Ruim 20 jaar geleden werd het Limburgs als officiële streektaal erkend. En om ervoor te zorgen dat dat zo blijft, moet de overheid meer doen, vindt Limburger Jos Feron. "Steeds minder jongeren spreken de streektaal."

Feron is teleurgesteld. Het Rijk beloofde zich in te zetten voor het behoud van het Limburgs dialect, maar dat is volgens hem te weinig gebeurd. Als bestuurslid van Levende Talen, een beroepsvereniging van taaldocenten, zet hij zich ervoor in.

'Steun bleef uit'

Na een advies van de Raad van Europa ondertekenden het ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Limburg in 2019 een overeenkomst om het Limburgs te bevorderen. "Met dat convenant namen ze de ambitie op zich om de regionale taal te behouden", legt Feron uit.

"Maar los van een eenmalig geldbedrag van 25.000 euro bleef de steun uit." Dat is te weinig, vindt hij. Onder andere omdat uit onderzoek blijkt dat steeds minder jonge Limburgers de streektaal spreken. En dat is wat hem betreft een groot gemis.

'Veel voordelen voor kinderen'

Feron is ook programmamanager bij onderwijsstichting MOVARE en zet zich daar in voor meertalig onderwijs. Net als op Friese basisscholen denkt hij dat ook Limburgse scholieren hier veel baat bij hebben.

Daar doen ze dat onder de naam 3M, dat staat voor 'Meer kansen Met Meertaligheid'. Kinderen krijgen les in het Nederlands, Duits, Engels én Limburgs. Inmiddels is deze methode ook ingevoerd op een paar andere peuterspeelzalen en basisscholen in Limburg.

'Goed voor taalontwikkeling'

De taaldocent merkt dat sommige ouders huiverig zijn voor nóg een taal op school: "Veel ouders denken dat meertalig onderwijs verwarrend is voor kinderen."

Integendeel, benadrukt Feron, het levert volgens hem juist een voorsprong op bij het leren van andere talen. "En het is goed voor de taalontwikkeling, voor de woordenschat, spelling en begrijpend lezen. Je moet ouders en leerkrachten over deze voordelen informeren."

Immaterieel erfgoed

Bovendien gaan kinderen door meertaligheid beter om met verschillen in de maatschappij, zegt Feron. "Investeren in de regionale taal leidt tot een grotere binding met de regio en de cultuur waarin die taal gesproken wordt. Zowel voor Limburgers als voor nieuwkomers."

"En het houdt het Limburgs als immaterieel erfgoed in stand", voegt de pleitbezorger van de streektaal toe. "Uiteraard ligt hier voor de ouders een belangrijke rol. Maar ook voor het Rijk en voor de provincie."

'Koers op meetbare doelen'

En juist in hen is Feron teleurgesteld. "Blijkbaar is het convenant niet sterk genoeg om in de praktijk resultaten te realiseren." Hij vindt dat het Rijk en de provincie te makkelijk naar elkaar wijzen en het is onduidelijk wie er verantwoordelijk is voor welke resultaten.

"In het convenant staat dat de provincie en het Rijk zich in zullen spannen voor het bevorderen van de Limburgse taal. Hierbij heeft de provincie een voortrekkersrol en de minister een aanvullende." Maar deze verschillende rollen voor de provincie en het Rijk staan de uitvoering in de weg, vindt hij. "Stop met spreken over 'inspanningsverplichtingen' en koers op resultaat met meetbare doelen."

'Taak voor het Rijk'

Geert Gabriëls, gedeputeerde (Erfgoed) in Limburg, vindt dat zijn provincie wel degelijk geluisterd heeft naar de aanbevelingen van de Raad van Europa. "Zo hebben we subsidies gegeven, die gericht zijn op de jeugd. En we hebben Limburgse taalinitiatieven uit het veld ondersteund."

"Maar in het onderwijs hebben wij als provincie geen wettelijke taak", benadrukt de provinciebestuurder. "Hier zijn echt andere partijen aan zet, zoals de Rijksoverheid."

'Fries wel structureel ondersteund'

Ook Gabriëls is teleurgesteld in de minister van Binnenlandse Zaken. Er zouden afspraken gemaakt worden, maar dat is nog niet gebeurd, vertelt Gabriëls. "En er is geen structurele geldstroom om het Limburgs te kunnen blijven aanjagen."

"We zijn teleurgesteld dat de Friese taal wél fors en structureel financieel wordt ondersteund en dat het Limburgs slechts een incidentele bijdrage van 25.000 euro ontvangt", zegt hij. Al is er wel een wezenlijk verschil tussen de 2: het Fries is aangeduid als een nationale taal en het Limburgs als een regionale.

600.000 euro per jaar?

Gabriëls wil met de minister in gesprek om te zien of ook voor het Limburgs structurele ondersteuning vanuit het Rijk mogelijk is. "We investeren zelf al 300.000 euro per jaar. En het zou heel mooi zijn als het Rijk dat zou verdubbelen."

Het ministerie en de provincie evalueren op dit moment het convenant, laat een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken weten. Op basis daarvan zullen er afspraken worden gemaakt.

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".