Het oosten van Spanje wordt geteisterd door noodweer. Inmiddels zijn er honderden doden en tientallen gewonden gevallen, maar er zitten veel mensen ook vast. Eén van die mensen is de Nederlandse Edwin in Chiva, Valencia. "Het gebied is zwaar getroffen."

Eén grote ravage, bomen op de weg en loskomende rotsblokken die naar beneden zijn gekomen. Dat is het beeld dat Edwin van Geel schetst als hij vertelt wat hij nu om zich heen ziet. In zijn dorp Chiva, waar hij inmiddels 2 jaar woont, viel de afgelopen dagen minstens 45 centimeter regen. "De hoeveelheid water die naar beneden is gekomen, is absurd."

Water kan niet weg

Hij woont op 550 meter hoogte, tussen grote bergen in en die vangen veel water op. "Het is onvoorstelbaar wat je allemaal naar beneden ziet komen. Doordat al dat water naar beneden gaat, richting het stadje, dan kan je je voorstellen dat de riolering het niet aan kan. Het is één groot waterfestijn", vertelt Edwin.

Ondanks dat het water naar beneden stort, omgeeft Edwin zich wel op een veilig gebied. Maar het had niet veel moeten schelen. "Ik heb wel heel veel geluk. In het dorpje zijn er helaas ook mensen overleden."

Hechte gemeenschap

Edwin ziet wel gelijk de saamhorigheid in het dorpje als er zoiets heftigs gebeurt. "Helpen, vragen, doen. Daar sta ik wel van te kijken, dat iedereen dat allemaal oppakt en er voor elkaar is. Dat vind ik wel heel erg knap."

Het roept dan ook de vraag op of Spanje het noodweer niet eerder had zien aankomen en er beter op in kon spelen? Meteoroloog Reinier van den Berg ziet dat er veel Spanjaarden zijn getroffen die onderweg waren met de auto. "Doordat die wegen in rivieren veranderen, hadden die automobilisten geen kans om nog weg te komen." Hij benadrukt daarom het belang van waarschuwingssystemen.

Geel, oranje en rood

"Die waarschuwingssystemen zijn in de laatste 15 à 20 jaar verder doorontwikkeld, in Europa en ook in Nederland", gaat de meteoroloog verder. Maar er is een heel kleurenpalet aan codes. Wanneer ga je voor geel, oranje en wanneer schaal je op naar een code rood?

Volgens Van den Berg moet daarvoor worden gekeken naar de hoeveelheid neerslag die in een gebied valt. "In Nederland heb je een code oranje als er met meer dan 60 procent zekerheid is dat er in een groot gebied 75 millimeter regen in 24 uur valt. Dan kan je wel verwachten dat je daar hinder aan ondervindt en krijg je wateroverlast." Code rood wordt dan weer gegeven als de verwachting is dat de impact op de maatschappij groot gaat zijn.

Rustig beekje wordt modderstroom

Doordat Spanje een land is dat gebieden kent met veel gebergtes, kan het water minder makkelijk weglopen. "Daar waar je bergen hebt en dus ook beken en rivieren, valt al die zware regen niet alleen boven een beek maar ook in al die bergen er omheen en verzamelt zich in diezelfde beek. Zo'n beekje kan dan weer een gigantische modderstroom worden", legt Van den Berg uit.

Dat gebeurt er nu ook in Spanje en in het gebied waar Edwin woont. Die hevige regenval kan vervolgens een grote impact maken op zo'n klein gebied.

Omgeving van invloed

Daarnaast is ook de ligging van invloed. Doordat het land aan de warme Middellandse Zee ligt, zit er veel energie omheen. "Warmte is energie, stijgt op en levert zware onweersbuien op", vertelt de meteoroloog.

"Maar", gaat hij verder, "in het binnenland heb je ook een bergrug. En daar worden die buien als het ware tegengehouden, groeien steeds op dezelfde plek aan. En dan kan je inderdaad een situatie krijgen dat er wel heel veel regen valt."

Eerder waarschuwen

Volgens de meteoroloog was het daarom ook niet mogelijk dat er geen slachtoffers zouden vallen. "Het klinkt hard en triest, maar er is zoveel regen gevallen. Dat gaat gewoon niet goed", zegt hij.

Van den Berg denkt daarom dat het van groot belang is om mensen zo tijdig mogelijk op de hoogte te brengen van wat er komt. "Ook in deze Spaanse situatie. Het zou moeten worden geëvalueerd, maar waarschijnlijk had dat toch eerder en scherper gemoeten", sluit hij af.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."