Zelfs het zebrapad is niet meer veilig: gemeenten halen alles uit de kast voor verkeersveiligheid

Om de verkeersveiligheid te verbeteren nemen sommige gemeenten onverwachte maatregelen: ze verwijderen zebrapaden. Maar geeft dat niet juist ruim baan aan de hufterigheid?

Volgens verkeersdeskundige Ruud Hornman van de Breda University of applied sciences zien veel automobilisten het als een gunst om te stoppen bij een zebrapad. Dit terwijl het een overtreding is om door te rijden als er iemand op het zebrapad loopt.

'We zitten elkaar enorm in de weg'

Maar waarom doen we zo hufterig? Dat komt volgens Hornman door de toegenomen drukte in Nederland. "We vinden dat we elkaar enorm in de weg zitten. We ergeren ons aan een ander en gaan daarom gedrag vertonen waar we het nog erger mee maken." In 2018 zijn, volgens cijfers van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), 12 mensen doodgereden op een oversteekplaats.

Het asociale rijgedrag heeft ook te maken met hoe vol het in Nederland is geworden. "Een slordige manoeuvre van een auto is nu vaak aanleiding voor een file op onze overvolle wegen", zegt Hornman. "Met meer ruimte kunnen we zoiets prima opvangen. Als er een gat valt in het verkeer, kunnen we bijvoorbeeld ook prima oversteken. Maar als het drukker is op de weg, heb je echt iets officieels nodig om over te steken." Juist daar werd ooit de zebra voor bedacht. "Maar die werkt dus niet meer."

Veiliger zonder zebrapad?

Breda heeft daarom flink gesleuteld aan de zebrapaden in de stad. En ze zijn niet de enige gemeente. Verantwoordelijk wethouder Boaz Adank vertelt waarom sommige zebra's werden weggehaald. "Als je de voorrangssituatie verandert, is het een automatisme voor voetgangers om op een bepaalde plek over te steken. Bij ons was dat bij de wegen rond de singels zo, in een 50 kilometer-zone. Daar kozen we ervoor zebrapaden te verwijderen of mensen makkelijk in twee keer te laten oversteken."

Het verwijderen van zebrapaden vindt verkeersdeskundige Hornman geen goed idee. "Je geeft daarmee juist ruim baan aan hufters." De Bredase wethouder is het er niet mee eens: "Het gaat ons erom een zo veilig mogelijke situatie te creëren. Hufterige acties zijn incidenten. En we hebben natuurlijk ook handhaving."

Ook aan 'toeters en bellen' wennen we

Op andere plekken in Breda zijn speciale beelden naast zebrapaden gezet, bijvoorbeeld van een moeder met kind. "De zichtbaarheid is daarmee vergroot. Het werkt beter dan extra lichten. Je kijkt naar de witte beelden aan de zijkant van de weg en je stopt."

Hornman noemt zulke maatregelen 'toeters en bellen'. "Alles wat je toevoegt aan normale borden wordt vanzelf gewoon. Het werkt een week of twee en dan wennen we eraan. Je ziet het op een gegeven moment niet meer." En nog iets: zebrapaden zonder extra's vallen nog minder op. "Deze wordt dan voor je gevoel onbelangrijker. Die zebra negeer je dan vervolgens ook."

Gedragsverandering

Volgens Hornman zitten we tegen 'een failliet van de verkeersregels' aan. De vraag is of er nog wel wat aan te doen is. "Maar ik geloof in het goede van de mens." Zelf zoekt hij de oplossing vooral in gedragsverandering.

"Je kan je attitude verbeteren. Je kunt mensen confronteren met de keuzes die ze maken op de weg. Punt is wel, we hebben eigenlijk niet een echte probleemeigenaar. Iedereen die wel eens oversteekt of zelf in de auto een zebra negeert is de probleemeigenaar en tegelijk veroorzaker van dit probleem. Het gaat daarom om de houding van álle automobilisten."

Gewoon drempels op de weg

Patrick Rugebregt van het SWOV vindt dat toevoegingen aan zebrapaden of het weghalen van zebrapaden wel voor meer veiligheid zorgen. Een drempel bij de zebra helpt volgens hem heel goed. En daarmee verander je vanzelf iemands gedrag. "Je kan dat gewoon sturen door als gemeente echt dingen op de weg te zetten, zoals drempels. Dan moeten auto's wel langzamer rijden."

Of het nu door het einde van het zebrapad is, door toeters en bellen' of toch een gedragsverandering: hoe het verkeer echt veiliger wordt zal de tijd moeten uitwijzen. In de tussentijd blijven gemeenten zoeken naar de oplossing die voor hen het beste werkt.