Waarom we maar niet van de Amerikaanse rivierkreeft afkomen in Nederland

Al jaren is de Amerikaanse rivierkreeft een probleem in Nederland. De laatste tijd verergert het dier blauwalg in het water, wat ernstige gezondheidsklachten kan veroorzaken. Waarom komen we maar niet van deze invasieve exoot af? "Te laat begonnen."

Ondanks verschillende pogingen om de Amerikaanse rivierkreeft weg te krijgen, blijven ze zich snel vermenigvuldigen. In Dronten, waar de invasieve exoot blauwalg helpt te groeien, proberen ze een nieuwe methode uit om alsnog van de rivierkreeft af te komen.

Rivierkreeft en blauwalg

Amerikaanse rivierkreeften eten veel waterplanten op en woelen in de bodem. Hierdoor wordt het water troebel, waardoor er geen licht meer op de bodem schijnt. Het ecologisch evenwicht wordt verstoord, omdat er geen waterplanten meer zijn om de vele voedingstoffen in het water op te nemen. Zo gaat de kwaliteit van het water sterk achteruit.

Als de kwaliteit van het watersysteem gezond is, kan het water veel kreeften aan, zegt eco-toxicoloog Ivo Roessink van de Wageningen Universiteit en project Research. Daarnaast is hij projectleider van het Kennisplatform Rivierkreeft. "Maar wanneer dit niet het geval is, geven ze het extra zetje dat het water in een kwetsbare situatie brengt, waardoor het gevoelig wordt voor blauwalg."

Eerder moeten ingrijpen

Waarom we maar niet van deze rivierkreeft afkomen? De eerste reden is simpel, volgens Roessink: we zijn in Nederland gewoon te laat begonnen. "Nu is het zo'n groot probleem dat je het nooit meer helemaal weg gaat krijgen", zegt hij.

"We hebben nagelaten om heel adequaat in te grijpen toen de Amerikaanse rivierkreeft vorige eeuw naar Nederland kwam. Het is nooit goed opgepakt, omdat het geld kost en niet hoog in het prioriteitenlijstje van waterbeheerders stond", zegt de eco-toxicoloog.

Moeilijk te bestrijden

"Nederlandse wateren zijn doorgaans allemaal met elkaar verbonden en de rivierkreeften planten zich ontzettend snel voort", legt Roessink uit. Daardoor verspreiden de dieren zich snel over grote stukken water en zijn ze lastig in bedwang te houden.

De grootste probleemsoort is de rode Amerikaanse rivierkreeft, volgens Roessink. Ze kunnen zelfs over land lopen en nieuwe wateren opzoeken. "Hij heeft zich vanuit de Randstad verspreid en trekt nu langzaam naar het oosten. Het gaat niet lang meer duren voor ze ook in Friesland, Overijssel en Groningen terechtkomen. De eerste exemplaren zijn al waargenomen."

Verschillende methodes

Maar er zijn enkele bestrijdingsmethodes. De best werkende is volgens Roessink het gebruik van traditionele fuiken. Deze kreeftenval wordt gebruikt door binnenvissers. "Dat kost best wat inspanning. Zeker in een groot gebied zijn er veel fuiken en mankracht nodig. Hierdoor loopt het snel in de papieren."

Roessink zegt ook: "Binnenvissers willen best kreeften vangen, maar krijgen de kosten niet gedekt wanneer de vangsten teruglopen of de veiling de dieren niet meer aanneemt. De waterschappen zijn hier tot nu toe nog niet ingesprongen, omdat ze dit niet als hun verantwoordelijkheid zien."

Nieuwe methode

In Dronten, waar blauwalg nu dus wordt verergerd door de Amerikaanse rivierkreeft, wordt gebruik gemaakt van een nieuwe methode: Craybar. Het is een piramidevormig ontwerp dat zo is ontworpen dat alleen kreeften in de val lopen. Ook heeft het een opvangbak die ervoor zorgt dat vogels de kreeften kunnen eten.

Of deze methode werkt, moet nog blijken. Ivo Roessink legt uit dat de methode is ontworpen om krabben te vangen, die anders leven dan kreeften. "Daarom vraag ik me af of het zal werken. Maar het is goed om te ontdekken wat we hier wel en niet mee kunnen doen."