Verschillende Griekse eilanden worden geteisterd door grote natuurbranden. Er geldt nog geen negatief reisadvies voor vakantiegangers, maar op Rhodos is wel de noodtoestand uitgeroepen. We vroegen wat jullie willen weten over de situatie in Griekenland.

Coördinator Natuurbrandbeheersing Jelmer Dam van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid en Hanita van der Meer van de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen (ANVR) geven antwoord op jullie vragen.

1. Wat is de oorzaak van deze bosbranden?

Dat kan van alles zijn, zegt Dam. De oorzaak is nog niet officieel vastgesteld. "Het kan iemand zijn die kwaad in de zin heeft, maar over het algemeen zie je toch vaak onvoorzichtigheid."

"In mediterrane landen zie je dat agrariërs veel restafval verbranden, maar het kan ook een auto-ongeluk zijn, of iemand die de auto op een verkeerde plek parkeert", voegt hij toe. Denk aan een auto die in de brand vliegt of brandstof lekt op een plek waar het vuur snel kan overslaan op de natuur.

2. In hoeverre hebben de branden met klimaatverandering te maken?

"Met klimaatverandering zien we steeds langere droge periodes, steeds meer extreem hoge temperaturen. Dat is allemaal ten goede van het brandvermogen", legt Dam uit. "De weersomstandigheden in het mediterrane gebied zijn extreem op dit moment, met hele hoge temperaturen en een vrij harde wind."

En dan wordt het brandvermogen zo groot, dat het niet meer te bestrijden is. Dat soort omstandigheden zien we steeds vaker, zegt Dam. "Dan kan de brandweer het gewoon niet meer blussen en hebben we niet genoeg capaciteit ter plaatse."

3. Wat gebeurt er na een bosbrand met de natuur?

Dam: "Dat is moeilijk te zeggen. Als dit de enige brand is in de afgelopen 20 jaar, dan herstelt de natuur vrij snel. Maar een van de problemen in Griekenland is dat daar steeds vaker grote branden zijn. Daardoor kunnen bepaalde typen planten niet meer opbloeien en wordt het een kaalslag."

De lokale situatie op Rhodos kent hij niet, voegt Dam toe, maar hij kan wel vertellen dat natuur over het algemeen vrij weerbaar is en zichzelf vrij snel kan herstellen.

"Het lastige met klimaatverandering is alleen dat wanneer er in de lange, droge periodes binnen 5 jaar weer zo'n grote brand is. Alles wat dan net hersteld is, maar nog niet vruchtbaar, is dan gewoon weer weg."

4. Wat kan er preventief gedaan worden tegen de bosbranden?

"De branden an sich ga je niet kunnen voorkomen", zegt Dam. "Ontstekingsbronnen zullen er altijd blijven, dus er zullen ook altijd natuurbranden blijven ontstaan. Die zijn ook niet per definitie slecht. Maar grootschalige branden hebben altijd een grote maatschappelijke impact. Zeker als het om dichtbevolkte landen gaat, zoals Nederland."

Dat kunnen we doen door het landschap op een andere manier in te richten. "Dat betekent een variatie aan planten in leeftijd, maar ook in soorten. Dan heb je constant verschillende brandvermogens en heeft de brandweer kans om grootschalige branden te voorkomen."

5. Is er internationale samenwerking voor het evacueren van toeristen?

Hanita van der Meer van de ANVR zegt dat ze niet voor alle landen kan spreken in dit soort situaties. "Maar vaak halen landen zo snel mogelijk getroffen toeristen weg zodat er ruimte is voor de plaatselijke bevolking."

Het is in zo'n situatie ook een prioriteit dat inwoners hulp en zorg aangeboden krijgen, voegt ze toe. Touroperators wordt in zo'n geval gevraagd om samen te werken.

6. Waarom is er geen negatief reisadvies en waarom wordt het zo laat ontruimd?

"Er is inderdaad geen negatief reisadvies afgegeven", zegt Van der Meer. "De situatie is wel uitgeroepen tot een calamiteit, een gevaarlijke situatie voor specifiek drie hotels op het eiland Rhodos."

"Een negatief reisadvies wordt meestal afgegeven als het gaat om de hele bestemming", legt ze uit. "Het gaat nu om een relatief klein gebied. Een negatief advies uitroepen over een heel eiland zou onfortuinlijk zijn voor al die mensen die genieten van hun vakantie."

Dat het voor veel toeristen chaotisch is verlopen, ziet Van der Meer ook. "Iedereen is op zo'n moment hard aan het werk. Er zijn touroperators en autoriteiten, dan weet je ook niet goed naar wie je nu precies moet luisteren. Dat komt voor in dit soort situaties."

7. Waarom wachten reisorganisaties met dingen in gang zetten tot er een negatief reisadvies is afgegeven?

Dat klopt niet helemaal, zegt Van der Meer. "Reisorganisaties zijn dit weekend al begonnen met het regelen van evacuaties, toen autoriteiten aangaven dat er ook echt geëvacueerd moest worden. Je doet ook pas wat als de autoriteiten zeggen dat dat moet. Tot het moment daar is, kun je niet mensen gaan evacueren."

Dan kun je heel veel bestemmingen leeg gaan halen voordat er écht iets gebeurt, voegt ze toe. "Je krijgt ook veel vragen als je mensen hebt geëvacueerd en het uiteindelijk niet misgaat."

8. Werkt je reisverzekering nog als in een land de noodtoestand is afgekondigd?

"Het Calamiteitenfonds is in werking gegaan. Die roepen een calamiteit uit, en dat is niet meer dan een verzekering waardoor iedereen achteraf zijn geld terug kan krijgen."

Je reisverzekering werkt ook nog, tenminste, als je op dat moment ter plaatste bent in zo'n gebied. "Als je spullen moest achterlaten, kwijt bent geraakt in de chaos of ze kapot zijn, dan kun je die zeker verhalen op je reisverzekering", zegt Van der Meer.

"Maar als je er nu naartoe afreist, terwijl je weet wat daar gaande is, dan werkt je verzekering niet meer. Dan heb je er geen recht meer op."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."