Geen salarisverhoging, hetzelfde aantal uren gewerkt en tóch enkele tientjes per maand extra op de rekening? Dat staat Nederlanders in loondienst dit jaar te wachten. Goed nieuws, maar belastingexpert Peter Kavelaars plaatst wel enkele kanttekeningen.

Deze week krijgen miljoenen werkenden hun eerste loonstrook van dit jaar binnen. Wat er bij de meesten uitspringt: het nettoloon valt iets hoger uit na veranderingen in het belastingstelsel.

Hogere heffingskortingen

Dat heeft verschillende oorzaken. Zo betalen werkenden dit jaar iets lagere premies voor hun pensioen en gaat de belastingdruk in de eerste belastingschijf lichtjes omlaag. Ook kunnen de meeste werkenden rekenen op hogere heffingskortingen.

Maar dat geld moet ergens vandaan komen en dan kom je al snel uit bij de overheid, legt hoogleraar fiscale economie Peter Kavelaars van de Erasmus Universiteit uit. Die leunt voor een groot deel weer op de opbrengsten uit de belastingen. "Dus in feite betalen we allemaal voor de fiscale voordelen."

Belastingdruk op vermogenden

Toch ziet hij het niet gebeuren dat, om de voordeeltjes op te vangen, de belastingen voor iedereen omhoog gaan. "Wie rond of onder het modaal inkomen zit, merkt niet zoveel van de gevolgen. Die komen vooral op het bordje te liggen van de vermogenden in ons land."

De hoogleraar ziet dat de belastingdruk voor deze groep groter wordt. "Dat is wel de lijn die de politiek nu heeft ingezet. Er is veel kritiek dat deze groep te weinig belasting betaalt en dat pakt het kabinet op." De belastingexpert wijst onder meer op de verhoging van de vermogensbelasting. "Vermogenden gaan dat wel merken."

Weinig speelruimte

Is dit dan een kwestie van nivellering, het gelijker trekken van de inkomensverschillen? Daar wil de hoogleraar het niet op gooien. "Dat is het probleem van dit soort belastingtechnische maatregelen: de overheid heeft heel weinig speelruimte om 'leuke dingen' voor lagere inkomens te doen."

Hij legt uit dat dat komt omdat iedereen die werkt, in ieder geval met een deel van het inkomen, in de eerste belastingschijf valt. "En ook van algemene heffingskortingen maakt iedereen in principe gebruik. Het maakt daarbij niet uit wat de hoogte van het inkomen is."

'Gaat om heel klein effect'

Dat is de reden dat zelfs minimale maatregelen aan de onderkant van het belastingstelsel al ontzettend veel geld kosten, zegt de belastingexpert. "Iedereen heeft daar namelijk recht op en het levert dus voor iedereen wat op. Je kunt daarom maar hele minimale aanpassingen doen, zoals is gebeurd."

Het feit dat de meeste werkende Nederlanders er in hun nettoloon op vooruitgaan klinkt mooi, zegt Kavelaars. Maar volgens de belastingexpert gaat het 'om een heel klein fiscaal effect'. Alhoewel de situatie bij iedereen verschilt, gaat het nettoloon er niet meer dan 2 procent op vooruit, zegt hij.

Weegt niet op tegen inflatie

Ter vergelijking: de inflatie was het afgelopen jaar zo'n 10 procent. "Alhoewel alle kleine beetjes helpen, weegt dat dus lang niet op tegen de inflatie", zegt de belastingexpert. Werkenden moeten zich dus absoluut niet rijk rekenen nu hun nettoloon iets stijgt.

"Uiteindelijk moet de inflatiecorrectie komen door een stijging van het brutoloon vanuit werkgevers", zegt Kavelaars. "Niet voor niets zie je dat er in veel branches wordt gestaakt."