Scholen hebben een zorgplicht. Ze moeten voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een passend programma maken. Op de eigen school en als dat niet lukt moeten ze in overleg met de ouders een passende plek op een andere school zoeken. Maar wie ziet er op toe dat scholen zich daar aan houden?
Anna (17) heeft die extra ondersteuning nodig op het Vossius Gymnasium in Amsterdam. Ze zit in de vierde klas en over het algemeen haalt ze redelijke cijfers. Maar vanaf de derde klas is ze veel ziek. Onverklaarbare hoofdpijn, koorts en infecties. Ze raakt daardoor achterop. Het aantal verzuimuren loopt in de derde klas op tot 200. En Anna blijft zitten. Ze moet klas drie opnieuw doen. Tot overmaat van ramp breekt ze dat jaar bij een ongeluk haar rug. Anna heeft veel pijn, moet herstellen en zit drie maanden thuis. Ze krijgt thuis een paar uur per week les. Maar dat is bij lange na niet genoeg om het tempo op het Vossius bij te houden. Haar moeder zegt dat de school geen aangepast programma wil maken. Anna moet alle vakken normaal doorlopen. Dat betekent dat ze alles moest inhalen.
'Als je wat mist, mis je de rijdende trein'
Met hard blokken gaat ze toch over naar klas 4. Vanaf het begin van dat vierde schooljaar is ze weer veel ziek. Maar ze mag geen vakken laten vallen die ze in schooljaar 5 niet meer nodig heeft en ze moet alle toetsen inhalen. "Ik heb er met de jaarlaag-coördinator over gesproken”, zegt moeder Irene, "en dan kreeg je te horen: Vossius is een rijdende trein, als je wat mist, mis je de rijdende trein."
De insteek van de moeder is om Anna voorwaardelijk te laten overgaan. Zodat ze staatsexamen kan doen voor de vakken waar ze wel goed in is. Maar dat is niet mogelijk omdat er geen diagnose is voor Anna’s ziekte. Ze blijft zitten en moet van school. Dat zijn de regels op het Vossius Gymnasium: bij twee keer doubleren moet je van school. Anna: "Jammer, ik had heel graag de school goed had afgemaakt. Ik denk dat met een beetje hulp en ondersteuning dat beter was gelopen en dan was ik met een fijner gevoel van school gegaan."
'Ziek kind niet toetsen aan gewone overgangsnorm'
Moeder Irene zoekt contact met onderwijsjurist Katinka Slump. Zij ondersteunt ouders die vastlopen op school. Volgens Slump heeft de school van Anna de Wet gelijke behandeling gehandicapten en chronisch zieken overtreden omdat de door ziekte geplaagde Anna geen aangepast lesprogramma werd aangeboden. "Zij wisten dat Anna veel klachten had”, aldus Slump. "We hebben de wet gelijke behandeling gehandicapten en chronisch zieken, die zegt dat de school doeltreffende aanpassingen moet verrichten en dat hebben ze niet gedaan. Dus ze hebben de wet gelijke behandeling niet nageleefd, dus gediscrimineerd.”
Ook mag een school, volgens Slump, een ziek kind niet toetsen aan de gewone overgangsnorm. Toch laat het Vossius Gymnasium Anna voor de tweede keer zitten waardoor ze van school moet. Het gymnasium schrijft haar zelfs uit als leerling. Terwijl de moeder van niets wist. Slump: "De grootste misser van het Vossius is dat ze haar hebben uitgeschreven. Er zijn heel veel fouten gemaakt. Ze hebben leerplicht niet op de hoogte gesteld en dus de leerplichtwet overtreden."
Onrechtmatige uitschrijving
Volgens de afspraken mag een school een leerling alleen uitschrijven als er een bewijs van inschrijving op een andere school tegenover staat. Dat was hier niet het geval. Anna ging vanaf september 2017 naar een onderwijsinstituut dat geen school was in de zin van de Leerplichtwet. Leerplicht van de gemeente Amsterdam zegt achteraf pas gehoord te hebben dat Anna was uitgeschreven en heeft het Vossius Gymnasium erop gewezen dat de uitschrijving niet rechtmatig was. Beboeten of eisen dat de uitschrijving zou worden teruggedraaid was niet mogelijk, want die bevoegdheid heeft Leerplicht niet. Leerplicht had hiervoor de Onderwijsinspectie kunnen inschakelen. Maar dat is niet gebeurd. Volgens Leerplicht omdat ze in gesprek waren met Anna en haar moeder. En omdat bleek dat Anna inmiddels naar het onderwijsinstituut ging en daar goed functioneerde. “Leerplicht heeft deze situatie gedoogd, vanuit de inschatting dat dit het beste was voor de leerling”, schrijft de gemeente in een schriftelijke reactie.
Doordat de uitschrijving op het Vossius Gymnasium onrechtmatig is, is Anna officieel nog steeds leerling van het Vossius, stelt onderwijsjurist Slump. De school zou daarom moeten opdraaien voor de kosten van het onderwijsinstituut waar Anna nu naar toe gaat. Die bedragen 13.000 euro per jaar.
'Redelijk deskundig en adequaat gehandeld'
Op de website zegt het Vossius Gymnasium dat bijna elke leerling zijn diploma haalt met hoge cijfers: “...omdat je bij ons veel persoonlijke aandacht krijgt. En als het nodig is ook veel hulp: van klasgenoten, van oudere leerlingen en natuurlijk van de docenten. Dat hebben we zo georganiseerd.” Anna is het daar niet mee eens: “Ik heb gemerkt bij het Vossius dat als je wat meer hulp nodig hebt, als je net wat anders bent dan de rest, als het niet allemaal zo vlotjes gaat, dat er dan weinig bereidheid is je te helpen.”
Het Vossius Gymnasium wil niet specifiek ingaan op onze vragen vanwege de privacy van de leerling. Wel zeggen ze dat meerdere functionarissen van de school zich intensief met Anna en haar moeder hebben beziggehouden. “Wij hebben in de gehele periode die achter ons ligt dan ook voortdurend in alle redelijkheid deskundig en adequaat gehandeld”, aldus rector Van Muilekom in een schriftelijke reactie.
'Niemand houdt toezicht'
Katinka Slump heeft een klacht ingediend bij de Onderwijsinspectie. Omdat het Vossius de zorgplicht niet naleefde en de leerplichtwet overtreden heeft. Ze heeft nog niets van de Inspectie gehoord. Ook is de zaak voorgelegd aan de gemeenteraad van Amsterdam. Volgens Slump is er geen toezicht op de naleving van de zorgplicht van scholen. “Niemand houdt toezicht, de inspectie niet, leerplicht in Amsterdam niet. Ouders hebben geen rechten in Nederland. Recht op onderwijs is niet geregeld. Ouders en leerlingen zijn volkomen afhankelijk van de inspectie hier en als die niets doet dan zijn de kinderen vogelvrij."
