De in Duitsland geproduceerde zware Leopard-tank kan een belangrijke rol spelen in de Oekraïense oorlog. Maar dan moet Duitsland wel toestemming geven om deze tanks aan het Oekraïense leger te leveren. En dat ligt heel gevoelig in ons buurland.

Polen wil ze wel leveren aan Oekraïne, en Spanje ook: de krachtige en snelle Leopard 2-tanks die ze van Duitsland hebben gekocht. Het Oekraïense leger zegt deze voertuigen heel hard nodig te hebben om de patstelling aan het front te kunnen doorbreken. Maar dan moet Duitsland als producent van deze tanks wel toestemming geven. En dat ligt buitengewoon gevoelig in een land dat zich decennialang afzijdig hield van gewapende conflicten.

"Rode lijnen van Poetin'

Veel landen hebben al druk uitgeoefend op Duitsland. Ze willen dat het land akkoord gaat met het leveren van de Leopard 2-tanks.

"Maar de Duitse regering is bang om rode lijnen van Vladimir Poetin te overschrijden", stelt Duitsland-deskundige Hanco Jürgens. "Duitsland wil een verdere escalatie van de oorlog voorkomen."

Geen 'Alleingang'

En dus probeert bondskanselier Olaf Scholz een behoedzame politieke koers te varen, die vooral niet al te offensief is. Maar dat wordt steeds moeilijker.

"Bondskanselier Scholz heeft steeds geroepen: 'We willen geen 'Alleingang', we willen niet in ons eentje zware wapens leveren'. Maar nu lijkt het bijna andersom", zegt Jürgens. "De 'Alleingang' betekent inmiddels dat Duitsland de levering van zwaardere wapens telkens blijft tegenhouden."

Paradepaardje van de NAVO

Toch lijken die zwaardere wapens hard nodig te zijn. Niet alleen om uit de impasse aan het front te komen, maar ook met het oog op een mogelijk nieuw Russisch offensief in de komende maanden.

"De Leopard is een van de beste tanks ter wereld, echt het paradepaardje van de NAVO", legt de Nederlandse kolonel Han Bouwmeester uit. "Ik denk dat deze tank van cruciaal belang kan zijn in deze fase van de oorlog."

'Zware tanks nodig in open Oekraïense vlaktes'

"Er zijn al 40 lichtere Marder-pantservoertuigen door Duitsland aan Oekraïne beloofd. Deze voertuigen hebben kleinere wapens voor zelfverdediging, en ze kunnen ook soldaten meenemen. In bossen of steden is dat heel handig, op plekken waar het lastig manoeuvreren is."

Maar in de open vlaktes zoals Oekraïne die kent, zijn andere soorten voertuigen nodig, benadrukt Bouwmeester: "Daar wil je snelle en goed gepantserde tanks hebben, zoals de Leopard. De Russen hebben zich ingegraven in stellingen, daar wil je doorheen kunnen breken. Dan heb je dit soort tanks absoluut nodig, Oekraïne vraagt er niet voor niets om."

'Duitsland moet meer leveren'

Duitsland is daarmee in een precaire situatie beland. "Er ligt veel druk op de Duitse schouders", zegt Hanco Jürgens. "Spanje en nu ook Polen willen graag tanks leveren aan Oekraïne, maar ze hebben daarvoor toestemming nodig van producent Duitsland."

"Dat is tot nu toe niet gebeurd, en het maakt de internationale discussie steeds feller. Ook de Amerikaanse ambassadeur in Duitsland heeft aangegeven dat de Verenigde Staten vinden dat Duitsland meer moeten leveren dan nu het geval is."

Gaat Duitsland om?

Het wordt uitermate spannend hoe Duitsland zich op gaat stellen. "Er is eigenlijk al een parlementaire meerderheid voor het geven van toestemming", zegt Jürgens. "De Groenen lijken vóór te zijn, ondanks alle interne discussie. Ik denk ook dat de kleine coalitiepartij FDP voor gaat stemmen, en ook oppositiepartij CDU heeft aangekondigd overstag te gaan."

Maar de SPD is nog niet om, en dat is de partij van bondskanselier Scholz. De SPD is traditioneel heel duidelijk een partij van ontwapening. Het voorstel van de SPD is dan ook om niet alleen op wapenlevering in te zetten, maar ook op diplomatie.

Geen Derde Wereldoorlog

De Duitse publieke opinie steunt vooralsnog de behoedzame politiek van Olaf Scholz. Op dit moment is een meerderheid nog tegen het leveren van offensieve wapens. "Dat heeft ermee te maken dat men toch een beetje bang is voor een Derde Wereldoorlog, mogelijk met gebruik van kernwapens", legt Jürgens uit.

En Duitsland wil ook niet direct bij deze oorlog betrokken worden. "Dat is iets dat Scholz duidelijk gesteld heeft. Hij wil Oekraïne steunen, financieel en ook met wapens en hij wil dit ook blijven doen, maar hij wil niet dat zijn land actief betrokken raakt bij deze oorlog."

'Dodenweg' wordt hij genoemd, de rijksweg N36 tussen Ommen en Almelo. Jaarlijks vallen er slachtoffers. Ook deze maand kwamen er twee mensen om het leven. Wat maakt de N36 zo gevaarlijk?

Deze week was het opnieuw raak op de N36. Een bestuurder raakte gewond bij een botsing tussen een busje en een vrachtwagen. Twee weken geleden verongelukten bij een frontale botsing tussen een auto en een kleine vrachtwagen twee mannen. Eind februari viel er een zwaargewonde op de weg. In nog geen half jaar tijd vielen er 3 doden en 7 gewonden op de 36 kilometer lange weg.

Gevaarlijke situaties met inhalen

De lijst met (ernstige) ongevallen is nog veel langer. Vrachtwagenchauffeur Gert van het Almelose Bolk Transport snapt wel waarom de N36 een 'dodenweg' genoemd wordt. Hij zit zo'n 3 keer per week op de weg en ziet het vaak misgaan.

De gevaarlijke situaties ontstaan met name wanneer mensen gaan inhalen. "Dat mag niet, maar mensen proberen het toch, vooral als ze achter een vrachtauto zitten."

'Het gaat vaak nét goed'

Een vrachtwagen is lang en gaat niet snel. Een ander probleem op de weg is dat je geen kant op kunt als er plots een tegenligger is. "Je hebt niet veel ruimte om uit te wijken hier."

Zo zat hij een keer achter een personenauto die heel langzaam reed. De persoon die weer achter Gert reed dacht dat hij alleen de vrachtwagen moest inhalen waardoor hij én de vrachtwagen én de auto moest inhalen. Het gaat vaak maar nét goed, zegt hij.

Een fout kan fataal zijn

Wat ook een probleem is, zijn de te korte op- en afritten op sommige plekken. "Dat maakt invoegen moeilijk." En vooral in de ochtend en avond is het 'gigantisch druk', vertelt chauffeur Gert. Maar ondanks die drukte zijn ze ook bezig met hun telefoon.

Het is overigens niet zo dat mensen gevaarlijker rijden op een N-weg, zegt Fieke van Schaik van de ANWB. "Wat je op de N36 ziet, en ook op andere N-wegen, is dat op stukken waar geen middenberm is, je heel snel op de andere kant van de weg kan komen. En dan is een fout fataal."

Relatief veel doden

Op N-wegen vallen relatief gezien de meeste verkeersdoden, zo'n 20 procent van de verkeersdoden valt op een rijksweg. Dat zit hem dus met name in hoe de wegen zijn ingericht, legt Van Schaik van de ANWB uit. Ze zijn vaak tweebaans, met beide rijbanen een andere richting op.

De wegen zijn daarnaast vaak smal en er zijn weinig uitwijkmogelijkheden in de berm. "Als er een korte berm naast zit en je raakt van de weg, dan beland je bijvoorbeeld snel in een sloot." Een ander probleem wat op veel N-wegen speelt, is een korte invoegstrook, er is vaak weinig ruimte om in te voegen.

Alle N-wegen een middengeleider

Niet alleen op de N36 maar op alle N-wegen zouden de rijbanen gescheiden moeten worden. "Dus zo'n geleiderail op de middenberm, is is daar heel belangrijk voor", zegt Van Schaik. De politiek heeft 200 miljoen gereserveerd om alle gevaarlijke N-wegen aan te pakken. "Daarmee kun je maar een heel klein stukje weg aanpakken, terwijl daar eigenlijk veel meer voor nodig is."

Alleen al voor het aanpakken van de hele N36 is 300 miljoen euro nodig, becijferde Rijkswaterstaat. Volgens Van Schaik lijkt verkeersveiligheid geen prioriteit voor dit kabinet. In deze kabinetsperiode is geen extra geld vrijgemaakt voor verkeersveiligheid, die 200 miljoen stamt al uit 2022, legt ze uit. "Er is nu geld nodig."

Minister heeft plan voor rijbaanscheiding N36

In een reactie op uitspraken van de gemeente Almelo laat minister van Infrastructuur en Waterstaat, Barry Madlener, weten nog voor de zomer met een plan te komen voor de N36. Madlener zegt dat nu wordt gekeken hoe de weg op korte termijn over de gehele lengte veiliger kan worden gemaakt. "Ik ben nu aan het kijken of we toch over de hele lengte de rijbaanscheiding kunnen aanleggen", zegt hij tegen EenVandaag.

Extra wensen, zoals verbreding of het aanpassen van viaducten, kunnen niet worden ingewilligd. De minister noemt dat 'luxe' waar op dit moment geen geld voor is. "We moeten echt binnen het budget werken, dat is een slechte boodschap aan de gemeente, maar het is niet haalbaar." Madlener zegt voor de zomer met een plan te komen.

Nog niet de helft van de GroenLinks-PvdA-kiezers (44 procent) vindt dat Frans Timmermans weer lijsttrekker moet worden bij de volgende verkiezingen. VVD-kiezers zijn iets positiever. Maar ze zijn er niet van overtuigd dat Dilan Yeşilgöz moet blijven.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen op die partijen hebben gestemd.

'Sorry Frans'

Opvallend is dat kiezers van GroenLinks-PvdA en de VVD nu nog best vertrouwen hebben in hun partijleider. 88 procent van de GroenLinks-PvdA-kiezers staat achter Timmermans als huidige leider van de partij. Driekwart (76 procent) van de VVD-kiezers vindt dat Yeşilgöz het op dit moment goed doet.

Maar of ze ook lijsttrekker moeten worden bij de volgende verkiezingen? Daarover is twijfel. Zo vindt nog niet de helft van de kiezers van Timmermans dat hij dan de kar moet trekken. Een GroenLinks-PvdA-kiezer verwoordt het als volgt: "Hoe goed hij ook is ingevoerd, hoeveel ervaring hij ook heeft, hoezeer zijn hart ook op de goede plek zit. Het is tijd voor nieuw elan. Sorry, Frans."

VVD-kiezers niet overtuigd van Yeşilgöz

63 procent van de VVD-stemmers vindt dat de partij weer met Yeşilgöz de campagne in moet. De rest vindt van niet (22 procent) of weet het niet (16 procent).

"Ze doet het nu best aardig, maar heeft in korte tijd al te veel fouten gemaakt. Juist in de campagne heeft ze laten zien dat ze rare sprongen kan maken", schrijft een VVD-kiezer.

Imagoproblemen Omtzigt

Pieter Omtzigt staat er bij zijn kiezers nog een stuk slechter op. Niet alleen denken de meeste NSC-kiezers, die veelal zijn afgehaakt, dat hij geen lijsttrekker moet zijn bij de volgende verkiezingen. Ook is hij de enige partijleider met minder dan de helft vertrouwen van zijn eigen kiezers.

Veel NSC-kiezers vinden dat hij goede eigenschappen heeft, maar dat die hem niet geschikt maken als politicus. Een kiezer zegt daarover: "Qua kennis en integriteit is hij de juiste persoon. Maar juist die kenmerken zorgen ervoor dat hij in de Haagse slangenkuil opbrandt. En dat is een heel trieste constatering."