De strafzaak tegen rapper en mediapersoonlijkheid Ali B is de eerste 'The Voice'-zaak die voor de rechter komt. Lang niet alle zedenfeiten halen de rechtszaal. Vaker worden ze geseponeerd vanwege gebrek aan bewijs. "Zegt niet dat er niks is gebeurd."

Oud-zedenrechercheur Irene Kersten vindt vrouwen die hun verhaal doen tegen Ali B ongelooflijk dapper. "Er is heel veel moed voor nodig", zegt ze.

'Een zwaar pad'

Het dossier rond Ali B kent ze niet, alleen uit de media. En ze kan en wil dus ook niet oordelen over wat voor een zaak er ligt tegen de 42-jarige muzikant. Hij viel in 2022 van zijn voetstuk door de veelbesproken BOOS-uitzending over de wantoestanden op de werkvloer van het programma The voice of Holland.

"Het pad van het strafrecht opgaan is een heel zwaar pad", zegt Kersten. "Soms is het beter om te zeggen: 'We richten ons op goede therapie.'" Kersten traint, adviseert en begeleidt mensen en bedrijven bij crisissituaties. Hiervoor werkte ze meer dan 25 jaar bij de politie, onder meer als zedenrechercheur. Ze weet uit de praktijk hoe gevoelig zedenzaken zijn.

Moeilijke combinatie

Praten over zeden is voor eigenlijk iedereen heel erg ongemakkelijk, zegt ze. "En dan gaat het ook nog over iets wat je heel veel pijn heeft gedaan", vertelt de oud-rechercheur. "Slachtoffers, hoe dan ook, die voelen zich altijd op een bepaalde manier ook zelf schuldig."

Ermee naar buiten komen betekent ook dat het publiekelijk wordt. "Dat heeft gevolgen voor de omgeving en voor jouzelf." Strafrecht en zeden zijn volgens Kersten een moeilijke combinatie. "Dat zit in het bewijs dat je moet leveren, en dat is nou net bij zedenzaken zo ongelooflijk ingewikkeld."

'Iets groots wegstoppen'

Zeker nu ze zelf ook als hulpverlener werkt begrijpt Kersten steeds beter waarom slachtoffers pas later naar de politie stappen. "Nu weet ik dat je zo'n nare gebeurtenis echt weg kunt stoppen in je brein, en dat is voor een omgeving lastig om te begrijpen. Want hoe kan je zoiets groots wegstoppen?"

Maar dat kan dus, stelt ze. "Dat is een overlevingsstrategie om je nare situatie weg te stoppen." Kersten merkt dat het voor de omgeving van slachtoffers nog steeds heel moeilijk is om te begrijpen. "Gelukkig is er recent echt wel veel meer aandacht voor gekomen." Ze haalt schrijfster Griet op de Beeck aan die in 2017 vertelde te zijn misbruikt door haar vader. "Die is bijna vergruisd in de media met hoe leugenachtig haar verhaal zou zijn."

Bodemloos vallen

Dat helpt niet mee voor andere mensen die na jaren naar buiten willen komen met een verhaal, zegt Kersten. "Een slachtoffer is altijd op zoek naar erkenning", vertelt ze. "Het niet krijgen van erkenning, maakt dat je je enorm bodemloos voelt. Je hebt het gevoel dat je maar blijft vallen. Terwijl die erkenning maakt dat je je gesteund voelt."

Dat zijn allemaal ingewikkelde dingen binnen zedenzaken. "Dus je moet het vaak hebben van de verklaring van het slachtoffer. Maar met alleen de verklaring van het slachtoffer kun je nooit iemand veroordeeld krijgen. Daar moet je ondersteunend bewijs bij vinden."

Ondersteunend bewijs

Dat is bijvoorbeeld forensisch bewijs, zoals spermasporen. "Dat is vaak heel moeilijk bij zeden, zeker als het lang geleden is", zegt ze. "En dan moet je het alleen maar van verklaringen hebben van lang geleden en de tegenpartij zal altijd zeggen: 'Meneer, mevrouw, waarom komt u daar pas jaren later mee?' Dat zijn hele ingewikkelde zaken die daarom niet eens bij de rechter komen."

"Dan krijg je een situatie dat er bijvoorbeeld niet vervolgd wordt", vertelt Kersten. "Niet omdat het misschien niet is gebeurd, maar vanwege gebrek aan bewijs." Zelfs als een verdachte toegeeft is aanvullend bewijs nodig volgens haar. Er moet altijd ondersteuning bijkomen.

Stapelen van zaken

Deze ondersteuning is volgens Kersten te vinden in bijvoorbeeld dagboekfragmenten of feitelijke beschrijving van situaties. "Een juffrouw die iets gezien heeft, een moeder die bepaald gedrag van het kind wil beschrijven", somt ze op. "En het is echt zoeken van hoe je dat bewijs kan leveren, waarmee je de rechter kan overtuigen dat het is gebeurd."

In de zaak van Ali B zijn drie verschillende vrouwen naar voren gestapt. Zou je de zaak van Ali B dan rond kunnen krijgen door die te stapelen? Dat kan niet, zegt de oud-rechercheur. "Je zult toch elke zaak apart moeten bewijzen", zegt ze. De rechter gebruikt twee dagen voor de zaak van Ali B, eind juni wordt uitspraak gedaan.

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."