Niet 1 dag, maar 2 of 3 dagen: PostNL wil graag langer de tijd krijgen om brieven te bezorgen. Daarom wil het postbedrijf graag dat de Postwet wordt aangepast. Voor EenVandaag Vraagt vroegen we wat jullie willen weten over het versturen van post.

Woordvoerder Dagna Hoogkamer van PostNL en hoogleraar economie aan de Universiteit van Tilburg Eric van Damme beantwoorden jullie vragen. Van Damme doet onder andere onderzoek naar de postmarkt.

1. Waarom wil PostNL niet meer elke dag brieven bezorgen?

Omdat we veel minder brieven versturen, legt econoom Van Damme uit. "Vroeger was dat het enige communicatiemiddel, als je wilde communiceren met mensen op afstand. Dat is nu anders."

PostNL-woordvoerder Hoogkamer vertelt dat drie trends grote impact hebben gehad op het postbedrijf. "In de afgelopen 20 jaar is het aantal poststukken met 70 procent gedaald. Waar we 20 jaar geleden dagelijks drie brieven op ieder huisadres bezorgden zijn dat er nu minder dan vier per week."

Ook is er steeds minder behoefte aan urgente post, vervolgt ze. "Onderzoeken tonen aan dat 80 procent van de consumenten het prima vindt als hun brief binnen 2 of 3 dagen bezorgd wordt. Daarnaast zien we het volume van de 24-uurpost - de spoedbezorgingen - sterk dalen."

Tot slot heeft PostNL te maken met sterk gestegen kosten, zegt de woordvoerder. "Met name voor arbeid. Zo is het minimumloon in de afgelopen 2 jaar met 25 procent gestegen. Dat is kostbaar en met de krappe arbeidsmarkt ook nog eens erg lastig."

2. Kan de post niet gewoon dagelijks bezorgd worden door pakketbezorgers die toch al in de straat zijn?

Dat gaat niet zo makkelijk, zegt Hoogkamer. "Er zijn 5 dagen per week 15.000 postbezorgers op pad om iedere dag 6,9 miljoen brieven te bezorgen."

"Het aantal pakketbezorgers komt neer op 4.500, die 7 dagen per week op pad zijn om iedere dag 1,1 miljoen pakketten te bezorgen. Dat maakt dat deze twee stromen op dit moment nog niet te combineren zijn", legt de woordvoerder van PostNL uit.

3. Hoe controleert PostNL of de post binnen de gestelde termijn door de bezorgers wordt rondgebracht?

PostNL heeft de UPD-verplichting om post die vandaag in de brievenbus gepost wordt, de volgende dag te bezorgen, legt Hoogkamer uit. Dit is in de wet vastgelegd met als doel te zorgen dat het versturen en ontvangen van post voor iedereen in Nederland toegankelijk blijft.

Hoogkamer: "Of de post binnen de gestelde termijn door de bezorgers wordt rondgebracht, controleren we zelf. De Autoriteit Consument & Markt controleert weer die gegevens."

4. Wat wordt dan de frequentie van post bezorgen?

Het voornemen van PostNL is om zo snel mogelijk van 'vandaag gepost, morgen bezorgd' naar 'vandaag gepost, binnen 2 dagen bezorgd' te gaan, zegt Hoogkamer. "Op termijn willen we zelfs naar 'binnen 3 dagen bezorgd' gaan."

Dit jaar zal er nog niets veranderen, vervolgt ze. "Op z'n vroegst pas in 2025 als de politiek ons hierin steunt. Dan kunnen we ook in meer detail zeggen hoe dit er exact uit komt te zien."

"Overigens zal PostNL ook na de een eventuele wetsverandering de mogelijkheid bieden om prioriteitspost binnen 24 uur te bezorgen, tegen een ander tarief", benadrukt de woordvoerder.

Bron: Eigen foto

5. Welke winsten heeft PostNL gemaakt de afgelopen 5 jaar?

PostNL rapporteert per kwartaal en jaarlijks over de financiële resultaten. Die zijn hier te bekijken.

De post die volgens de Postwet moet worden bezorgd is verlieslatend geworden, zegt Hoogkamer. "Dat zal op termijn voor het hele postbedrijf het geval zijn, als er niets verandert."

6. Wie hebben er de afgelopen jaren hoeveel verdiend aan de postmarkt?

Hoogleraar Van Damme: "De afgelopen jaren heeft alleen PostNL geld verdiend aan de postmarkt, want dat bedrijf is de enige speler op de markt. Tot 2019 was er nog een concurrent, Sandd. Dat bedrijf is in 2019 overgenomen door PostNL."

Toezichthouder ACM had die fusie verboden, vervolgt hij. "Het argument was dat de concurrentie zou verdwijnen waardoor de tarieven omhoog zouden gaan." Maar door een bijzonder artikel in de Mededingingswet is de fusie tóch doorgegaan. Daar heeft toenmalig staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer voor gezorgd.

Daar zijn uiteindelijk ook nog rechtszaken over geweest, weet Van Damme. "Toen werd geoordeeld dat het besluit van de ACM wel juist was. Maar daarna kon die fusie niet meer ongedaan worden gemaakt."

7. Wat gaat een nieuwe wet aan de huidige situatie verbeteren?

Dat is volgens Van Damme nog niet helemaal duidelijk: 'Omdat het ervan afhangt wat er precies aangepast gaat worden aan de wet. Er ligt nu een voorstel bij de Kamer."

"Ik denk dat het hierbij wel belangrijk is dat er eerst een gedegen onderzoek plaatsvindt, naar de behoefte van de consument en wat haalbaar is", zegt de hoogleraar daarover.

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Terwijl China en de Verenigde Staten met importheffingen naar elkaar gooien, is er slecht nieuws uit IJmuiden. Mede dankzij die importheffingen zit Tata Steel in zwaar weer. 1 op de 5 medewerkers gaat zijn baan verliezen. "Speelt al heel lang bij Tata."

Tata Steel heeft het, net als andere Europese staalbedrijven, al jarenlang moeilijk. De recente importheffingen van Amerikaanse president Donald Trump van 25 procent op Europees staal zijn maar een van de vele uitdagingen, ziet ook Ron Stoop, strategisch analist geo-economie aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.

Concurrentie vanuit China

"Allereerst is er hele hoge concurrentie vanuit China op dit moment", legt hij uit. Dat komt volgens Stoop door het industriebeleid van China, daar wordt erg ingezet op de zogenaamde maakindustrie maar neemt de consumptie minder toe. Dus er wordt heel veel gemaakt in China terwijl de vraag niet enorm hoog is.

"Daardoor wordt er vanuit China heel veel staal geëxporteerd. Dat staal komt dus op andere markten terecht, waaronder de Europese." Dat goedkope Chinese staal drukt op de markt, legt Stoop uit, waardoor Europese staalbedrijven minder aantrekkelijk worden. "Er zijn toch veel bedrijven die gewoon staal kopen waar het het goedkoopst is."

Energieprijzen en investeringen

Maar ook binnen Europa zijn er grote ontwikkelingen, ziet de analist. "Ten eerste de hogere energieprijzen, als gevolg van onder andere de energiecrisis." Daardoor zijn Europese bedrijven die veel energie gebruiken, zoals de staalindustrie, veel duurder uit. "Die worden gewoon minder concurrerend."

De tweede ontwikkeling is volgens Stoop de energietransitie, staal moet op een groenere manier gemaakt worden. "Daarvoor zijn veel investeringen nodig. Daarbij is het ook zo dat groene productiemethoden op dit moment duurder zijn dan de traditionele methoden", legt hij uit. Bedrijven weten daarom volgens hem niet zeker of ze die grote investeringen gaan terugverdienen.

'Speelt al erg lang bij Tata Steel'

Medewerkers van Tata Steel zijn niet verrast dat er ontslagen vallen. "Dat is een verhaal dat eigenlijk al heel erg lang speelt bij Tata Steel", vertelt een logistiek medewerker. "We moeten natuurlijk naar groen staal toe en daar zijn gewoon impactvolle beslissingen voor nodig, dit is waarschijnlijk er weer één van."

Volgens een andere medewerker van het staalbedrijf moeten de Nederlandse regering en Europese beleidsvormers iets doen om het tij te keren voor Europese staalbedrijven. "China dumpt heel veel staal op de internationale markt. Ik denk ook dat de Europese staalindustrie gesubsidieerd moet worden om overeind te blijven."

'Is een algehele trend in Europa'

Voor Stoop is het ook geen verrassing dat Tata Steel met een ontslagronde komt. "Het is een trend, ook in Engeland zijn er staalbedrijven flink aan het snoeien in het aantal medewerkers", vertelt hij. "Je hebt ook andere Europese bedrijven die bepaalde groene staalinitiatieven nu aan het terugschroeven zijn."

Het verschilt volgens de analist enorm per bedrijf wat ze doen om geld te besparen. Zo kunnen bedrijven doorwerken maar geen nieuwe investeringen doen, mensen ontslaan, het bedrijf verplaatsen naar goedkopere plekken of sluiten.

Basisindustrie in Rotterdam

De vraag is hoe belangrijk het nog is dat we staalfabrieken hebben in Europa, want we kunnen het gewoon veel goedkoper halen uit China. Maar volgens Stoop is deze zogenaamde 'basisindustrie' nog steeds nodig. "Belangrijkste is dat die producten weer in andere industrieën verder gebruikt worden, zoals in de hightechindustrie."

Stoop legt uit dat die industrieën zich vaak vestigen waar ze die producten kunnen kopen, zoals in Rotterdam. "Er zijn ook allemaal hightech-bedrijfjes die om die basisindustrie heen zitten. Daar zie je het veel."

'Nodig voor schepen en tanks'

Een andere reden waarom Europa - vooral nu - volgens de analist staalfabrieken nodig heeft, is de herbewapening. "Want staal heb je nodig voor schepen en voor tanks. Zonder staal kun je eigenlijk bijna niet beginnen met het maken van defensieproducten."

"Stel je bent in oorlog met China, jij moet schepen maken en China zegt: 'Je krijgt geen staal meer van ons.' Dan heb je wel een probleem natuurlijk", legt hij uit.