radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Waarom we dit jaar veel minder last hebben van de eikenprocessierups

Waarom we dit jaar veel minder last hebben van de eikenprocessierups
Bestrijding van de eikenprocessierups
Bron: ANP

De eikenprocessierups zorgde vorig jaar voor veel overlast. Duizenden mensen bezochten de huisarts omdat ze last hadden van jeuk, bultjes en roodheid. Maar dit jaar lijkt onze harige vijand zich veel minder te laten zien. 

Hoe kan dat eigenlijk? Volgens bioloog en voorzitter van het Kenniscentrum Eikenprocessierups Arnold van Vliet zijn er dit jaar onder andere simpelweg minder rupsen.

Eikenprocessierups

Even een lesje eikenprocessierups: Vlinders vliegen rond, gaan paren en leggen eitjes op de takken van eiken. Hier komen in het voorjaar rupsen uit. Die maken vervolgens een paar larvestadia door. Een daarvan is het gevreesde stadium waarin ze brandharen krijgen die onder andere voor enorme jeuk kunnen zorgen. Uiteindelijk verpoppen deze larven zich weer tot vlinders.

"Alleen bijkt niet elke rups tijdens het overlastjaar 2019 zich tot vlinder verpopt te hebben", legt Van Vliet uit. Een deel van de rupsen is vorig jaar in de bodem gekropen en daar blijven zitten tot in ieder geval begin van deze zomer. "Er waren vorig jaar dus minder vlinders dan verwacht en er zijn dus minder eitjes afgezet. En daardoor heb je minder rupsen."

Overlast aangepakt

Het is volgens de bioloog niet met zekerheid te zeggen wanneer die rupsen van 2019 dan wél vlinders worden. Er is bekend dat de dennenprocessierups (die niet in ons land voorkomt) meerdere jaren in slaapstand kan blijven. Momenteel lopen tellingen van het aantal vlinders. "Dat is spannend, want het is vaak een indicatie van wat je volgend jaar kunt verwachten."

Er zijn dus minder rupsen uitgekomen dit jaar. Maar ook de grote overlast van vorig jaar heeft eraan bijgedragen dat gemeenten en provincies het onderwerp serieus namen. Dit jaar is er veel preventief gespoten met bacteriën en aaltjes.

Weer of geen weer

Daarnaast is er niet alleen meer bestrijding geweest, ook de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups winnen terrein. Zo zijn er dit jaar meer bloemrijke bermen en nestkastjes. "Maar het is nog onduidelijk hoe substantieel die invloed is", nuanceert Van Vliet.

Naast de bestrijding speelt ook het weer een rol. In 2019 was er een specifieke week waarin er veel overlast van de rups was. Het was toen extreem heet, het was droog en er stond harde wind en de rupsen zaten vol met brandharen. Ideale omstandigheden voor een sterke verspreiding van brandharen. Dit jaar kenden we ook een periode met hoge temperaturen, maar die was minder gunstig voor de verspreiding doordat het natter was en er minder wind stond.

Lees ook

Niet achteroverleunen

Minder rupsen, meer bestrijding én slecht rupsen-weer heeft er dus voor gezorgd dat de terreur van de eikenprocessierups ons dit jaar grotendeels bespaard is gebleven. Maar rustig afwachten hoe het volgend jaar gaat zijn, dat lijkt de bioloog geen goed idee.

De noodzaak is er om alert te zijn, want het klimaat verandert en er is al jarenlang een duidelijke stijgende lijn te zien in het aantal rupsen. "Dat dit niet meer weggaat, moge duidelijk zijn."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant