meer NPO start

Werkende armen als Marga zijn blij met FNV-eis om minimumloon verder te verhogen: 'Voel me altijd opgefokt'

Werkende armen als Marga zijn blij met FNV-eis om minimumloon verder te verhogen: 'Voel me altijd opgefokt'
Marga Hubers
Bron: EenVandaag

Door de hoge prijzen voor boodschappen en energie komen werknemers rond het minimumloon, zoals Marga Hubers, moeilijk rond. Vakbond FNV wil een minimumloon van 16 euro. Deskundigen schetsen andere opties om deze mensen te steunen.

Eerder riep de FNV op om het minimumloon van 12 naar 14 euro te laten stijgen. Nu doen ze daar dus nog een schepje bovenop.

Lage inkomens getroffen

FNV vindt steun voor deze eis in de voorspellingen die het Centraal Plan Bureau (CPB) maakte voor de koopkracht. Volgens het CPB moet er iets gebeuren om te voorkomen dat de armoede in Nederland volgend jaar stijgt.

4,8 procent van de bevolking verkeert nu in armoede, en dat kan stijgen tot 5,7 procent in 2024. Mensen met de laagste inkomens worden hierdoor getroffen. Dat zijn bijvoorbeeld mensen met een uitkering, of mensen die rond het minimumloon verdienen.

Bekijk ook

Tijdelijke maatregelen

Hoofdeconoom Ester Barendregt van de Rabobank begrijpt de oproep van FNV. "Die oproep komt voort uit de constatering dat er dit jaar maatregelen zijn genomen door het kabinet om lage inkomens extra te ondersteunen, waarvan een deel tijdelijk is. Als dat niet verlengd wordt en er niks voor in de plaats komt, stijgt het aantal mensen in armoede", zegt ze.

"Prijzen zijn sterk gestegen en mensen met lage inkomens hebben daar extra last van", zegt Barendregt. "Ze geven een relatief groot deel van hun inkomen uit aan wonen, energie en voeding, de zaken die juist zo in prijs gestegen zijn. Daarop bezuinigen is dus lastig."

Op de zorgtaxi

De 61-jarige taxichauffeur Marga Hubers weet daar alles van. Ze rijdt op de zorgtaxi, om mensen die zelf geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer in de Achterhoek te vervoeren. Zelf verdient ze nu bruto 15,47 euro per uur. Dat is boven het huidige minimumloon van 12 euro per uur, maar onder de 16 euro die FNV vraagt.

"Dat komt doordat ik al 18 jaar op de taxi zit en nu eindelijk van een 26 uur-contract naar 32 uur ben gegaan", zegt ze over haar loon. "Je moet het hebben van je uren. Je moet uren trappen, wil je een fatsoenlijk loon krijgen."

Bekijk ook

'Werkende arme'

"Ik noem mezelf een arme, werkende Nederlander", zegt ze. "Voor corona kon ik normaal rondkomen. Maar tijdens was het lastig, omdat ik niet alle uren uitbetaald kreeg. We mochten 3 maanden niet rijden, dus ik kreeg alleen de 26 uur in mijn contract uitbetaald. Normaal werk ik meer."

En daarna is het voor haar alleen maar lastiger geworden. "Toen kregen we te maken met de oorlog in OekraĂŻne. Alles rijst de pan uit, mijn energiekosten gingen van 120 euro per maand naar 240 euro", gaat ze verder. "Je doet alles om te bezuinigen. Normaal douchte ik drie keer per week, nu nog twee."

Opgefokt

Eerder deed ze nog weekboodschappen met 50 euro, maar is nu zo'n 80 tot 100 euro. "Ik moet tegenwoordig sparen om naar de kapper te gaan. Normaal ging ik om de 6 weken om mijn korte haar bij te houden. Naar de tandarts ga ik al niet meer, want ik heb geen aanvullende verzekering. Dan maar goed poetsen en zo gezond mogelijk eten."

"Ik voel me innerlijk al een hele tijd opgefokt", geeft ze toe. "Ook omdat ik om me heen zie dat mensen het moeilijker hebben en korte lontjes krijgen. In de taxi zeggen mensen tegen mij 'Kijk de terrassen zitten vol, zo slecht gaat het niet met Nederland'. Maar de mensen die het niet kunnen betalen zie je daar niet. Je wordt onzichtbaar."

Bekijk ook

Voor- en nadelen

Een verhoging van het minimumloon klinkt als een goede oplossing voor die groep 'onzichtbare' mensen, maar dat is niet de enige optie volgens hoofdeconoom Barendregt. Naast dat ze werkt voor de Rabobank, is ze ook lid van de Commissie sociaal minimum, ingesteld door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

"Het heeft voor- en nadelen." Zo moet het door werkgevers betaald worden, wat betekent dat ze meer goederen en diensten moeten omzetten, of de prijzen moeten verhogen om het te kunnen betalen.

Politiek aan zet

"Je kunt ook denken aan hogere toeslagen of uitkeringen", zegt Barendregt. Maar dat heeft ook weer twee kanten, geeft ze toe. "Het voordeel is dat je daarmee een selecte groep mensen kunt steunen, maar zo maak je het toeslagensysteem ook weer ingewikkeld."

"Uitkeringen verhogen is ook iets wat je heel gericht kunt doen, maar als je die verhoogt ten opzichte van het minimumloon, maak je het weer relatief onaantrekkelijk om te gaan werken." De politiek is aan zet om een keuze te maken, maar dat er iets moet gebeuren is duidelijk, vindt ook Barendregt.

Bekijk hier de reportage en het gesprek met econoom Ester Barendregt

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Weg van WhatsApp en dan? Signal, Telegram? De voor- en nadelen van alternatieve berichtenapps op een rij

Weg van WhatsApp en dan? Signal, Telegram? De voor- en nadelen van alternatieve berichtenapps op een rij
Berichtendiensten Telegram, WhatsApp en Signal
Bron: ANP

WhatsApp is al jaren de populairste berichtenapp in Nederland. Maar de app staat nu ineens behoorlijk ter discussie. Steeds meer mensen twijfelen over het gebruik ervan. Maar wat ga je dan gebruiken? En hoe weet je of je dan de juiste keuze maakt?

"Als je WhatsApp gebruikt, blijf je bijdragen aan de data-infrastructuur van big tech. Wie nu zegt: 'ik wil van WhatsApp af', neemt ook afstand van de invloed van tech-miljonairs", zegt directeur Marleen Stikker van Waag Futurelab en De Digitale Stad (DDS), een van de eerste online gemeenschappen ter wereld.

Gebrek aan factchecking

Volgens Stikker is een van de redenen waarom mensen WhatsApp verlaten de invloed van Meta, het bedrijf achter WhatsApp, Facebook en Instagram. "Zuckerberg heeft vanaf het begin laten zien weinig respect te hebben voor privacy en gebruikersrechten", zegt ze. "Toen hij merkte hoeveel persoonlijke data hij in handen kreeg, was zijn reactie: 'dumb fucks'. En bij het Cambridge Analytica-schandaal rond brexit werd die data zelfs gebruikt voor politieke manipulatie."

Ook het gebrek aan factchecking op Facebook en Instagram - ook van Meta - speelt mee, vertelt Stikker. "Zuckerberg heeft aangekondigd dat hij daar in Amerika mee stopt en dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Wie nu zegt: 'ik wil van WhatsApp af', neemt dus afstand van de invloed van tech-miljonairs die in het gevlei willen komen van Trump."

Signal als alternatief

WhatsApp versleutelt berichten, maar verzamelt nog steeds metadata. "Ze kunnen niet zien wat je zegt, maar wel veel andere informatie verzamelen", legt Stikker uit. "Denk aan je contactenlijst, met wie en hoe vaak je communiceert en vanaf welke apparaten. Die metadata wordt bijgehouden en verhandeld."

Daarom zoeken veel mensen een alternatief, en Signal is daarbij favoriet. Volgens de Consumentenbond is het momenteel de meest gedownloade berichtenapp en de beste keuze voor wie privacy belangrijk vindt.

Bekijk ook

Hoe veilig is Signal?

Signal werkt bijna hetzelfde als WhatsApp. "Je installeert de app, koppelt je telefoonnummer en ziet direct welke contacten ook Signal gebruiken", staat op de website van de Consumentenbond. "Je kunt berichten sturen, bellen, foto's delen en groepschats starten."

Toch is er een belangrijk verschil: Signal bewaart geen gegevens over gebruikers. "Het grote voordeel is dat Signal geen metadata bijhoudt", zegt hoogleraar nieuwe media en digitale cultuur Richard Rogers. "Bij WhatsApp en Telegram moet je extra stappen nemen om je chats te beveiligen. Bij Signal is dat standaard ingeschakeld."

Geen commercieel bedrijf

Signal is geen commercieel bedrijf, maar een stichting. "Het is ooit opgezet door hacker-activisten", vertelt Rogers. "Ook de voormalige CEO van WhatsApp was erbij betrokken, maar Signal heeft altijd vastgehouden aan zijn non-profitmissie."

De stichting wordt geleid door Meredith Whittaker, een voorvechter van online privacy. "Dat betekent dat er geen commerciële aandeelhouders zijn die winst willen maken op jouw data", legt Stikker uit. "Signal is een zeldzaam voorbeeld van een techbedrijf dat niet draait om geld, maar om privacy."

info

Functies van Signal

  • Signal en WhatsApp bieden vergelijkbare manieren om te communiceren. Je kunt gesproken berichten versturen, korte video's opnemen met de selfiecamera en live bellen of videobellen via het telefoonsymbool in de app.
  • Met Signal kun je eenvoudig een Tikkie-betaalverzoek versturen. In plaats van te kiezen voor 'Deel via WhatsApp', druk je op het pijltje omhoog en selecteer je Signal als verzendoptie.
  • Een handige functie van Signal is dat je berichten kunt laten verdwijnen na een bepaalde tijd. Binnen elk gesprek kun je via het stopwatch-icoon instellen hoe lang een bericht zichtbaar blijft.
  • Wil je een bericht direct verwijderen? Dat kan zowel bij jezelf als bij de ontvanger(s) door het bericht ingedrukt te houden en op de verwijderknop te klikken
  • Ook voor foto's en video's biedt Signal extra privacy. Je kunt instellen dat een afbeelding of video slechts Ă©Ă©n keer bekeken kan worden. Dit doe je door, voordat je het bestand verstuurt, op het incognito-pictogram (het gezichtsmaskertje) te klikken. Dit verandert dan in '1x', waarna het bestand na openen direct verdwijnt.
  • Wil je langere berichten typen? Dan is de desktopversie van Signal handig. Je koppelt deze eenvoudig aan je telefoon door een QR-code te scannen.

Bron: de Consumentenbond

Slechte moderatie op Telegram

Telegram wordt ook vaak genoemd als alternatief, maar heeft een minder goede reputatie. "Het wordt bijvoorbeeld veel gebruikt door extremistische groepen, omdat de moderatie zwak is", zegt Rogers. "Signal wordt juist veel gebruikt door journalisten en mensenrechtenorganisaties vanwege de sterke beveiliging."

"Bij WhatsApp en Telegram moet je zelf extra beveiliging inschakelen, terwijl Signal standaard alles goed regelt." Maar volgens Rogers is Signal minder geschikt voor grote groepen. "Bij WhatsApp en Telegram kunnen groepschats honderden mensen bevatten, bij Signal ligt die grens lager."

Bekijk ook

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Volgens Stikker zijn er verschillende redenen waarom mensen overstappen naar Signal. "De meest principiële gebruikers zitten er al langer. Andere mensen vonden het eerst te ingewikkeld, maar willen nu bijdragen aan alternatieven."

Een groeiende groep maakt de overstap niet per se uit gemak, maar omdat ze een maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen. "Als werkgevers, universiteiten of vriendengroepen Signal als norm gaan zien, volgen anderen vanzelf. We zitten nu in een transitie."

Rol van de overheid

Volgens haar is het niet alleen een persoonlijke keuze, maar ook een collectieve. "Als Europa en Nederland willen we niet afhankelijk zijn van grote techbedrijven. Door WhatsApp te verlaten en alternatieven te steunen, verander je het speelveld. Blijf je, dan blijft big tech bepalen hoe we communiceren."

De overheid kan een belangrijke rol spelen in de overstap naar privacyvriendelijke alternatieven, volgens Rogers. "Als zij zelf apps zoals Signal gebruiken, geven ze een krachtig signaal af." Daarnaast kunnen ze wetgeving maken om de bescherming van data en privacy te versterken. Door normen te stellen, bijvoorbeeld door WhatsApp te weren uit ambtelijke communicatie, kunnen ze helpen om veiligere alternatieven de standaard te maken.

De overstap: makkelijk of lastig?

Het overstappen naar Signal vergt wat moeite. "Je moet nieuwe groepen aanmaken en mensen uitnodigen", zegt Rogers. "Maar het werkt verder hetzelfde als WhatsApp, dus als je eenmaal bent overgestapt, merk je weinig verschil."

Daarnaast biedt Signal extra privacyopties. Je kunt bijvoorbeeld berichten automatisch laten verdwijnen, een pincode instellen en zelfs je telefoonnummer verbergen, staat op de website van de Consumentenbond.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Urine uit het plafond en ongedierte: gemeenten maken zich zorgen over toename woningvervuiling en hoarding

Urine uit het plafond en ongedierte: gemeenten maken zich zorgen over toename woningvervuiling en hoarding
Grote steden zien meer vervuilde woningen
Bron: EenVandaag

De vier grote steden hebben grote zorgen over de enorme toename van woningvervuiling en hoarding, het obsessief verzamelen van spullen. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wordt dagelijks melding gemaakt. "Vervuiling is een symptoom van iets anders."

Brandgevaar in propvolle huizen, vloeren die dreigen te bezwijken onder het gewicht van metershoge troep. In Amsterdam wordt zelfs om de week een woning ontruimd omdat het door vervuiling onleefbaar is geworden, blijkt uit cijfers uit de vier grote steden die EenVandaag in handen heeft.

Bergen vuil

Soms heeft Ruud Janssen van het team Woningvervuiling in Rotterdam maar een 'heel klein kiertje' waar hij zich doorheen moet wringen om ergens binnen te komen. "Dan moet je over een berg vuil heen klimmen om te kijken wat de rest van de woning is", vertelt hij.

Wanneer er een melding komt, gaat Janssen erop af. Hij schat vervolgens in welke hulp er nodig is en of een huis opgeruimd moet worden.

'Je komt van alles tegen'

"Meestal neemt het op orde brengen van een woning een dag in beslag", vertelt hij. Maar dat kan in gevallen ook 3 dagen duren.

Hij treft in zo'n woning van alles aan. "Vuilzakken tot aan het plafond, vieze toiletten, vieze keukens, het ongedierte dat erdoorheen loopt, ratten, muizen, je komt van alles tegen."

Bekijk ook

Met name ouderen

Het komt in alle lagen van de bevolking voor, vertelt Janssen. "Van geschoolde mensen, mensen met een voldoende baan tot het onderste van de maatschappij."

Hij ziet wel dat het vaak gaat om wat oudere mensen, vaak mannen. "Die thuis moeten blijven in hun uppie en er niet meer uitkomen. En er zijn ook andere mensen die problemen hebben, uit verslavingszorg en dat soort dingen. Die hebben ook psychische problemen."

Geleidelijk proces

Het is vaak een geleidelijk proces, legt hij uit. "Het is een glijdende schaal waarbij mensen zich steeds aanpassen aan de nieuwe situatie. Het begint met een verstopte wc, dan gebruiken ze de toilet boven. Die raakt ook verstopt en zo gaat het verder."

Ook heeft het vervuiling van de woning veel verschillende oorzaken. "Iemand kan psychische klachten hebben, lichamelijk niet meer in staat zijn schoon te maken, sommigen weten de weg naar de zorg niet te vinden of beginnen te dementeren."

Bekijk ook

Schaamte

"Of soms groeit het mensen na een scheiding, bij schulden of verslaving boven het hoofd", gaat Janssen verder.

"Uit schaamte houden ze lang hulp buiten de deur, waardoor het uit de hand loopt. Soms moet je echt je best doen om bij iemand binnen te komen. En die mensen doen ook echt hun best om mensen buiten te houden."

'Kunnen niet zelfstandig wonen'

Die groep ouderen, bij wie vervuilde woningen vaak voorkomt, ziet de GGD in Amsterdam ook, zegt coördinator van het team Zorg en Overlast Neel Schouten. De meeste meldingen zijn van mensen van de 50 plus tot en met 90 jaar.

"Ouderen en mensen met psychische klachten moeten langer zelfstandig blijven wonen. In plaats van zoals vroeger in een bejaardenhuis of instelling. Maar dat kunnen ze helemaal niet", legt Schouten uit.

Eenzaam en geĂŻsoleerd

"Het zijn wel vaak geïsoleerde mensen, dus mensen die of bewust kiezen voor isolement, die echt geen behoefte hebben aan andere mensen. Of mensen die echt eenzaam zijn geworden en geen mensen meer hebben", gaat de coördinator verder.

Ook bezuinigingen en personeelstekort in de zorg zorgen ervoor dat mensen minder snel in beeld komen en hulp krijgen. "En buren kijken minder naar elkaar om, dat alles zorgt ervoor dat het aantal meldingen fors is gestegen", zegt ze.

info

Om de week woning ontruimd

EenVandaag benaderde de afgelopen periode de vier grote steden: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Alle gemeenten noteerden een stijging van het aantal meldingen over woningvervuiling.

  • In Utrecht steeg het aantal meldingen in een periode van 5 jaar van 72 naar 132 (+83 procent). In Rotterdam steeg het aantal meldingen met 60 procent naar 360. In Den Haag was de stijging 57 procent naar 348 en in Amsterdam ongeveer 40 procent naar 673 meldingen.
  • Den Haag en Rotterdam krijgen gemiddeld een melding per dag, in Amsterdam tot twee meldingen per dag. Een melding leidde in Amsterdam in 2023 nog wekelijks tot een gedwongen ontruiming, afgelopen jaar werd dat om de week. In Rotterdam werden afgelopen jaar drie woningen gedwongen ontruimd, Utrecht ontruimde afgelopen jaar vijf huizen gedwongen. Van Den Haag zijn hier geen gegevens over.

Urine uit het plafond

Het is een zorgelijke stijging zegt Schouten over de cijfers. "Het is pijnlijk om te zien hoe mensen wegkwijnen en in welke schrijnende situaties ze leven."

"En dan kan het ook onveilig zijn voor henzelf of omwonenden", gaat de coördinator verder. "We maken het mee dat we een melding krijgen omdat er urine uit het plafond komt of heel veel stankoverlast is van rot eten of ontlasting."

Gevaarlijke situaties

Ook kan het gevaarlijk zijn, weet Schouten. Bijvoorbeeld wanneer er vanwege schulden geen elektriciteit of gas meer is. "En dat zijn mensen die dan in een overvolle woning wonen, waar bijvoorbeeld heel veel papier is, en die gaan dan om verlichting te krijgen kaarsen branden of een kacheltje in huis zetten." Dan kan er brand uitbreken.

Dit gebeurt gelukkig 'echt heel weinig', zegt Schouten. "In Amsterdam gaan een handhaver en zorg samen op pad naar een melding. En als zij denken van, 'hey dit is echt gevaarlijk', dan wordt er opgeruimd," zegt ze. "Soms willen mensen ook echt zelf dat de situatie verandert."

Bekijk ook

Pak yoghurt weggooien

Maar dat blijft moeilijk, weet Janssen. "Er zijn mensen die van straat halen wat de buren weggooien. Sommigen willen alles bewaren, zelfs een krant weggooien is een probleem, zeker met hoarders. Die willen nergens vanaf", schetst hij. "Voor hen is zelfs het weggooien van een pak yoghurt moeilijk."

Ze hechten zich aan spullen en kennen die emoties toe. "Zo zei iemand: 'dat is zielig voor het pak yoghurt om hem weg te gooien, dan ligt 'ie helemaal alleen in de container'. Het is allemaal belangrijk voor die mensen, die moet je natuurlijk zien te overreden om het weg te gooien. Dat kan wel eens heel lastig zijn."

'Ze moeten er oké mee zijn'

"Maar op het moment dat we met de schoonmaak gaan beginnen, dan is het belangrijk dat mensen er helemaal oké mee zijn", vertelt Janssen.

Dus wij gaan niet beginnen eerder dat mensen er oké mee zijn. Want onze overtuiging is dat als mensen zelf willen, het beste werkt. Dat het ook schoon blijft."

Bekijk ook

Symptoom van iets anders

In Rotterdam werken ze al zo'n 15 jaar met dezelfde aanpak die erop is gericht ontruiming te voorkomen. "Vervuiling is een symptoom van iets anders", zegt Ruud Janssen.

"Een vervuilde of volle woning is eigenlijk altijd goed op te lossen. Het gaat meer om de problematiek erachter. Die moet je goed in kaart hebben en daarmee moet je aan de gang."

Duidelijk plan nodig

Janssen signaleert wel dat de zorg enorm versnipperd is geraakt. "Terwijl het bij woningvervuiling juist heel belangrijk is om een eenduidig plan te maken", vertelt hij.

De huisarts, GGZ, en huishoudelijke ondersteuning werken vaak niet samen. "Ik zie het ook wel een beetje als onze taak om te kijken hoe we dat netwerk in kaart kunnen brengen en met elkaar kunnen laten samenwerken."

Zorgtekort

Janssen ziet woningvervuiling dus ook als een zorgtekort en niet als iets van handhaving. "Handhaving is natuurlijk het makkelijkst, maar dan heb je dus het symptoom opgelost. Maar niet het probleem daarachter", zegt hij.

"Dus gaan we schoonmaken en zorg inzetten." Afgelopen jaar had Rotterdam slechts 2 gedwongen ontruimingen.

Bekijk ook

Gedwongen opruiming voorkomen

In Amsterdam werd voorheen heel snel ontruimd. Maar dan begon het daarna weer van voren af aan, zegt Schouten. Het besef is ingedaald dat deze mensen hulp nodig hebben. Dat de focus op zorg moet liggen in plaats van op handhaving, beaamt ze.

"Een gedwongen opruiming is eigenlijk iets wat je niet wil, want je traumatiseert mensen ook heel erg. Dan kom je toch in iemand zijn levensplek, dat gaat met een container voor de deur, allemaal mannen die dat huis binnenlopen en gewoon de boel gaan leegtrekken en in die container werpen."

Landelijke gouden standaard

Mede na een rapport van de lokale Ombudsman kantelde in Amsterdam het beeld en werd naast handhaving ook zorg ingezet. Door bijvoorbeeld afspraken te maken met een woningcorporatie. Ook is er een speciaal hulpprogramma, naar die heeft helaas wachtlijsten.

Schouten pleit nu ook voor een landelijke aanpak, want hoewel alle gemeenten er doordrongen van zijn dat er met name zorg nodig is, ontbreekt een eenduidige aanpak. "Rotterdam doet het op een bepaalde manier, Utrechts doet het op een bepaalde manier, en wij ook. En eigenlijk nergens is onderzocht wat werkt; wat is de gouden standaard?"

Vuilzakken tot het plafond, vieze toiletten en ongedierte: enorme toename van vervuilde woningen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant