Aleppo, de op een na grootste stad van Syrië, is ingenomen door rebellen. Terwijl het sinds een paar jaar relatief rustig was in het land. Zo rustig zelfs, dat het Nederlandse kabinet vluchtelingen weer terug wilde gaan sturen. Wat is er aan de hand?

Even terug naar 2011. Tijdens de Arabische Lente kwamen in de hele Arabische wereld mensen in opstand tegen hun leiders, zo ook in Syrië. Wat begon als vreedzaam protest voor democratie en hervormingen, leidde tot gewelddadige escalatie, de Syrische burgeroorlog en de opkomst van Islamitische Staat (IS). Er kwam een enorme stroom aan vluchtelingen op gang, met als hoogtepunt de vluchtelingencrisis van 2015.

Wat doen andere groepen?

In die tijd is er jarenlang gevochten om Aleppo: de stad werd praktisch verwoest door Russische bombardementen. "De stad moest toen straat voor straat worden ingenomen. Daarom is het zo bizar dat het nu in amper 2 dagen gelukt is", vertelt Syriëkenner Fernande van Tets. "Het is heel spannend wat er nu gaat gebeuren in andere delen van het land. Daar rommelt het al langer, en daar hebben bepaalde groepen zich al uitgesproken dat ze zich willen aansluiten bij dit offensief."

Ze vervolgt: "In het zuiden bijvoorbeeld, daar zitten voormalige rebellen die zich hebben overgegeven. Maar zij hebben nog wel hun wapens en hebben ook af en toe schermutselingen over het regime. Als zij zich aansluiten bij deze opstand, heeft het regime een probleem: dan komt het offensief van twee kanten."

Timing geen toeval

Dat deze opstand juist nu plaatsvindt, is niet toevallig, legt Van Tets uit. "De bondgenoten die Assad overeind hebben gehouden, zijn enorm verzwakt. Iran en Hezbollah zijn heel hard geraakt door Israël, die hebben niet de mankracht om zich ook in Syrië te mengen". De trouwste bondgenoot van Assad is Rusland: "En ook zij zijn natuurlijk even afgeleid, die zijn druk in Oekraïne."

Rusland verleent wel wat steun, voornamelijk vanuit de lucht. "Ze hebben daar belang bij, want ze hebben een maritieme basis in Syrië. Daar zullen ze wel hard voor vechten, maar hoeveel mankrachten ze dan nog over hebben om Assad te helpen... Ik heb nog geen beweging gezien van versterking richting Syrië", vertelt Van Tets.

'Mensen wachten al te lang op verbetering'

De Syriërs zelf zijn niet bepaald blij met de overname van de stad. "Ik sprak net iemand in Damascus met ouders in Aleppo", vertelt Syriëkenner Van Tets. "Zij zeggen: waarom zijn we jarenlang door die hel gegaan als we nu weer op dit punt zijn? We hebben al zo veel meegemaakt en dan beginnen we weer opnieuw."

De mensen die nu nog in Syrië wonen, zijn niet de felste tegenstanders van dictator Assad. "De mensen die écht niet onder hem konden leven en de oppositie is allang weg. De mensen die er nu nog zijn, hebben hier familie, een huis, een geschiedenis, en wilden niet weg", legt ze uit. "Zij hadden hoop dat het beter zou worden sinds de wapenstilstand van 2020. Dat is niet gebeurd. Mensen wachten al te lang op verbetering en die komt maar niet."

Wat wordt de reactie van Assad?

De verwachting van Van Tets is dat de rebellen de stad tegen de avond volledig in handen hebben. "Maar dat gaat niet zo blijven", zegt ze. "Assad moet iets gaan doen, maar het is onduidelijk wat, en van wie hij steun gaat krijgen. Alleen vanuit de lucht zou hij overmacht hebben, de snelweg is afgesloten, via daar kunnen er geen troepen komen."

Wat de bevolking van Aleppo te wachten staat, is dus ook onzeker. "Tot nu toe is het vreedzaam gegaan. Gaat Assad veel geweld gebruiken om de stad terug te krijgen? Aleppo is eerder gigantisch verwoest, wil je dat weer?", vraagt ze zich af.