De in Duitsland geproduceerde zware Leopard-tank kan een belangrijke rol spelen in de Oekraïense oorlog. Maar dan moet Duitsland wel toestemming geven om deze tanks aan het Oekraïense leger te leveren. En dat ligt heel gevoelig in ons buurland.

Polen wil ze wel leveren aan Oekraïne, en Spanje ook: de krachtige en snelle Leopard 2-tanks die ze van Duitsland hebben gekocht. Het Oekraïense leger zegt deze voertuigen heel hard nodig te hebben om de patstelling aan het front te kunnen doorbreken. Maar dan moet Duitsland als producent van deze tanks wel toestemming geven. En dat ligt buitengewoon gevoelig in een land dat zich decennialang afzijdig hield van gewapende conflicten.

"Rode lijnen van Poetin'

Veel landen hebben al druk uitgeoefend op Duitsland. Ze willen dat het land akkoord gaat met het leveren van de Leopard 2-tanks.

"Maar de Duitse regering is bang om rode lijnen van Vladimir Poetin te overschrijden", stelt Duitsland-deskundige Hanco Jürgens. "Duitsland wil een verdere escalatie van de oorlog voorkomen."

Geen 'Alleingang'

En dus probeert bondskanselier Olaf Scholz een behoedzame politieke koers te varen, die vooral niet al te offensief is. Maar dat wordt steeds moeilijker.

"Bondskanselier Scholz heeft steeds geroepen: 'We willen geen 'Alleingang', we willen niet in ons eentje zware wapens leveren'. Maar nu lijkt het bijna andersom", zegt Jürgens. "De 'Alleingang' betekent inmiddels dat Duitsland de levering van zwaardere wapens telkens blijft tegenhouden."

Paradepaardje van de NAVO

Toch lijken die zwaardere wapens hard nodig te zijn. Niet alleen om uit de impasse aan het front te komen, maar ook met het oog op een mogelijk nieuw Russisch offensief in de komende maanden.

"De Leopard is een van de beste tanks ter wereld, echt het paradepaardje van de NAVO", legt de Nederlandse kolonel Han Bouwmeester uit. "Ik denk dat deze tank van cruciaal belang kan zijn in deze fase van de oorlog."

'Zware tanks nodig in open Oekraïense vlaktes'

"Er zijn al 40 lichtere Marder-pantservoertuigen door Duitsland aan Oekraïne beloofd. Deze voertuigen hebben kleinere wapens voor zelfverdediging, en ze kunnen ook soldaten meenemen. In bossen of steden is dat heel handig, op plekken waar het lastig manoeuvreren is."

Maar in de open vlaktes zoals Oekraïne die kent, zijn andere soorten voertuigen nodig, benadrukt Bouwmeester: "Daar wil je snelle en goed gepantserde tanks hebben, zoals de Leopard. De Russen hebben zich ingegraven in stellingen, daar wil je doorheen kunnen breken. Dan heb je dit soort tanks absoluut nodig, Oekraïne vraagt er niet voor niets om."

'Duitsland moet meer leveren'

Duitsland is daarmee in een precaire situatie beland. "Er ligt veel druk op de Duitse schouders", zegt Hanco Jürgens. "Spanje en nu ook Polen willen graag tanks leveren aan Oekraïne, maar ze hebben daarvoor toestemming nodig van producent Duitsland."

"Dat is tot nu toe niet gebeurd, en het maakt de internationale discussie steeds feller. Ook de Amerikaanse ambassadeur in Duitsland heeft aangegeven dat de Verenigde Staten vinden dat Duitsland meer moeten leveren dan nu het geval is."

Gaat Duitsland om?

Het wordt uitermate spannend hoe Duitsland zich op gaat stellen. "Er is eigenlijk al een parlementaire meerderheid voor het geven van toestemming", zegt Jürgens. "De Groenen lijken vóór te zijn, ondanks alle interne discussie. Ik denk ook dat de kleine coalitiepartij FDP voor gaat stemmen, en ook oppositiepartij CDU heeft aangekondigd overstag te gaan."

Maar de SPD is nog niet om, en dat is de partij van bondskanselier Scholz. De SPD is traditioneel heel duidelijk een partij van ontwapening. Het voorstel van de SPD is dan ook om niet alleen op wapenlevering in te zetten, maar ook op diplomatie.

Geen Derde Wereldoorlog

De Duitse publieke opinie steunt vooralsnog de behoedzame politiek van Olaf Scholz. Op dit moment is een meerderheid nog tegen het leveren van offensieve wapens. "Dat heeft ermee te maken dat men toch een beetje bang is voor een Derde Wereldoorlog, mogelijk met gebruik van kernwapens", legt Jürgens uit.

En Duitsland wil ook niet direct bij deze oorlog betrokken worden. "Dat is iets dat Scholz duidelijk gesteld heeft. Hij wil Oekraïne steunen, financieel en ook met wapens en hij wil dit ook blijven doen, maar hij wil niet dat zijn land actief betrokken raakt bij deze oorlog."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.