Waarom het lastig is om vast te stellen hoeveel soldaten Rusland en Oekraïne verliezen in de oorlog

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne is de laatste maanden heviger geworden. Aan beide kanten zijn grote verliezen, die op verschillende manieren worden aangevuld. Rusland zou nu 45.000 tot 50.000 soldaten per maand verliezen.

Dat getal noemde oorlogsanalist George Barros van het Institute for the Study of War (ISW), een denktank in Washington, in NRC. Rusland verliest volgens Barros gemiddeld 53 soldaten per veroverde vierkante kilometer.

Van 'reëel aantal' tot 'discutabel'

"Dat is een reëel aantal", volgens oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Hij vertelt wel dat die verliezen niet allemaal doden zijn: het gaat om soldaten die sneuvelen, soldaten die vermist raken, soldaten die gewond raken en soldaten die het geestelijk of lichamelijk niet meer trekken. "Bij elkaar kom je uit op ongeveer 30.000 'verloren' soldaten per maand."

Han Bouwmeester, hoogleraar militair-operationele wetenschappen bij de Nederlandse Defensie Academie, is minder zeker over het aantal dat Barros noemt. Hij vindt de cijfers 'heel erg discutabel'. "Je kan in zo'n chaotische oorlog niet alles bijhouden. Het is moeilijk te bepalen. Het wordt ingeschat aan de hand van welke eenheden waar zijn geweest en hoeveel er terug zijn gekomen." Daardoor is het altijd lastig om dit soort cijfers goed bij te houden, legt hij uit.

'Wordt altijd gesjoemeld'

Aan Oekraïense zijde is het volgens Bouwmeester al helemaal onduidelijk hoeveel soldaten zijn uitgevallen. "Ze brengen weinig gegevens naar buiten. De inschatting is dat het om ongeveer 75 procent gaat van de Russische verliezen. Dus dat zijn er ook heel veel. Dan moet je denken aan zo'n kleine duizend slachtoffers per dag in de maand oktober."

Het is een bewuste keuze om weinig informatie over verliezen te delen, legt Bouwmeester uit. "Het zegt iets over je troepenmacht. Je wil natuurlijk sterk overkomen in oorlogsvoering en richting je tegenstander. Daarom wordt er ook altijd gesjoemeld met cijfers."

'Kan helemaal niet'

Het viel Bouwmeester ook op dat Rusland in september 2022, na een half jaar oorlog voeren, opeens het getal van 59.137 slachtoffers noemde. "Dat werd overal overgenomen zonder kanttekeningen. Bij mij riep het de vraag op: hoe kunnen zij aan zo'n exact aantal komen?"

Hij vervolgt: "Dan lijkt het alsof je helemaal in controle bent. In de geschiedenis is het nog nooit op deze manier tot uiting gekomen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd geroepen dat er zo'n 15 tot 22 miljoen slachtoffers vielen. Zowel militairen als burgers."

Nieuwe soldaten Oekraïne

Gesjoemel of niet: aan beide kanten zijn serieuze verliezen. En die moeten worden aangevuld. Bouwmeester legt uit dat in Oekraïne wordt gesproken over het verlagen van de dienstplichtleeftijd, onder druk van de Amerikanen.

Eerst was die 27, toen 25 jaar. "En nu zeggen de Amerikanen: in het Westen heb je soldaten van 18 of 19 jaar. Dus stel het ook daarnaar bij."

Donald Trump president

Ook Rusland probeert de tekorten aan te vullen. "Dat heeft ook te maken met het feit dat Donald Trump straks weer president van de Verenigde Staten is", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten De Kruif. "Die heeft gezegd dat ze een wapenstilstand gaan afdwingen langs de lijnen van waar het front op dat moment is. Dat is op 20 januari."

Dus doet Rusland er momenteel alles aan om zoveel mogelijk terrein in korte tijd te winnen. "Daarom zijn de verliezen nu ook groter dan in de maanden daarvoor. Er wordt heel intensief gevochten."

Bekijk ook

• 

  Russische soldaten zouden geplunderde spullen uit Oekraïne naar thuisfront sturen: 'Ze zijn totaal losgeslagen'

  • 12-04-2022

Nieuwe soldaten Rusland

Rusland werft volgens De Kruif en Bouwmeester hoogstwaarschijnlijk ook gedetineerden, Noord-Koreanen, Tsjetsjenen, Cubanen en mensen van het Afrikaanse continent om voor het land te vechten tegen Oekraïne. Die lokken ze met geld.

"Als je start krijg je ongeveer 2.000 dollar per maand", vertelt De Kruif. "Dat is drie keer zoveel als het modale inkomen in Rusland. Het kan oplopen tot 4.000 dollar. Daarbij krijg je ook nog eens een pensioen en mogelijkheid tot zorg."

Kortetermijnkeuze

En dat is duidelijk een keuze voor de korte termijn, concludeert Bouwmeester. "Want je moet ook breder kijken naar de maatschappij."

"Door zoveel mensen eruit te halen, vallen er gaten in andere sectoren. Waaronder de industrie met zware metalen, wat weer essentieel is voor de wapens."