radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wie krijgt je stem als jouw partij geen zetel haalt bij Europese verkiezingen? Gaat niet naar restzetel

Wie krijgt je stem als jouw partij geen zetel haalt bij Europese verkiezingen? Gaat niet naar restzetel
Bron: ANP

Na de Europese verkiezingen worden de 31 Nederlandse zetels in het Europees Parlement verdeeld. Niet alle partijen zullen genoeg stemmen krijgen voor een zetel. Maar wat gebeurt er dan met de stemmen op die partij? Die vraag krijgen we vaak in onze chat.

We noemen het de Europese verkiezingen, maar eigenlijk wordt de nieuwe samenstelling van het Europees parlement bepaald door 27 verschillende nationale verkiezingen in de lidstaten van de Europese Unie. De verkiezingen werken daarom overal net iets anders, omdat de lidstaten hun eigen regels volgen. In Duitsland mag je bijvoorbeeld vanaf 16 jaar al stemmen voor het Europees Parlement, terwijl je in België zelfs verplicht bent om een stem uit te brengen.

31 zetels voor Nederland

Je stemt tijdens de verkiezingen net als bij de Tweede Kamerverkiezingen en gemeenteraadsverkiezingen op een Nederlandse partij, met een Nederlandse kandidatenlijst en een Nederlandse lijsttrekker. De partijen vormen na de verkiezingen samen met gelijkgestemde partijen uit andere Europese landen een grote fractie in het Europees Parlement.

Elk land heeft een vast aantal zetels om te verdelen onder de partijen die in dat land meedoen. Het aantal Europarlementariërs per land hangt af van het aantal inwoners: grote landen als Duitsland hebben meer zetels (96) dan kleinere landen als Luxemburg (6). Nederland heeft deze verkiezingen 31 zetels te verdelen. Dat zijn er 2 meer dan bij de vorige verkiezingen in 2019, omdat de bevolking intussen is gegroeid.

Wat je moet weten over de Europese families

Berekenen van kiesdeler

Voordat de Nederlandse zetels verdeeld kunnen worden, moeten alle stemmen zijn geteld. Op basis van het totaal aantal uitgebrachte stemmen berekent de Kiesraad de zogenaamde kiesdeler: het aantal stemmen dat een partij nodig heeft om één 'volle' zetel te krijgen. De kiesdeler wordt berekend door het aantal uitgebrachte stemmen te delen door het aantal beschikbare zetels. Als de opkomst hoog is, wordt de kiesdeler hoger.

In principe krijgt een partij één zetel voor elke keer dat de kiesdeler wordt gehaald. Maar ze krijgen nooit het precieze aantal stemmen dat ze nodig hebben voor een bepaald aantal zetels. Er blijven altijd wat stemmen over. Zolang daar niets mee gebeurt, zijn er nog ongevulde zetels te verdelen.

Verdeling van restzetels

De zetels die overblijven zijn de 'restzetels'. Die moeten verdeeld worden onder de partijen. Om die verdeling te maken rekent de kiesraad uit hoe dicht de partijen bij een extra zetel zijn gekomen. Dat doen ze door te berekenen wat het gemiddelde aantal stemmen per zetel voor die partij zou zijn als die er een zetel bij krijgt.

De partij met het hoogste gemiddelde krijgt de eerste restzetel. Daarna wordt deze hele berekening opnieuw gedaan, totdat alle restzetels vergeven zijn.

Bekijk ook

Geen verloren stemmen

Als een partij te weinig stemmen krijgt voor één zetel, heeft die partij ook geen recht op een restzetel. Dus, als je op een partij stemt die geen zetel krijgt, telt jouw stem niet mee. En die gaat ook niet naar een andere partij. Elke partij moet het in de berekeningen van de Kiesraad doen met hun eigen stemmen. Wél wordt jouw stem gebruikt om de kiesdeler te berekenen, zelfs als je blanco stemt.

De zetelverdeling na de Europese verkiezingen werkt hetzelfde als bij de Tweede Kamerverkiezingen en bij gemeenteraadsverkiezingen met meer dan 19 beschikbare zetels. Bij kleinere gemeenten wordt er gekeken naar het aantal overgebleven stemmen nadat de volle zetels zijn verdeeld.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant