radio LIVE
meer NPO start

Waarom je je stem bij de verkiezingen niet moet laten afhangen van advertenties

Waarom je je stem bij de verkiezingen niet moet laten afhangen van advertenties
Partijleiders bij het RTL Verkiezingsdebat in 2019
Bron: ANP

Vanwege corona voeren politieke partijen hun verkiezingscampagne vooral online, vaak gericht op een specifieke groep mensen. De kans is groot dat daardoor niet alle informatie jou bereikt. Zo zorg je dat je toch goed geïnformeerd bent.

"Als er door corona weinig mensen in de trein zitten, heeft het weinig zin om posters op te hangen op stations", zegt campagneleider Maarten Hijink van de SP. "Daarom gaat er dit jaar meer budget naar de online campagne." Het geld dat de partij niet kan uitgeven op straat, geeft ze uit aan advertenties via YouTube, Instagram en Facebook.

Vertekend beeld

En daar is de SP niet de enige in, alle partijen doen hun best kiezers te behouden en winnen via socialmediaplatforms. Voor de meeste partijen is Facebook nog steeds het belangrijkste online platform voor het verspreiden van advertenties, vertelt onderzoeker Tom Dobber aan de Universiteit van Amsterdam. Hij bestudeert de online advertenties van politieke partijen.

"Op Facebook wordt er vaak gebruik gemaakt van targeting: zo worden partijstandpunten over de zorg bijvoorbeeld gericht aan mensen die in de zorg werken, en komen berichten over de AOW-leeftijd alleen bij ouderen terecht. Het nadeel hiervan is dat er een vertekend beeld kan ontstaan van de prioriteiten van politieke partijen." Ook zorgt Facebook ervoor dat berichten van politieke partijen vooral terechtkomen bij kiezers die op voorhand al geïnteresseerd zijn in die partij.

Lees ook

Op maat gemaakte advertenties

"Wat kiezers niet weten, is dat veel van die advertenties voor kiezers op maat zijn gemaakt", zegt onderzoeker Dobber. Als je dan een advertentie van een partij op internet voorbij ziet komen denk je misschien: 'O, dit onderwerp vindt de partij belangrijk', maar in werkelijkheid is het dan een onderwerp dat vooral jíj belangrijk vindt. Daarmee hoopt een partij je aan te spreken.

"Werk je in de zorg, dan krijg je bijvoorbeeld een advertentie van een partij met de tekst: 'Dankjewel voor je inzet en wij willen zorgmedewerkers meer gaan belonen.' Dat krijg jij vaker te zien dan iemand die niet in de zorg werkt", zegt Dobber. "Het is dus op maat gemaakte reclame met informatie die ze van je hebben."

Geld

Grotere partijen geven wel tot 300.000 euro aan deze online op maat gemaakte advertenties uit. Dobber ziet op een dashboard dat Forum voor Democratie sinds 1 september de meeste advertenties heeft geplaatst. "FvD is verreweg koploper met 300 advertenties, gevolgd door VVD en PvdA."

Forum voor Democratie heeft er ook het meeste geld aan uitgegeven. "Het is een ruwe schatting, maar we schatten dat het tussen de 78.000 euro en 124.000 euro is tot nu toe, sinds 1 september 2020. En de campagne moet nog losbarsten."

info

Zo kies je goed geïnformeerd

Wil jij het liefst dat je een totaalbeeld krijgt van de standpunten van alle partijen? Hieronder wat tips om onder online targeting uit te komen.

  • Vul online een stemwijzer in, zoals de KiesWijzer, de StemWijzer of de StemmenTracker.
  • Volg verkiezingsdebatten op televisie: het lijkt misschien ouderwets, maar het blijft de plek waar lijsttrekkers met elkaar in debat gaan. Het EenVandaag verkiezingsdebat is op maandag 15 maart.
  • Volg StemTV op het Youtube-kanaal van EenVandaag.
  • Lees verkiezingsprogramma's. Vind je dat te veel werk? Dan kan je het instagramprofiel partijprogrammasinposts volgen, en krijg je elke dag een selectie van partijstandpunten te zien.
  • Mocht je websites van politieke partijen bezoeken, schakel dan de cookies uit. Op die manier krijg je minder snel reclame van die specifieke politieke partij te zien op sociale media, mocht je daar niet van gediend zijn.

Specifiek informeren

Je kunt er ook voor kiezen om één boodschap te verspreiden en niet aan targeting te doen, maar campagneleider Hijink van de SP vraagt zich af of dat slim is: "Verschillende mensen hebben verschillende interesses. En mensen die eerder bij ons hebben aangegeven dat ze geïnteresseerd zijn in de zorg, kunnen we zo specifiek informeren over wat de SP doet voor de zorg."

Dat (potentiële) kiezers daardoor andere belangrijke punten uit het partijprogramma missen, zal niet snel gebeuren, denkt Hijink. "Iedereen weet waar wij voor staan: voor de zorg, maar bijvoorbeeld ook voor wonen. Dus ik denk dat naast een zorgmedewerker ook een politieagent heel goed weet dat dat onze speerpunten zijn."

Bekijk hier de video over targetting van politieke partijen op social media

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

UWV maakt al jarenlang veel meer fouten bij WIA-berekening dan organisatie zelf meldt

UWV maakt al jarenlang veel meer fouten bij WIA-berekening dan organisatie zelf meldt
Bron: ANP

Bij de rekensom waarmee iemands arbeidsongeschiktheid wordt bepaald, gaat veel meer mis dan het UWV zelf meldt. Al sinds 2020 meldt de controleafdeling van het UWV in rapporten allerlei gebreken. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en het AD.

De uitkeringsinstantie maakt die fouten bij het vaststellen van het percentage arbeidsongeschiktheid van mensen die een WIA-uitkering ontvangen. Gedupeerden ontvangen daardoor een te lage of te hoge uitkering, of helemaal geen.

Allerlei fouten

De fouten schelen arbeidsongeschikten enkele euro's tot 1.184,89 euro per maand, blijkt uit berekeningen die het UWV zelf heeft gemaakt.

Uit verschillende UWV-onderzoeken en documenten blijkt dat er al zeker 5 jaar allerlei fouten gemaakt worden bij de bepaling van het arbeidsongeschiktheidspercentage. Dus niet alleen bij de indexering, zoals het UWV vorige week bekendmaakte.

Bekijk ook

Niet het hele verhaal

Het UWV verklaarde dat er nieuwe fouten waren gevonden, die de organisatie moet herstellen. Volgens de directie ging het om fouten bij de indexering: een verwachte loonstijging als de persoon niet ziek zou zijn geworden. Een onbekend aantal arbeidsongeschikten heeft daardoor de afgelopen 1,5 jaar onterecht geen uitkering gekregen.

"Wij betreuren deze situatie zeer. De gevolgen op de korte en lange termijn moeten we echter nog wel verder analyseren. Wij komen zo snel mogelijk met duidelijkheid en vinden het vervelend dat mensen hierdoor in onzekerheid moeten zitten", zei Johanna Hirscher van de raad van bestuur. Maar bij meer stappen in de berekening werden er fouten gemaakt en het speelde ook veel langer.

Signalen niet opgepakt

De raad van bestuur had dit moeten weten, zeggen (oud-)medewerkers tegen EenVandaag en het AD. Jarenlang zijn rapporten met deze alarmerende uitkomsten met de directie gedeeld, maar de signalen zijn niet of onvoldoende opgepakt. Ze zijn bezorgd over deze nieuwe fouten, maar niet verbaasd.

Juristen noemen de conclusies 'erger dan ze vermoedden'. Het frustreert ze dat het UWV er niet zelf mee naar buiten komt.

info

Dossier UWV - samenwerking AD/EenVandaag

Dit verhaal is onderdeel van het 'dossier UWV', dat EenVandaag samen met het AD volgt. Vanuit EenVandaag werken Joost Lammers, Marlou Poncin en Simone Timmer aan alle verhalen. Bij het AD bestaat het team uit Julia Bokdam, Cyril Rosman en John van den Oetelaar.

Heeft u tips of wilt u uw verhaal ook delen? Dat kan via de mail op meldpunt[at]eenvandaag[dot]nl, of via ons online meldpunt-formulier.

Complexe rekensom

Het gaat om het zogenoemde 'maatmanloon'. In een complexe rekensom wordt bepaald of iemand recht heeft op een WIA-uitkering en hoe hoog die is. Dat gebeurt mede op basis van loonstroken van de voormalige werkgever, het eerder gewerkte aantal uren en mogelijke functies die iemand nog wél kan uitoefenen.

Uit de UWV-rapporten blijkt dat het bij die berekening regelmatig misgaat. Bijvoorbeeld door het invoeren of gebruiken van verkeerde gegevens en bij afwijkingen in het loon door vakantiegeld, onregelmatigheidstoeslagen, bonussen en overuren. Bovendien wordt de uitkomst regelmatig onvoldoende onderbouwd.

Al 5 jaar bekend

Dat daarmee fouten worden gemaakt, constateerde het interne controle-orgaan van het UWV in 2020 al in een evaluatierapport. "Het aantal bevindingen op het vastgestelde maatmanloon is inmiddels aanleiding geweest om een groot onderzoek (300 dossiers) te starten op dit item en in overleg te treden met de arbeidsdeskundig adviseur", staat in dat rapport.

De conclusie uit dat vervolgonderzoek een jaar later is dat in 69 procent van de gevallen het maatmanloon op de juiste wijze is vastgesteld. En dus in 31 procent van de gevallen niet. Ook in eerdere en latere rapporten, die in handen zijn van EenVandaag en het AD, worden fouten met het maatmanloon geconstateerd. In een enkel geval gaat het zelfs om een foutpercentage van 60 procent.

Bekijk ook

Kleine fout, grote gevolgen

Die fouten hebben niet altijd gevolgen voor de hoogte of duur van de uitkering. Maar in sommige gevallen kan de impact van een kleine afwijking wél groot zijn.

Iemand die voor minder dan 35 procent wordt afgekeurd heeft namelijk geen recht op een uitkering. Een kleine fout bepaalt dus of iemand nét niet of nét wel recht heeft op een WIA. Een rekenfout kan ook gevolgen hebben voor het recht op extra vergoedingen, die mensen met een hoog arbeidsongeschiktheidspercentage kunnen krijgen.

'Uitkomsten zijn triest'

"Dat maakt deze uitkomsten zo triest", zegt een oud-medewerker. Hij is bijna 25 jaar arbeidsdeskundige en werkte tot april vorig jaar bij het UWV. Arbeidsdeskundigen maken de berekeningen en zijn samen met de procesbegeleider verantwoordelijk voor de uitkomst.

"Er heerst soms een gevoel: dit zijn de gegevens waar ik het mee moet doen. Dan gaat u maar in bezwaar. Dat vind ik kwalijk", zegt hij. "Het gebeurde met enige regelmaat dat ik na het opvragen van extra informatie tot een andere uitkomst kwam."

Bekijk ook

In bezwaar gegaan

Maurice Zieleman is adviseur inkomen en sociale zekerheid bij beroepsfederatie RADi. Ook hij constateerde fouten met het maatmanloon bij een van zijn cliënten en meldde zich bij EenVandaag. Het gaat om fouten uit maart 2023, waarbij het verkeerde CBS-indexcijfer werd gebruikt door het UWV.

Zieleman ging namens zijn cliënt in bezwaar en zag in de procedure dat er ook fouten waren gemaakt in het meerekenen van extra uitbetaalde verlofuren. In februari dit jaar kreeg hij antwoord: het bezwaar is gegrond op de indexering. Op andere fouten werd niet ingegaan.

'Ondoorgrondelijk systeem'

De adviseur vindt het frustrerend: "Ik snap niet waarom het UWV geen transparantie geeft en niet in wil gaan op die andere fouten. Voor mijn cliënt levert dit veel stress op. Zijn gezondheid is erdoor verslechterd. En het probleem is nog niet opgelost."

Bovendien vond deze indexeringsfout plaats in de periode vóór het UWV stelde dat de problemen zijn ontstaan. "Dit systeem is voor veel mensen ondoorgrondelijk en te complex. Ik denk dat cliënten niet goed kunnen doorzien waar en hoe er fouten zijn gemaakt."

Bekijk ook

'Hoog foutpercentage'

"Het is erger dat ik vermoedde", zegt Jean Louis van Os van Advocaten Collectief Tilburg. "Ik had niet gedacht dat het breder en diepgaander zou zijn. Wat uit de rapporten blijkt, maakt het nog erger. Het foutpercentage is nogal hoog."

Volgens hem is een juist maatmanloon cruciaal. "Dit is het fundament waarop een uitkering wordt gebaseerd. En dat rammelt."

Makkelijkst om op te lossen

Het UWV heeft het probleem gepakt dat het makkelijkste is om op te lossen, zegt de advocaat. "Het is elke keer pleisters plakken. Indexering corrigeren: alle andere dingen blijven liggen."

"Er worden structureel fouten gemaakt. Je ziet het terug op elk terrein dat je kunt bedenken. Er gaan dingen fout, van aanvraag tot procedure bij de centrale raad."

Bekijk ook

Is dit nog op te lossen?

Er loopt nog een UWV-onderzoek naar het maatmanloon, waarin de indexeringsfouten worden meegenomen. Ook zegt de instantie fouten te gaan herstellen. Die herstelactie komt bovenop de eerder aangekondigde actie naar rekenfouten vanaf 2020 waar potentieel tienduizenden arbeidsongeschikten mee te maken kregen.

"Het grijpt mij naar de keel. Het beeld zoals het werd geschetst door het UWV en de minister (Eddy van Hijum, red.) leek te overzien, maar er is veel meer aan de hand. Ik durf niet meer te zeggen dat het oplosbaar is", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Mariëtte Patijn.

Binnenkort meer duidelijkheid

Ze vervolgt: "Dit zorgt voor nog meer onzekerheid, nog meer mensen die zich afvragen of dit over hen gaat."

Binnenkort komt er meer duidelijkheid over hoe die operatie vorm gaat krijgen, zo heeft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangekondigd. Eerder liet hij weten dat niet alle fouten hersteld kunnen worden, want dan zou de dienstverlening van UWV volledig vastlopen.

'Interne signalen niet altijd goed opgevolgd'

Het UWV zegt in een reactie eerst de situatie zorgvuldig uit te willen zoeken, voordat een volledig beeld geschetst kan worden. "We begrijpen dat dit tot onzekerheid en zorgen leidt bij cliënten van UWV. En dat betreuren wij zeer."

Daarvoor zou sinds november vorig jaar een onderzoek bezig zijn, waarvan de uitkeringsorganisatie verwacht in april met uitkomsten te komen. Over bekendheid met de bestaande, eerdere onderzoeken, schrijft een woordvoerder: "Interne signalen over kwaliteit zijn intern niet altijd goed opgevolgd."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant