Waarom het noodweer juist in Spanje tot grote problemen leidt

Het oosten van Spanje wordt geteisterd door noodweer. Inmiddels zijn er honderden doden en tientallen gewonden gevallen, maar er zitten veel mensen ook vast. Eén van die mensen is de Nederlandse Edwin in Chiva, Valencia. "Het gebied is zwaar getroffen."

Eén grote ravage, bomen op de weg en loskomende rotsblokken die naar beneden zijn gekomen. Dat is het beeld dat Edwin van Geel schetst als hij vertelt wat hij nu om zich heen ziet. In zijn dorp Chiva, waar hij inmiddels 2 jaar woont, viel de afgelopen dagen minstens 45 centimeter regen. "De hoeveelheid water die naar beneden is gekomen, is absurd."

Water kan niet weg

Hij woont op 550 meter hoogte, tussen grote bergen in en die vangen veel water op. "Het is onvoorstelbaar wat je allemaal naar beneden ziet komen. Doordat al dat water naar beneden gaat, richting het stadje, dan kan je je voorstellen dat de riolering het niet aan kan. Het is één groot waterfestijn", vertelt Edwin.

Ondanks dat het water naar beneden stort, omgeeft Edwin zich wel op een veilig gebied. Maar het had niet veel moeten schelen. "Ik heb wel heel veel geluk. In het dorpje zijn er helaas ook mensen overleden."

Hechte gemeenschap

Edwin ziet wel gelijk de saamhorigheid in het dorpje als er zoiets heftigs gebeurt. "Helpen, vragen, doen. Daar sta ik wel van te kijken, dat iedereen dat allemaal oppakt en er voor elkaar is. Dat vind ik wel heel erg knap."

Het roept dan ook de vraag op of Spanje het noodweer niet eerder had zien aankomen en er beter op in kon spelen? Meteoroloog Reinier van den Berg ziet dat er veel Spanjaarden zijn getroffen die onderweg waren met de auto. "Doordat die wegen in rivieren veranderen, hadden die automobilisten geen kans om nog weg te komen." Hij benadrukt daarom het belang van waarschuwingssystemen.

Geel, oranje en rood

"Die waarschuwingssystemen zijn in de laatste 15 à 20 jaar verder doorontwikkeld, in Europa en ook in Nederland", gaat de meteoroloog verder. Maar er is een heel kleurenpalet aan codes. Wanneer ga je voor geel, oranje en wanneer schaal je op naar een code rood?

Volgens Van den Berg moet daarvoor worden gekeken naar de hoeveelheid neerslag die in een gebied valt. "In Nederland heb je een code oranje als er met meer dan 60 procent zekerheid is dat er in een groot gebied 75 millimeter regen in 24 uur valt. Dan kan je wel verwachten dat je daar hinder aan ondervindt en krijg je wateroverlast." Code rood wordt dan weer gegeven als de verwachting is dat de impact op de maatschappij groot gaat zijn.

Rustig beekje wordt modderstroom

Doordat Spanje een land is dat gebieden kent met veel gebergtes, kan het water minder makkelijk weglopen. "Daar waar je bergen hebt en dus ook beken en rivieren, valt al die zware regen niet alleen boven een beek maar ook in al die bergen er omheen en verzamelt zich in diezelfde beek. Zo'n beekje kan dan weer een gigantische modderstroom worden", legt Van den Berg uit.

Dat gebeurt er nu ook in Spanje en in het gebied waar Edwin woont. Die hevige regenval kan vervolgens een grote impact maken op zo'n klein gebied.

Omgeving van invloed

Daarnaast is ook de ligging van invloed. Doordat het land aan de warme Middellandse Zee ligt, zit er veel energie omheen. "Warmte is energie, stijgt op en levert zware onweersbuien op", vertelt de meteoroloog.

"Maar", gaat hij verder, "in het binnenland heb je ook een bergrug. En daar worden die buien als het ware tegengehouden, groeien steeds op dezelfde plek aan. En dan kan je inderdaad een situatie krijgen dat er wel heel veel regen valt."

Eerder waarschuwen

Volgens de meteoroloog was het daarom ook niet mogelijk dat er geen slachtoffers zouden vallen. "Het klinkt hard en triest, maar er is zoveel regen gevallen. Dat gaat gewoon niet goed", zegt hij.

Van den Berg denkt daarom dat het van groot belang is om mensen zo tijdig mogelijk op de hoogte te brengen van wat er komt. "Ook in deze Spaanse situatie. Het zou moeten worden geëvalueerd, maar waarschijnlijk had dat toch eerder en scherper gemoeten", sluit hij af.