radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wanneer moet je betalen als je meer verbruikt dan het prijsplafond voor energie? En 5 andere vragen van jullie beantwoord

Wanneer moet je betalen als je meer verbruikt dan het prijsplafond voor energie? En 5 andere vragen van jullie beantwoord
Bron: ANP

Vanaf 1 januari geldt het prijsplafond voor energie en betaalt de overheid een deel van onze (hoge) energierekening. Maar hoe werkt dat precies in de praktijk? We vroegen wat jullie wilden weten over het prijsplafond, 3 energie-experts geven antwoord.

Welk tarief betaal je als je een vast contract hebt?

"Dat hangt van je contract af", zegt Pieter Scheerens, energie-expert bij Pricewise. "Het goedkoopste tarief telt. Mensen met een oud (goedkoop) vast contract blijven ver onder het prijsplafond met hun tarieven. De mensen die een vast tarief hebben boven de plafondprijzen, betalen tot aan het plafond de vastgestelde tarieven en daarboven hun eigen vaste tarieven."

Het prijsplafond voor energie geldt tot een verbruik van 1.200 m³ (kuub) gas, 2.900 kilowattuur (kWh) elektriciteit en 38 gigajoule (GJ) stadsverwarming. De maximale tarieven zijn 1,45 euro per kuub gas, 40 eurocent per kWh stroom en 47,38 euro per GJ stadswarmte. Deze tarieven zijn inclusief belastingen en gelden in ieder geval een jaar, dus heel 2023.

Volgens Joris Kerkhof, energie-expert bij Independer, moet je met een vast contract wel goed opletten als je verbruik boven het prijsplafond uitkomt: "Voor dat deel betaal je namelijk het tarief van je energieleverancier. En dat gaat vanaf 1 januari flink omhoog, ook als je een vast contract hebt, want de belastingen op energie worden volgend jaar fors verhoogd."

info

EenVandaag Vraagt

Via EenVandaag Vraagt heb je de mogelijkheid om vragen in te sturen over allerlei onderwerpen en heb je dus invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Als je meer verbruikt dan het prijsplafond, wanneer moet je dan betalen?

"Dat werkt hetzelfde als in een normaal jaar, Bij je jaar- of eindafrekening wordt de balans opgemaakt", zegt Sanne de Jong van Gaslicht.com. Omdat de eindafrekening bij iedereen op een ander moment is, wordt aan de hand van een verbruikstabel bepaald of je tot de datum van je eindafrekening binnen het prijsplafond bent gebleven, voegt Kerkhof daaraan toe.

"De overheid heeft per kalenderdag vastgesteld hoeveel gas en elektriciteit er die dag verbruikt mag worden om binnen het prijsplafond te blijven. In januari en februari, als het door de winter kouder is, zijn die hoeveelheden hoger dan in de zomermaanden juli en augustus", legt hij uit. "Als jij op 1 april je eindafrekening hebt, kijkt je energieleverancier aan de hand van die tabel of jouw verbruik in de maanden januari, februari en maart lager of hoger is uitgevallen dan de overheid als maximum heeft vastgesteld."

Op die manier wordt het jaar 2023 in twee delen opgeknipt, zegt Scheerens. "Na je komende eindafrekening hou je een restant-plafond over voor en gas en stroom, die je in het tweede deel van het jaar inzet. Een soort tegoed, tenzij je al boven het prijsplafond bent uitgekomen bij de opname van je meterstanden voor de jaarnota."

De komende tijd wordt je maandelijks termijnbedrag - dat wordt geschat aan de hand van je eerdere verbruik - automatisch aangepast aan de hand van het prijsplafond. Ook andere veranderingen worden daarin meegenomen, waaronder de btw op energie die teruggaat van 9 naar 21 procent, zegt De Jong. "Energieleveranciers moeten uiterlijk in februari met een nieuwe inschatting van het termijnbedrag komen."

Hoe werkt het prijsplafond als je een dubbeltarief voor stroom hebt?

Bij een dubbeltarief betaal je normaal 2 verschillende tarieven: een dal- en piektarief. Het lagere daltarief betaalt je 's nachts, in het weekend en op feestdagen. Het hogere piektarief betaal je doordeweeks van 7.00 tot 21.00 of 23.00 uur. De eindtijd van het piektarief verschilt per regio.

"Het prijsplafond maakt geen onderscheid tussen het dal- en piektarief", legt Kerkhof uit. "Dus als je dal- of piektarief hoger is dan het maximale tarief van het prijsplafond, betaal je het tarief van het prijsplafond. Maar ook hier geldt: als je meer verbruikt, moet je het tarief van je energieleverancier betalen, en dan is er natuurlijk wel een verschil tussen het dal- en piektarief."

Bekijk ook

Is er ook een prijsplafond voor mensen met stadsverwarming?

Ja, vertelt Scheerens. "Het tarief voor stadsverwarming is gekoppeld aan de gasprijs, daarom moet er wettelijk gezien ook voor stadsverwarming een prijsplafond komen." Er geldt voor warmtenetten zoals stadsverwarming wel een ander maximaal tarief - dat berekend is op basis van het prijsplafond voor gas - van 47,38 euro per gigajoule (GJ), tot een verbruik van 38 GJ.

Voor huishoudens die zijn aangesloten op stadsverwarming is de verrekening van het verbruik met het prijsplafond anders dan voor huishoudens met een regulier contract voor gas en licht, legt De Jong uit. Bij een regulier contract gebeurt de verrekening tijdens de eindafrekening, die bij iedereen op een andere datum is. "Maar bij warmtelevering wordt geen rekening gehouden met de mogelijkheid van zogenaamde gebroken jaren." Bij stadsverwarming wordt de periode van 1 januari tot en met 31 december 2023 dus in één keer verrekend.

Als je van het gas af bent en daardoor meer stroom verbruikt, krijg je dan extra compensatie?

"Nee, het prijsplafond voor stroom is voor iedereen gelijk, dus ongeacht of je wel of geen gas verbruikt", verduidelijkt De Jong. Scheerens wijst erop dat het kabinet het prijsplafond eerder dit jaar al heeft verruimd naar een verbruik van 2.900 kWh elektriciteit per jaar. In de oorspronkelijke plannen was dit nog 2.400 kWh tegen 70 eurocent per kWh.

Volgens Kerkhof zijn mensen met een elektrische warmtepomp daarmee voor een deel tegemoetgekomen. "Al zal die 500 kWh voor veel mensen misschien niet genoeg zijn om binnen het prijsplafond te blijven en ik kan me dan ook voorstellen zij hierdoor misschien het gevoel krijgen van 'waarom heb ik dit gedaan?'"

"Maar bedenk wel: het prijsplafond geldt in principe voor 1 jaar, daarna moet je waarschijnlijk weer een hoge prijs voor gas gaan betalen. Daar heb je met een warmtepomp geen last van", benadrukt de energie-expert van Independer. "Bovendien hebben mensen met een warmtepomp vaak ook zonnepanelen waarmee je natuurlijk een deel van je stroomverbruik zelf kunt opwekken."

Bekijk ook

Als je stroom teruglevert met zonnepanelen, hoe wordt dit dan verrekend?

Het prijsplafond voor energie geldt na toepassing van de salderingsregeling", legt Scheerens uit. "Eerst zal de salderingsregeling worden toegepast. Het prijsplafond geldt voor het nettoverbruik van zonnepaneelbezitters dat na het salderen resteert."

De energie-expert van Pricewise geeft een voorbeeld: "Indien door een huishouden bijvoorbeeld 2.000 kWh wordt teruggeleverd en 3.000 kWh wordt afgenomen, is de netto-afname 1.000 kWh en die valt daarmee volledig onder het prijsplafond. Als een huishouden bijvoorbeeld 4000 kWh teruglevert en 3.000 kWh afneemt en er dus sprake is van nettoteruglevering. Dan is het prijsplafond niet van toepassing." Wel krijg je dan een terugleververgoeding van je energieleverancier.

Hoe de saldering precies verrekend zal gaan worden bij eindafrekening, is volgens Kerkhof van Independer nog niet helemaal uitgewerkt. Wel lijkt het er volgens hem op dat je energie die je in 2022 hebt opgewekt niet mag meenemen om je verbruiksplafond in 2023 mee te dempen. "Maar met zonnepanelen ben je hoe dan ook voordeliger uit, want je wekt je eigen stroom op en kan die ook nog eens voor een vergoeding terugleveren aan het elektriciteitsnet. Ik zeg altijd: 'Iedere kWh die je opwekt met de zon, hoef je niet te betalen.'"

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant