Georgië staat op de rand van de afgrond. Dat zeggen de demonstranten die in het hele land massaal de straat op gaan. De nieuwe regering keert zich af van Europa en wil de banden met Rusland juist aanhalen. Tot woede van een groot deel van de bevolking.

Marty draagt de Georgische vlag om haar schouders: "Rusland wordt altijd al gezien als de vijand en de bezetter van Georgië. En nu proberen ze Georgië in Rusland te veranderen door Russische wetten in te voeren."

Kruispunt in de geschiedenis

De harde reacties door de politie, waaronder geweld tegen arrestanten en journalisten, hebben de boosheid onder de bevolking alleen maar vergroot. "Het zit nu wel in een soort escalatiespiraal en waar dat precies eindigt is een beetje de vraag", zegt Oost-Europadeskundige Marina Ohanjanyan van Instituut Clingendael.

"Dit wordt echt gevoeld als een soort kruispunt in de geschiedenis van Georgië. Wat dit protest zo anders maakt, is de schaal", legt ze uit. "Er zijn veel meer mensen op de been dan voorheen, en het verspreidt zich naar andere steden en dorpen. Bovendien is de stemming veranderd; het is grimmiger en strijdbaarder. Mensen lijken vastbesloten om op straat te blijven."

Demonstranten laten zich niet wegjagen

"Het is eng om je vrienden in elkaar geslagen te zien worden", vertelt Marty. "Ik kan er niets tegen doen en ben bang dat het uit de hand loopt. Maar misschien is het nodig als we willen winnen."

Al een week lang gaan tienduizenden mensen elke avond de straat op, terwijl de politie hard ingrijpt met traangas en geweld. Maar de demonstranten laten zich niet wegjagen. Ze beseffen wat er op het spel staat.

EU-pad in de ijskast

Volgens Ohanjanyan heeft het te maken met een uitspraak van premier Irakli Kobakhidze. Hij zei afgelopen week dat het EU-pad van Georgië voorlopig in de ijskast komt, tot in 2028. "En dat lijkt de laatste druppel te zijn geweest die de Georgiërs vrij massaal op de been heeft gebracht tegen de regering. "

De afgelopen twintig jaar strijdt het land voor meer vrijheid en democratie en zoekt het steeds meer aansluiting bij Europa. 80 procent van de bevolking is daar voor, maar de nieuwe regering breekt met die koers. De media, de oppositie en de rechterlijke macht worden aan banden gelegd in Georgië, zoals ook in Rusland gebeurde. Jonge mensen zien hun toekomst in rook opgaan.

'Ze geven niet om mensen'

"Mijn generatie wil bij Europa horen en vrijheid van meningsuiting hebben en zelf kunnen kiezen", zegt de 32-jarige muzikant Georgy. "Gewoon de basis. Helaas gaat onze corrupte regering een andere kant op. Ze geven niet om mensen."

10 jaar geleden stond Oekraïne op hetzelfde kruispunt. Aanhoudende protesten op het Maidan-plein leidden toen tot nieuwe verkiezingen. En uiteindelijk tot de grootschalige oorlog met Rusland. De vraag is of Georgië ook die kant op gaat.

'We zijn er aan gewend'

Georgy is daar niet bang voor: "Ik denk niet dat het echt oorlog wordt. Aan de andere kant: we zijn er aan gewend. We vechten al eeuwen voor onze vrijheid en ons voortbestaan."

"De vraag is of Rusland bereid is ook echt iets te doen in Georgië", legt Ohanjanyan uit. "En dat is een moeilijke vraag op dit moment. Want we hebben natuurlijk gezien dat Rusland op verschillende manieren kan reageren op dergelijke revoluties. Van geen inmenging tot aan volledige militaire inval en alles daartussen."

Opnieuw was er massaal protest op de straten van Istanbul tegen de arrestatie van burgemeester İmamoğlu. Hij zit vast op verdenking van corruptie. "Erdogan heeft de wereld waar hij de wereld hebben wil."

De protesten ontstonden na de arrestatie van de burgemeester van Istanbul, Ekrem İmamoğlu. Hij werd op 19 maart gearresteerd op verdenking van corruptie. Of dat waar is, is onduidelijk. Er zijn inmiddels zo'n 1.100 personen opgepakt, demonstranten maar ook zeker 8 journalisten.

Belangrijke concurrent

İmamoğlu is de voorkeurskandidaat van de Turkse oppositie en een grote politieke bedreiging voor president Erdogan, legt publicist en NRC columniste Aylin Bilic uit. Hij haalde in 2019 in Istanbul zo'n 11 procent meer stemmen dan de AKP-partij. "Na 25 jaar hebben ze Erdogan voor het eerst opzij kunnen zetten in Istanbul."

Erdogan zocht, zeker in het begin, samenwerking met Europa. Maar hij bleek een wolf in schaapskleren, zegt Bilic. "Staatsmedia zijn in handen van hem, veel journalisten zijn op handen van de regering." De publiciste maakt zich zorgen. Ze ziet veel jongeren de straat op gaan maar ook ouderen, ondanks het verbod. "Kennelijk is de behoefte voor het alternatief zo groot."

'Erdogan heeft de wereld waar hij de wereld hebben wil"

Burgemeesters door heel Europa spraken zich uit, maar vanuit Europese leiders is het stil. "De EU heeft Turkije nodig, om bijvoorbeeld vluchtelingen tegen te houden. Hij zei ook dat hij bereid was om misschien troepen te sturen", zegt historicus Tayfun Balcik, journalist bij De Kanttekening. "Erdogan heeft de wereld waar hij de wereld hebben wil"

Dat Erdogan steun intrekt als hem iets niet zint, zagen we volgens hem ook al in het verleden. "Hij dreigde de poorten weer te openen en toen heeft de EU toch nog ingestemd met miljarden steun aan het Erdogan-regime." Daarnaast treft hij Amerika aan zijn zijde, vanwege de rol in Syrië. "Het is het enige land dat ook een opening heeft richting Rusland en Oekraïne, waar hij wél voorstander is van Oekraïne."

Grootste opponent uitschakelen

Turkije staat op een kantelpunt, stelt publicist Bilic. "Wat Erdogan zou kunnen doen is een grondwetswijziging, waarmee hij zijn eigen termijn opnieuw zou kunnen verlengen." Erdogan zit eigenlijk in zijn laatste termijn, nieuwe verkiezingen zijn pas in 2028.

"Ik denk dat hij die macht niet zal opgeven en dit nu gebruikt om zijn grootste opponent uit te schakelen", denkt ook Balcik. Of de protesten aanhouden? "Dat hangt echt af van de studentenprotesten en in hoeverre mensen in Turkije echt bereid zijn om de straten op te gaan", zegt de historicus. Maar je uitspreken is niet vanzelfsprekend. "Mensen die hun mond open trekken, kunnen opgepakt worden."

De wolf is terug in Nederland en daarmee ook de felle discussie eromheen: mogen we hem afschieten of niet? Morgen komt er een debat in de Tweede Kamer, want niet alle partijen zijn het met elkaar eens. Het roofdier verdeelt de politiek én de samenleving.