Het stripfiguurtje Spongebob kennen we allemaal. Minder bekend is het bedrijf achter de gele spons: het Amerikaanse ViacomCBS. Uit onderzoek blijkt dat de mediagigant dankzij Nederland maar weinig belasting betaalt. De VS loopt 4 miljard dollar mis.

Na het doorspitten van 200 jaarverslagen van bv's wereldwijd deed onderzoeker Maarten Hietland de ontdekking: ViacomCBS heeft een geheime afspraak met de Nederlandse belastingdienst.

Rechten en royalties via Nederland

Spongebob, Star Trek of zender Nickelodeon: het is zomaar een greep uit de merken die vallen onder ViacomCBS. "Ze zijn een van de grootste tv- en filmproducenten van de wereld", vertelt Hietland van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO).

Het bedrijf laat al haar rechten en royalties via Nederland lopen. Hier betalen ze maar belasting over 0,8 procent van al die royalty-inkomsten. In Amerika zouden ze belasting moeten betalen over alles. "We hebben berekend dat van 2005 tot 2019 de Amerikaanse schatkist 4 miljard dollar is misgelopen." ViacomCBS zou eigenlijk ook belasting moeten betalen in de landen waaraan zij series en films verkopen, maar ook dat loopt via Nederland. "Die landen lopen inkomsten mis."

Lees ook

Ruling

De geheime deal, die de belastingdienst maakt heet een 'ruling'. Die rulings zijn bedoeld om bedrijven zekerheid te geven over hoeveel belasting ze moeten gaan betalen als ze zich in Nederland vestigen. "Maar het komt altijd neer op fikse kortingen. Alleen heel grote internationale bedrijven krijgen dit soort voordelen."

Hietland denkt dat veel landen niet blij zijn met de belastingontwijking die Nederland mogelijk maakt. "Dit levert Nederland reputatieschade op."

info

Zo werkt de belastingregeling

Een serie als Spongebob wordt in Amerika door het Amerikaanse bedrijf ViacomCBS gemaakt. Alleen de rechten ervan, het intellectueel eigendom, heeft het bedrijf in belastingparadijzen gevestigd, met Nederland als postbus.

Iedere keer als ergens in de wereld Spongebob wordt uitgezonden, wordt er belasting over de rechten afgedragen in Nederland. Zo wordt er geen belasting betaald in Amerika en in alle andere landen ook niet. Vanuit Nederland wordt het geld uiteindelijk doorgesluisd naar een belastingparadijs.

Niet illegaal

ViacomCBS doet niets illegaals. Het bedrijf maakte simpelweg een deal met de Nederlandse belastingdienst. Maar die deals worden in het buitenland niet gewaardeerd. De Amerikaanse president Biden heeft al gezegd dat hij van dit soort internationale belastingontwijking af wil. Amerika loopt er dan ook veel geld door mis, vertelt Hietland: "In Nederland betaalt Viacom belasting over 0,8 procent van hun inkomsten, in Amerika hadden ze over al hun inkomsten belasting moeten betalen."

Ook in het Europees Parlement en bij de Europese Commissie groeit de verontwaardiging. Paul Tang is voorzitter van de belastingcommissie van het Europees Parlement: "Het geduld met landen als Nederland raakt op. Europa en VS trekken nu samen op om multinationals, waar ook ter wereld, gewoon belasting te laten betalen."

Lees ook

Belastingparadijzen

En waar zijn de miljarden die door Nederland stroomden gebleven? Hietland ontdekte dat de eindbestemming van die gelden verschillende tropische eilanden zijn, waaronder Bermuda en Curaçao.

Die plekken zijn echte belastingparadijzen, waar het financieel veilig is. "Spongebob zit er daar vermoedelijk gebruind bij!", denkt Hietland.

In een reactie noemt ViacomCBS het onderzoek van SOMO rommelig. Volgens de mediagigant is het rapport misleidend omdat Viacom ook belasting in de Verenigde Staten betaalt.

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.