Knallend het nieuwe jaar in? Het grootste deel van de inwoners van Alkmaar hebben daar geen zin in. Zij gaven bij een raadgevend referendum over een vuurwerkverbod aan dat ze klaar waren met de gigantische knallen in de stad. Maar dat blijkt niet genoeg.

Door de uitslag van het referendum is het komende jaarwisseling in Alkmaar verboden om vuurwerk af te steken. Vuurwerk kopen mag wél, want een verkoopverbod kan alleen landelijk geregeld worden. Het zorgt voor een onwerkbare situatie.

Ruime meerderheid is voor

En dus vielen de informatieflyers over het afsteekverbod tegelijkertijd op de deurmat met folders van de vuurwerkverkopers. En dat was niet alleen in Alkmaar het geval: ook in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht is vuurwerk officieel verbannen.

Voor zo'n verbod lijkt ook veel steun te zijn. Uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 21.000 leden van het Opiniepanel blijkt namelijk dat bijna twee derde (64 procent) voor een algeheel verbod is, dus zowel op de verkoop als het afsteken van consumentenvuurwerk.

'Overlast steeds erger'

De steun hiervoor is gelijk gebleven sinds het tijdelijke verbod dat in het eerste coronajaar 2020 werd ingevoerd. In 2019 waren mensen in het land nog verdeeld over een verbod, maar een deel van de tegenstanders is sindsdien overtuigd van de voordelen van een verbod.

Ze zien dat vuurwerk tot nu toe bij Oud en Nieuw hoort en dat de handhaving nog een flinke uitdaging wordt, maar volgens hen is het tijd voor verandering. Ze hebben het idee dat de overlast in december steeds erger wordt en dat het slecht is voor het milieu en (huis)dieren.

Coalitie is tegen verbod

Kiezers van de coalitiepartijen zijn wél verdeeld: bij NSC (74 procent) en de VVD (61 procent) is een meerderheid voor, maar de achterban van de PVV (51 procent) en BBB (40 procent) voelen een stuk minder voor een vuurwerkverbod.

In het hoofdlijnenakkoord is niets afgesproken over een verbod op consumentenvuurwerk, maar in aanloop naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen gaven PVV, VVD, NSC en BBB aan niets te zien in een algeheel verbod. En dus ligt de bal nog steeds bij gemeenten.

'Probleem is illegaal vuurwerk'

Die kunnen dus een afsteekverbod instellen, maar de verkoop kunnen ze niet verbieden. Het verbod leidt bij verkoper Fabian Klinkenberg van CNB Vuurwerk in Alkmaar tot enige irritatie. "Het afsteekverbod raakt ons als verkopers van legaal siervuurwerk, terwijl het grootste probleem eigenlijk ligt bij cobra's en het illegale vuurwerk", vindt hij.

Door dat illegale vuurwerk wordt volgens hem ook de periode van overlast opgerekt. Vaak hebben mensen al vanaf september tot februari last van harde knallen, die niet afkomstig zijn van de sierpotten of de vuurwerkpijlen. Die zijn namelijk enkel de laatste 3 dagen van het jaar te verkrijgen.

Legaal siervuurwerk?

Dat zegt ook Jeffrey Peters van Het Vuurwerk Liefhebbers Verbond. Die organisatie pleit ervoor om juist meer soorten vuurwerk legaal te maken in Nederland. Op dit moment is alleen vuurwerk in categorie F1 (sterretjes en knalerwten) en F2 (grondbloemen en sierpotten) toegestaan.

Peters verwacht dat als de overheid dit zou uitbreiden naar vuurwerk in categorie F3 (rotjes en sierpijlen) er minder interesse zal komen naar illegaal vuurwerk en daarmee ook de overlast die hierdoor veroorzaakt wordt minder zal worden.

'Snelkookpan-effect'

Hij denkt dat de populariteit van vuurwerk nu juist aangewakkerd wordt omdat het alleen tijdens Oud en Nieuw is toegestaan en omdat het in sommige steden en dorpen helemaal verboden is om af te steken. Een uitbreiding van wanneer vuurwerk afgestoken mag worden zou volgens hem zorgen voor een minder 'snelkookpan-effect'.

Peters geeft Groot-Brittannië als voorbeeld, waar vuurwerk het hele jaar is toegestaan. "Je hebt daar 'Bonfire Night', en waar je normaal gesproken tot 10 uur 's avonds vuurwerk mag afsteken, mag dat op die avond tot 2 uur 's nachts. Dat doet echter niets af aan de traditie daar."

Juist meer bestellingen

Klinkenberg merkt er dan ook nog niet zo veel van dat vuurwerk niet meer afgestoken mag worden in zijn stad. De verkoper ziet zelfs dat er dit jaar al meer bestellingen zijn geplaatst dan vorig jaar: "De gemiddelde bestelprijs is wellicht wel wat lager, maar de aantallen bestellingen zijn een stuk hoger. Ik denk dat er in Alkmaar en in de buurt van de stad nog wel stiekem wat vuurwerk afgestoken gaat worden."

Uiteindelijk hoopt hij dat het illegale vuurwerk harder wordt aangepakt. "Ook bij een landelijk verbod blijft het illegale vuurwerk. Daarbij gebeuren meer ongelukken."