Mag je er nou wel of niet rijden? Steeds meer gemeenten voeren milieuzones in, en die kunnen vanaf volgend jaar ook nog strikter worden. En niet alleen in Nederland speelt dit. Voor EenVandaag Vraagt vroegen we wat jullie hierover wilden weten.

Walther Ploos van Amstel is lector stadslogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam en geeft antwoord op jullie vragen.

1. Wat zijn de verwachtingen voor het aanscherpen van de regels in milieuzones in de toekomst?

Verschillende gemeenten in Nederland willen de luchtkwaliteit in hun steden verbeteren en meteen ook de CO2-uitstoot verminderen, begint Ploos van Amstel. "Zo zijn oudere benzineauto's straks niet meer welkom in de stad, maar ook brommers, scooters en boten. Door de regels van de milieuzones aan te scherpen proberen gemeenten zo klimaatverandering tegen te gaan en te werken aan gezonde lucht."

Toch voeren niet alle gemeenten direct een zogenoemde 'zero-emissiezone' in per 1 januari 2025, weet de lector. "Er zijn maximaal achttien gemeenten die van plan zijn een zero-emissiezone in te voeren, en dan alleen in de binnenstad."

"Redenen hiervoor kunnen zijn dat sommige steden de ruimte willen geven aan hun ondernemers om zich voor te bereiden op deze verandering.", legt hij uit, "Ook kiezen sommige gemeenten voor uitstel, omdat ze er zelf nog niet klaar voor zijn." Ploos van Amstel verwacht dat in 2030 zo'n dertig tot veertig gemeenten zullen kiezen voor zero-emissiezones.

info

Verschil milieuzones en zero-emissie zones

Vanaf 1 januari 2025 heb je niet alleen milieuzones maar ook zero-emissiezones in Nederland. Milieuzones beperken de toegang tot bepaalde gebieden voor oudere, meer vervuilende voertuigen. In deze zones moeten voertuigen aan bepaalde emissienormen (zoals dieselauto's met Euro 5 of hoger) voldoen.

Een zero-emissiezone gaat verder dan een milieuzone. Alleen voertuigen die elektrisch of op waterstof rijden, zijn dan nog toegestaan. Deze zones zijn specifiek voor vrachtwagens en bestelauto's die zakelijk worden gebruikt. Vanaf 2030 moeten alle vrachtwagens en bestelauto's in deze zones volledig emissievrij zijn.

2. Hoe kunnen deze regels effectief worden gehandhaafd?

Dit is makkelijk te handhaven met een kentekencamera's, zegt Ploos van Amstel. "Bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), waar alle kentekens geregistreerd zijn, zijn ook alle kwalificaties van een auto bekend. Dus als een bestelauto of vrachtwagen met een nieuw kenteken een zero-emissiezone inrijdt, dan moet die elektrisch zijn."

Het overgaan naar een zero-emissiezone verloopt in fases, vervolgt hij. "Zero-emissiezones gelden niet voor personenauto's, maar alleen voor zakelijk verkeer. Dus afhankelijk van hoe oud je diesel is, mag je tot 1 januari 2027 met een bestelauto de binnenstad in. Voor nieuwe bestelauto's houden gemeenten 1 januari 2028 aan en vrachtwagens hoeven pas vanaf 1 januari 2030 helemaal emissievrij te zijn."

Dan zijn er nog landelijke ontheffingen voor omgebouwde voertuigen voor mensen met een handicap", weet de lector. "Ook ondernemers die maar 12 keer per jaar in een bepaalde zero-emissiezone komen, kunnen een vrijstelling aanvragen. En dan heb je nog allerlei andere vrijstellingen voor mensen die bijna met pensioen gaan of die geen geld hebben voor een nieuwe elektrische bestelauto. Zij kunnen sinds 1 juli bij het centraal loket om een vrijstelling of ontheffing vragen."

Bekijk ook

3. Zijn er Europese regels voor milieuzones?

Nee, omdat alle steden in Europa hun eigen problematiek en eigen ambities hebben, zegt Ploos van Amstel. "Daarom is het ingewikkeld om dezelfde richtlijn toe te passen. We hebben in Nederland een landelijk beleid waar gemeenten zelf mogen kiezen wanneer ze een zero-emissiezone invoeren en hoe groot dat gebied dan wordt. En gemeenten gaan uiteindelijk zelf over een groot deel van de vrijstelling en de beoordeling ervan. Zo stellen Sommige gemeente marktkooplui vrij van zero-emissiezones."

Nederland moet zich wel houden aan de Europese richtlijnen voor voertuigen. Zo is gedefineerd wat een 'zero-emissie voertuig' is, weet hij. "Europa moet niet bepalen hoe alles in diverse landen eruitziet. Lang niet alle Nederlandse steden hebben een probleem met de luchtkwaliteit. Duitsland kiest er bijvoorbeeld voor om eerst de vrachtwagens die ook lange afstanden rijden elektrisch te maken." Groot-Brittannië gaat zelfs nog een stapje verder, weet de lector. Vanaf 2030 moeten alle nieuwe voertuigen, dus ook personenwagens, daar elektrisch zijn. Andere Europese landen gaan pas in 2035 om.

Lector City Logistiek Walther Ploos van Amstel
Bron: Eigen foto
Walther Ploos van Amstel is lector stadslogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam

4. Kan er geen Europese richtlijn komen voor borden die aangeven wat wel en niet toegestaan is binnen de zone?

Ploos van Amstel ziet het niet snel gebeuren dat de verschillende verkeersborden die betrekking hebben op milieuzones in Europa vervangen worden. "De verantwoordelijkheid voor het vaststellen van verkeersborden is altijd per land geregeld."

Bovendien kost het volgens hem heel veel geld als we naar gestandaardiseerde Europese verkeersborden zouden gaan: "Je wilt dan borden die iedereen direct kan herkennen. Ook moeten alle bestaande borden dan worden vervangen."

Bekijk ook

5. Wat is de toegestane emissielimiet voor een milieuzone?

De lector legt uit dat je niet spreekt van een emissielimiet maar van een kwalificatie. "De Europese kwalificatie kijkt of je voertuig een Euro 5- of een Euro 6-kwalificatie heeft. Deze getallen staan voor de hoeveelheid CO2, fijnstof of roet die uit de uitlaat mag komen. Alle voertuigen die in Europa worden verkocht, moeten voldoen aan deze Europese emissiestandaard."

"In Nederland rijden er nagenoeg geen voertuigen meer die minder zijn dan de Euro 5-kwalificatie", vervolgt hij. "Sterker nog: deze voertuigen worden hier niet meer verkocht."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

6. Op basis van welke onderzoeken is de invoering van milieuzones gebaseerd?

"Het initiatief ontstond in 2014 toen gemeenten met elkaar een klimaatakkoord sloten: de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek", vertelt Ploos van Amstel. Zij lieten verschillende universiteiten, CE Delft en het TNO onderzoek doen naar emissie in stedelijke gebieden. Daaruit kwam ook de Nationale Agenda Laadinfrastructuur voort.

Volgens de lector is er over verschillende zaken nagedacht die betrekking hebben op voertuigen. "Je kunt wel zero-emissie willen rijden, maar als je daarna de accu bij het grofvuil moet zetten, is dat geen goed idee."

"Er is een zorgvuldig proces geweest waar verschillende partijen zoals Transport en Logistiek Nederland, Evofenedex, BOVAG en de RAI Vereniging aan hebben deelgenomen", benadrukt hij tot slot. "Ook keken ze naar wat de invoering naar wat de zero-emissiezones van milieuzones betekent voor grote en kleine ondernemers."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.