Wethouder spreekt drugsgebruikers aan op hun rol bij criminaliteit, maar vraag is of dat effect heeft

In Rotterdam heeft wethouder Karremans elke dag te maken met de gevolgen van drugscriminaliteit. Het verbaast hem hoe drugsgebruik is genormaliseerd en hij spreekt gebruikers daar in een moreel appèl op aan. "Gebruikers houden de drugsmaffia in stand."

Maar is die boodschap ook effectief bij jongeren? Marielle Balledux van het Jeugdinstituut heeft daar haar bedenkingen bij. Volgens haar zullen zij hun eigen drugsgebruik niet snel verbinden met zware criminaliteit.

Wereld achter drugsgebruik

De Rotterdamse VVD-wethouder Vincent Karremans (Handhaving) is vastbesloten om de drugsgebruiker aan te spreken. Alleen het bestrijden van drugscriminaliteit is niet meer voldoende. Ook de gebruiker moet zich realiseren dat de vraag het aanbod in stand houdt, vindt hij.

Daarvoor zette hij een campagne op poten, gericht op het uitgaanspubliek. Want juist dat is de grootgebruiker van harddrugs, zoals cocaïne en xtc-pillen. Billboards moeten jongeren aanzetten zich te verdiepen in de wereld achter het drugsgebruik. En in een speciaal opgezette tent worden jongeren gewezen op het verband tussen gebruik en de criminaliteit.

'Rook kwam nog uit de borst'

Drugsgebruik verscheurt wijken in zijn stad, zegt Karremans. "Los van de liquidaties, de bedreigingen en het geweld, moeten moeders toekijken hoe hun zoons de criminaliteit in gaan. Soms al op 8-jarige leeftijd."

Maar de drugscriminaliteit raakt iedereen, weet hij uit eigen ervaring. In zijn eigen straat werd recent iemand neergeschoten, een zoveelste afrekening in het criminele circuit. "Ik dacht even aan vuurwerk. Maar buiten zag ik iemand liggen. De rook kwam nog uit zijn borst."

Felle toon

Karremans slaat een felle toon aan als het gaat om drugsgebruik. "Op het moment dat je weet hoe ontzettend erg die criminaliteit is, kun je met geen goed fatsoen drugs gebruiken, want je helpt het daarmee in stand te houden."

Daarom verbaast hij zich ook over de normalisering van het gebruik. "Mensen doen niet eens meer moeite om het te verbergen." Ook bij zijn vrienden ziet hij dat.

Gewenste effect?

Maar of zo'n felle toon ook aanslaat? "Drugsgebruik hoort bij jongeren. Want experimenteren hoort bij die leeftijd. Jongeren hebben prikkels nodig om zich te ontwikkelen. Drugsgebruik is een manier om de grens op te zoeken", zegt Marielle Balledux van het Nederlands Jeugdinstituut.

Hoewel ze geen tegenstander is van de Rotterdamse campagne, zal die misschien niet het gewenste effect hebben. "Je gaat ervan uit dat de gebruikers in staat zijn oorzaak en gevolg met elkaar te verbinden. Maar de hersenen zijn pas vanaf 25 jaar volgroeid."

Link met zware criminaliteit

Volgens Balledux zullen jongeren daarom hun drugsgebruik niet snel verbinden met zware drugscriminaliteit. "Ze zullen zeggen dat het toch niet alleen door een pilletje of het gebruik van een lijntje komt. Dat hun drugsgebruik bijdraagt aan die zware criminaliteit; dat is echt een te grote stap."

Daarbij moeten we ons volgens haar realiseren dat maar een klein percentage van de jongeren drugs gebruikt. "En als je dan kijkt wie doorgaan met drugsgebruik, is dat ook maar een heel klein percentage."

Andere methodes

Balledux geeft aan dat er wetenschappelijk beproefde methodes zijn, waarmee je kunt voorkomen dat jongeren massaal drugs en alcohol gaan gebruiken. Ze wijst op beleid in IJsland, waarmee het alcohol- en drugsgebruik bij jongeren fors is teruggebracht.

Daar is sprake van een zogenoemde integrale benadering, waarbij je kijkt naar leeftijdgenoten, school, de ouders en vrije tijd. Zo brengen ouders meer tijd met hun kinderen door en bieden scholen een scala aan naschoolse activiteiten aan. "Het zorgt ervoor dat jongeren zich gehoord voelen en er is minder verveling. Daardoor wordt de prikkel om drugs te gaan gebruiken minder."

Lastige boodschap

Karremans blijft veel heil zien in zijn boodschap. Al begrijpt hij dat die lastig is voor jongeren, omdat het uitleg vergt. "Maar als jongeren begrijpen dat vliegen slecht is voor het milieu, zijn ze heel goed in staat om individueel consumentengedrag te linken aan een maatschappelijk probleem."

Hij richt zich op een 'volwassen publiek'. "Als je groot genoeg bent om drugs te kopen, ben je ook volwassen genoeg om de link te leggen tussen coke en de drugsmaffia."