tv LIVE
meer NPO start

Waarom uitgerekend op Lesbos zoveel vluchtelingen zitten

Waarom uitgerekend op Lesbos zoveel vluchtelingen zitten
Migranten na de brand in het vluchtelingenkamp Moria
Bron: EenVandaag

Op het Griekse eiland Lesbos zitten zo'n 14.000 vluchtelingen, waarvan het grootste deel in kamp Moria. Dat werd eerder deze week verwoest door een grote brand. "Dit is het afvoerputje van Europa."

In Moria, een van de twee vluchtelingenkampen op Lesbos, brak deze week een grote brand uit. Ruim 13.000 vluchtelingen hebben daardoor geen dak meer boven hun hoofd. Zij zwerven over het eiland. Moria is een 'hotspot' voor vluchtelingen die vanuit Turkije Europa willen bereiken. Onder andere omdat Lesbos heel dichtbij Turkije ligt. Met het toenemende aantal vluchtelingen dat op het eiland aankomt, wordt het probleem elke dag groter. Ze kunnen niet terug, maar ook niet naar het vaste land.

Moria als 'hotspot'

Lesbos is het populairste eiland voor vluchtelingen die de oversteek maken vanuit Turkije, omdat het dichtbij Turkije ligt. Iedere vluchteling die op Lesbos aankomt, moet eerst langs het aanmeldcentrum in Moria voor een zogeheten basisregistratie. "Daar worden de papieren, zoals paspoorten gelezen en worden mensen geregistreerd in het systeem", vertelt Evita Bloemheuvel van Vluchtelingenwerk Nederland.

"Met een beetje mazzel worden sommigen overgeplaatst naar het andere kamp op Lesbos, Kara Tepe. Daar is alles vrij goed geregeld, omdat de lokale gemeenschap betrokken is. Er slapen geen mensen in tenten, maar in cabines. En er wordt beter voor eten gezorgd." In Kara Tepe is plek voor 1000 vluchtelingen, waardoor dit geen alternatief is voor Moria. "Het gevolg is dat Moria het afvoerputje geworden is. Je krijgt een kamp met daaromheen allemaal hutjes, omdat het niet meer past wordt het steeds verder uitgebreid."

Trage asielprocedure

"De ontzettend trage asielprocedure in Griekenland is een van de redenen waardoor het vastloopt op Lesbos en het aantal vluchtelingen neemt alleen maar toe", constateert Bloemheuvel. "Asielzoekers vertelden dat ze soms na een jaar nog nooit in aanmerking waren gekomen voor een aanmeldgesprek. Ze waren nog steeds in afwachting van een eerste gesprek."

"Mensen zitten gerust twee jaar onder schrijnende omstandigheden in kamp Moria door een groot gebrek aan capaciteit. Er zijn onvoldoende asieladvocaten die de gehoren kunnen uitvoeren." Bloemheuvel denkt dat dit doelbewust gedaan wordt. "Griekenland doet er alles aan om asielaanvraag zo min mogelijk aantrekkelijk te maken. Als afschrikkende werking." Het land wil niet alleen verantwoordelijk zijn voor alle vluchtelingen, maar dat alle Europese landen hier hun verantwoordelijkheid in nemen.

Mislukte Turkije-deal

In 2016 werd in de 'Turkije-deal' besloten dat Turkije geen vluchtelingen meer door zou laten reizen naar Griekenland. Mensen die wél naar Griekenland kwamen, werden teruggestuurd naar Turkije. In ruil daarvoor zou de Europese Unie erkende vluchtelingen opnemen. Turkije kreeg 6 miljard om de vluchtelingen zelf op te vangen.

Maar de deal mislukte totaal, want in 2019 bleek dat er in de eerste 3 jaar maar 2.500 vluchtelingen waren teruggebracht naar Turkije. Terwijl er gedurende die tijd bijna 70.000 mensen aankwamen in Griekenland. Door de langzame asielprocedure in Griekenland zat het merendeel vast op het eiland. Vlak na de deal besloot een Griekse rechter ook dat Turkije geen veilig land was om naar terug te gaan.

info

Uit cijfers van de laatste week van augustus blijkt dat meeste vluchtelingen die nu op Lesbos zitten Afghaans zijn (76 procent). 7 procent van de mensen komt uit Syrië en 7 procent uit Congo. Van alle vluchtelingen zijn 23 procent vrouw, 38 procent man en 39 procent kinderen.

Slechte omstandigheden

Met een bezorgde blik kijkt Bloemheuvel naar het afgebrande kamp Moria. "Griekenland kan het al jaren niet aan. Er zijn wat noodtenten, maar lang niet genoeg voor iedereen. Er slapen heel veel mensen op straat en er is ook weinig voedsel of water ter beschikking."

Gisteren werd bekend dat Nederland 100 migranten uit Lesbos hierheen haalt, waaronder 50 kinderen tot 14 jaar. Dat is een beschamende toezegging, volgens VluchtelingenWerk. "Er zitten veel haken en ogen aan. De overheid heeft een grens gesteld, door alleen kinderen van onder de 14 jaar oud op te nemen. Terwijl er ook veel minderjarigen van 15, 16 en 17 jaar zitten in kamp Moria." Bloemheuvel ziet het daarom als een waardeloze deal.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Verder bezuinigen op brandweer is 'spelen met vuur', zegt oud-brandweerman Peter, die ter plaatse was bij grote natuurbrand

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Anne werd als jonge zuster jarenlang seksueel misbruikt door een oude pater: 'Ik wist dat ik als schuldige zou worden aangewezen'

Anne werd als jonge zuster jarenlang seksueel misbruikt door een oude pater: 'Ik wist dat ik als schuldige zou worden aangewezen'
Anne doet haar verhaal anoniem
Bron: EenVandaag

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

Bekijk ook

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Bekijk ook

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

Bekijk ook

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Bekijk ook

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant