Wat betekent de overwinning van Donald Trump voor de Europese veiligheid en handel? 'Europa moet zijn eigen boontjes doppen'

Met Donald Trump als president van de Verenigde Staten is een verenigd en eensgezind Europa belangrijker dan ooit. Die oproep doen experts. "We moeten onze eigen veiligheid garanderen, maar ondertussen blijven investeren in een goede relatie met Trump."

En dat is geen gemakkelijke opgave, maar ook niet onmogelijk. "Onder druk is alles vloeibaar", zegt directeur Anna van Zoest van de Atlantische Commissie. "Wij moeten nu in Europa heel hard aan de slag om beter te zorgen voor onze eigen veiligheid en bescherming."

'Eigen boontjes doppen'

"We krijgen nu te maken met een president in het Witte Huis, die vindt dat Europa zijn eigen boontjes moet doppen. Volgens Trump moeten we niet meer automatisch leunen op de Amerikanen voor bescherming", vertelt Van Zoest.

Volgens de directeur van de Atlantische Commissie ligt de bal nu echt bij de Europese bondgenoten binnen de NAVO en de Europese Unie. "Zij moeten goed werk maken van de Veiligheids- en Defensie agenda", zegt Van Zoest.

Ongelijke verhouding van defensie-uitgaven

In eerste instantie moeten alle Europese bondgenoten zich hiervoor houden aan de afspraken binnen de NAVO. "Daarbij is leidend dat 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie wordt uitgegeven. Op dit moment is er een ongelijke verhouding. Amerika geeft bijna twee keer zoveel uit aan defensie als alle Europese bondgenoten en Canada samen."

Trump wil dat het aandeel van de Europeanen binnen de NAVO stijgt. "Veel Amerikanen vinden namelijk al langer dat zij een te groot deel van die rekening betalen. Het is dus belangrijk dat we als Europa meer verantwoordelijkheid nemen binnen de NAVO voor een gezamenlijke toekomst", stelt Van Zoest.

Gezamenlijke defensie-industrie

En volgens Van Zoest moet ook de EU aan de bak. "We moeten zorgen dat onze gezamenlijke defensie-industrie op orde is. Zodat we voldoende kunnen produceren, samen oefenen, onderzoeken en aanbesteden." Maar dat gaat niet gemakkelijk met de huidige situatie. "In Duitsland zijn nu alle ogen gericht op de binnenlandse politiek met mogelijk nieuwe verkiezingen. Tegelijkertijd moet de Franse president opereren in een krachtveld waarin ultra-rechts de hoogste toon voert."

"Er ligt dus een enorme klus te wachten op het nieuwe team van Ursula von der Leyen, maar evengoed op de Europese leiders die nu concreet stappen zullen moeten nemen. Maar wie die kar gaat trekken, dat is een hele ingewikkelde", zegt Van Zoest.

Wederzijdse afhankelijkheid

Daarnaast is het essentieel dat we rekening houden met wat voor de Verenigde Staten van belang is. "De werkelijkheid laat zien dat Europa niet meer op nummer 1 staat voor Amerika. Trump kijkt vooral naar de economische rivaliteit en positie van China."

Hij wil Amerika zijn 'Gouden Eeuw' geven en stelt de Amerikaanse materiële belangen voorop. "We hebben te maken met een zeer zakelijke president die heel duidelijk heeft gemaakt dat hij fikse handelsbeperkingen gaat opleggen. Dat zou bijzonder ongelukkig zijn, omdat wij Amerika heel hard nodig hebben binnen de NAVO."

In gesprek blijven

Het is volgens Van Zoest van belang om in gesprek te blijven met de Amerikanen. "We moeten heel alert zijn en vliegensvlug met elkaar aan de slag. Europa moet verantwoordelijkheid nemen zonder zich af te keren van de Amerikanen."

"Als er op dit moment ruzie ontstaat over de handel dan werkt dat in niemands voordeel. En dat zou bovendien een hele zorgwekkende ontwikkeling zijn. Voorlopig is de wederzijdse afhankelijkheid te groot om de deur dicht te doen. Maar als we daarin slagen, zijn gouden tijden ook voor Europa nog mogelijk", sluit ze af.