"Loekasjenko spreekt alleen de taal van de macht." Franak Viačorka is adviseur van oppositieleider Tichanovskaja. Volgens hem moet Brussel de Wit-Russische president keihard raken met sancties om de provocatie met migranten te stoppen.

Duizenden migranten zitten in de kou vast in een niemandsland tussen Wit-Rusland en Polen. Eerder deze week bestormden ze de grens met Polen. De Wit-Russische president Loekasjenko zet deze immigranten in als machtsmiddel om de Europese Unie tot concessies te dwingen. Gisteren bestempelde de Europese Unie de acties van Loekasjenko als 'hybride oorlogsvoering', en besloot dat het daarom reden genoeg is voor juist nieuwe sancties.

Vast in onbegaanbaar terrein

De bossen in de grensregio van Wit-Rusland en Polen zijn berucht, weet Viacorka. "Vanuit het verleden weten we dat daar mensen verdwaalden en dood gingen. Zelfs voor Wit-Russen die er in de buurt wonen zijn de bossen geen makkelijk begaanbaar terrein."

En in die bossen zitten nu net naar schatting twee- tot drieduizend migranten uit onder anderen Irak en Syrië. Ze zijn gelokt met makkelijk te verkrijgen visa en de belofte dat Wit-Rusland hen niet tegen zal houden op weg naar West-Europa. Maar nu zitten ze daar vast in een niemandsland, Polen heeft de grens afgesloten.

Grens bestormd

Eerder deze week probeerde een grote groep migranten de grens met Polen te forceren. De grens werd bestormd met boomstammen en met grote scharen werd geprobeerd het prikkeldraad door te knippen. Volgens Viacorka werden de migranten opgestookt door de veiligheidsdiensten van Loekasjenko.

"Loekasjenko wil een beeld van chaos aan de grens laten zien en zeggen: 'Kijk, Polen voldoet niet aan de eigen plichten en waarden als het op mensenrechten aankomt'", vertelt de adviseur in een videogesprek met EenVandaag. Volgens hem is dit een poging om verdeeldheid te zaaien in Europa en moet de EU dat niet laten gebeuren.

Sanctiebeleid 'wispelturig'

De provocaties van Loekasjenko zijn een reactie op de sancties die de EU instelde nadat de Wit-Russische president vorig jaar de verkiezingen vervalste. Er werden bijvoorbeeld persoonlijke sancties ingesteld tegen mensen rondom de president en Wit-Russische vliegtuigen mogen niet meer landen in de Europese Unie.

Volgens Viacorka moet de EU er nu een flinke schep bovenop doen. Sowieso was het beleid volgens hem tot nu toe te wispelturig. "Aan de ene kant werden sancties ingesteld, aan de andere kant kreeg Wit-Rusland nog gewoon 1 miljard dollar van het IMF. Dat is toch een grap?"

'Raak iedereen die Loekasjenko steunt'

"We vragen Europa om nu met een sterke reactie te komen," zegt Viacorka. "De financiële infrastructuur, de staatsbedrijven die moeten nu keihard geraakt worden met sancties. We weten dat de petrochemische sector, de staalsector en de houtindustrie alleen de zakken van Loekasjenko's familie vullen. Die moeten aangepakt worden."

Viacorka vindt ook dat de sancties moeten werken zoals Amerikaanse sancties vaak doen: "Dan vallen ook degenen die samenwerken met de gesanctioneerde bedrijven onder de sancties. Dan kunnen we echt iedereen raken die het regime van Loekasjenko steunt."

Migranten overleden

Die sancties zouden 30 personen uit de kring rond Loekasjenko moeten raken en de Wit-Russische vliegmaatschappij Belavia. Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie heeft opgeroepen tot nog verdergaande sancties.

Maar met de sancties zijn de migranten die nu in de kou vastzitten in een niemandsland tussen Wit-Rusland en Polen nog niet geholpen. En volgens Viacorka zijn er nog meer onderweg. "We weten dat er voor het einde van de maand 50 vluchten per week gepland zijn. Er kunnen mensen verdwaald raken in de bossen, mensen kunnen dood gaan." Er zijn in de afgelopen maanden al 10 migranten overleden in de grensregio.

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."