We zeggen het wel te willen: de auto te laten staan of op tijdstippen buiten de spits te reizen. Als de 17 procent die dat zegt het ook daadwerkelijk doet, dan zijn we van vrijwel alle files verlost. Maar tussen zeggen en doen gaapt nog een groot gat.

Mensen zeggen wel hun gedrag te willen veranderen, maar doen dat vaak niet. Files worden nog altijd langer, en behalve veel ergernis levert dat een economische schade van 1,3 miljard euro per jaar op. Toch lijkt een verandering van gedrag goed mogelijk, maar hebben mensen nog een duwtje in de rug nodig.

Fors hoger percentage

"Als we 10 procent van de auto's uit de file halen, dan rijden we gewoon door." Professor mobiliteit Henk Meurs van de Radboud Universiteit is enthousiast. Uit onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat een fors hoger percentage dan die vereiste 10 procent bereid is het verkeersgedrag aan te passen. "Dit is goed nieuws", vindt Meurs.

Van de mensen die met hun auto naar het werk gaan, zijn drie op de tien (29 procent) bereid om op andere tijden te gaan rijden. Twee op de tien (20 procent) zijn bereid om te gaan carpoolen.

Bron: EenVandaag

Verschil tussen zeggen en daadwerkelijk doen

Het zijn mooie cijfers, maar tussen droom en daad zit nog wel een groot verschil. "Mensen zeggen wel dat ze hun gedrag willen veranderen maar doen ze dat ook?" Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen weet dat mensen vaak dingen zeggen, die ze uiteindelijk niet doen.

Tertoolen wijdt het aan irrationeel gedrag, en ziet dit ook in het verkeer zelf terug. "Als de matrixborden een adviessnelheid aangeven, is die snelheid berekend op het voorkomen van de file. Toch zien we veel mensen op de linkerbaan nog even stevig gas geven om straks vooraan in de file te staan." Gevolg is dat de boel daardoor juist vast komt te staan.

Als we 10 procent van de auto's uit de file halen, dan rijden we gewoon door.

'Als het regent blijft er weinig van zo'n voornemen over'

Gedrag staat vaak haaks op wat we weten en zeggen, meent Tertoolen. Een kwart (27 procent) van de panelleden zegt bijvoorbeeld best bereid te zijn om met de fiets naar het werk te gaan. Zulke uitspraken wantrouwt de verkeerspsycholoog: "Als het regent blijft er weinig van zo'n voornemen over."

Bron: EenVandaag

Verleiding om de auto minder te gebruiken

Lichte dwang zou dus kunnen helpen. Of verleiding, zoals de alliantie Anders Reizen voorstaat. Het initiatief van werkgeversorganisatie VNO-NCW, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de NS en Natuur & Milieu wil werkgevers van elkaar laten leren. Een aantal grote bedrijven praat een paar keer per jaar over hoe je werknemers anders naar je bedrijf kan laten komen. Zo heeft Vodafone haar werknemers een NS-Business Card gegeven en 500 lease auto's van de weg gehaald.

Anders Reizen benadrukt dat de overheid niet dwingend maatregelen moet opleggen. Frits de Groot: "Je kunt als bedrijf best wat strenger zijn tegen werknemers. Je moet ook als werkgever het goede voorbeeld geven, maar hou het vrijwillig!" Werknemers verleiden om met de fiets of elektrische fiets te komen is een van de speerpunten voor de toekomst. De fietsvergoeding, waar de overheid aan meebetaald, is weer terug.

Het mag een beetje pijn doen

Hoogleraar Henk Meurs denkt dat we er met belonen alleen niet zijn. "Een aantal grote bedrijven praten over hoe het anders kan, maar de meeste mensen werken bij kleine en middelgrote bedrijven. Bovendien gaat het steeds over fiscale voordelen, maar soms moet het ook pijn doen, wil je gedrag veranderen."

Verkeerspsycholoog Tertoolen ziet ook wel ruimte, en hoopt dat werkgevers wat minder koudwatervrees krijgen. "Werkgevers zijn vaak huiverig, dat zie je bijvoorbeeld bij thuiswerken. Een probaat middel tegen de file maar de werkgever is wantrouwig." Ook wat hem betreft mag het dan ook wel een beetje pijn doen: "Als je wilt dat er iets verandert kan dat; dan moet je mensen die minder dan 15 km van het werk wonen geen parkeerplaats geven."

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."