nationaliteit hadden. "Er is puur gekeken naar uiterlijk. Ze hebben een Aziatisch uiterlijk, maar daarmee is niet gezegd dat ze ook een Chinese nationaliteit hebben."

De lichamen zijn mogelijk nog in goede conditie, omdat de gruwelijke vondst werd gedaan in een koelcontainer. Het vermoeden bestaat dat allen om het leven zijn gekomen door bevriezing. Maar om dat en de identiteit van de slachtoffers vast te stellen moet nog uitvoerig onderzoek plaatsvinden door de Belgische en de Engelse teams. Een onderzoek waar Reza Gerretsen en zijn collega's veel ervaring mee hebben.

'Geen vergelijk met lijst van vermiste personen'

De politie en forensisch deskundigen zullen nu aan de slag gaan om informatie te verzamelen op de stoffelijke overschotten. DNA, tandstatus en vingerafdrukken geven belangrijke informatie. Maar wat dan? "In veel landen worden vingerafdrukken vastgelegd, maar dan moet je wel weten in welk land je die gegevens moet vergelijken", vertelt forensisch antropoloog Gerretsen. "Je kunt op dit moment nog geen vergelijking maken met een lijst van vermiste personen."

Naast het verzamelen van deze primaire gegevens is het, volgens Gerretsen, ook zaak om secundaire informatie te vergaren. Daaronder vallen lichaamsbeschrijvingen en persoonlijke bezittingen zoals kleding of identiteitsbewijzen. Dat laatste lijkt een mooi aanknopingspunt, maar ook daarmee is er geen sprake van zekerheid. "Het kan gaan om valse identiteitspapieren."

Vliegramp Tripoli en MH17

Gerretsen werkte eerder als forensisch antropoloog bij rampen als de tsunami in Thailand, de vliegramp in Tripoli en hij was betrokken bij het onderzoek na de ramp met MH17. "Deze situatie in Engeland is vergelijkbaar met de tsunami in 2004. Wij moesten toen in 2005 veel mensen identificeren. Het is een zogenoemde 'open ramp'. Je wist niet welke mensen vermist waren." Anders is dat bij Tripoli of MH17 waarbij passagierslijsten houvast geven.

Als er sprake is van een DNA-profiel kan dat profiel vergeleken worden met DNA-profielen in andere landen. Maar niet met elk land is dat even eenvoudig. "DNA bestaat uit veel materiaal. Het zijn kleine stukjes waar wij een profiel van trekken. Als in een ander land een ander profiel is samengesteld dan is het niet mogelijk om die profielen met elkaar te vergelijken. Maar over het algemeen zijn daar wel goede internationale afspraken over."

Eerst forensisch onderzoek, daarna pas identificatie

Eerst moet het forensisch onderzoek afgerond zijn voordat gekeken wordt naar identificatie. "De recherche wil alles afgerond hebben voor het strafrechtelijk onderzoek. Als je forensische informatie verzamelt moet je weten dat het niet beïnvloed is door iemand. Dat gebeurt achter gesloten deuren. Identificatie gebeurt pas daarna en is niet echter gesloten deuren."

Op dit moment heeft het Nederlands Forensisch Instituut nog geen telefoontje gehad van de Belgische of Engelse onderzoekers. Maar Gerretsen sluit niet uit dat dat belletje nog kan komen. "Het kan zijn dat wij of de politie gevraagd worden op te helpen met dit werk. Vooralsnog is dat niet bekend. Maar ik volg het goed!"

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.