Je auto makkelijk voor de deur parkeren: in steeds meer steden wordt dat de uitzondering. Gemeenten willen minder 'blik' langs de weg en voeren een strenger parkeerbeleid door. En dat leidt tot weerstand: "Je verplaatst het probleem alleen maar."

Ook in Amersfoort is het parkeerbeleid momenteel een heet hangijzer, weet fractievoorzitter Tom van Lamoen van de lokale partij Amersfoort voor Vrijheid. In de stad staan grote veranderingen gepland op het gebied van parkeren. "Er komen steeds meer auto's bij in Nederland, terwijl het parkeren steeds moeilijker wordt. Waar moet je straks dan je auto kwijt?"

1 parkeerplek per 5 nieuwe woningen

De gemeente wil op lange termijn overal in de stad parkeervergunningen en betaald parkeren invoeren. Een tweede auto moet dan op afstand worden geparkeerd. Hiermee moet ruimte ontstaan om buurten in te richten met meer groen, meer speelplekken en dus minder auto's.

"In nieuwbouwwijken het Hoefkwartier en Langs Eem en Spoor hanteert de gemeente nu een parkeernorm van 0,2. Dat betekent dus dat er maar één parkeerplek per vijf nieuwe woningen komt. Dat is bizar naar mijn mening", zegt Van Lamoen gefrustreerd. "Als je zo'n lage parkeernorm gaat invoeren, dan gaan mensen in andere wijken hun auto parkeren. Je verplaatst het probleem alleen maar."

'Betuttelend van gemeente'

In november werd in Amersfoort een referendum gehouden over het parkeerbeleid, een idee van Amersfoort voor Vrijheid. Ruim driekwart (76 procent) van de inwoners die in het referendum stemden was tegen de plannen. Ondanks de vele tegenstemmers zet de gemeente de parkeerplannen - met een aantal aanpassingen - door.

"We hebben binnen de gemeenteraad hier heel lastige debatten over gehad, natuurlijk. Vanuit ons oogpunt is het gewoon echt een beetje narcistisch dat de gemeente hier heel betuttelend over is", vindt Van Lamoen "Je moet eerst met je inwoners in gesprek en daarna pas een besluit nemen. Niet andersom."

Gewend aan auto

Friso de Zeeuw was jarenlang hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft en adviseert nu over verschillende omgevingsvraagstukken, waaronder mobiliteit. Hij vindt dat gemeenten voorzichtig moeten zijn met het verlagen van de parkeernormen, vooral in nieuwbouwwijken.

"In de jaren 90 werd in de Vinex-wijken ook geprobeerd om het aantal parkeerplekken te schrappen om zo mensen ertoe te bewegen om meer met het openbaar vervoer te gaan", vertelt De Zeeuw. "Dat werkte niet, omdat de verbinding van het openbaar vervoer veel later kwam in de wijken. Toen waren de mensen al gewend aan een eigen auto."

Grasveldjes omgebouwd

"Daarnaast zagen we dat men zich, ondanks het tekort aan parkeerplaatsen, niet laat weerhouden om een auto te nemen", vervolgt de mobiliteitsexpert. "Dat gaf in verschillende wijken veel gedoe, omdat ze moeilijk hun auto kwijt konden. Dus grasveldjes werden omgebouwd tot parkeerplaatsen."

Toch zijn er volgens hem best locaties waar het aantal parkeerplekken wél omlaag. Hij wijst daarbij op de grote steden, waar vaak meer en betere ov-verbindingen zijn. "Ik denk dat je daar best het aantal auto's en parkeerplaatsen terug kan dringen."

'Meer groen en ruimte'

De Amersfoortse wethouder Tyas Bijlholt (Mobiliteit) zegt dat de schaarse ruimte in Amersfoort anders moet worden ingericht en dat daarom nu deze parkeerplannen worden doorgevoerd. "We willen dat er meer woningen worden bijgebouwd en dat er genoeg groen en ruimte is om te fietsen en te spelen."

Er wordt door de gemeente afgewogen op welke plekken het aantal parkeerplekken naar beneden kan en waar niet, benadrukt hij. "In de buurt van het station kunnen mensen bijvoorbeeld goed gebruik maken van de ov-verbinding. Daarnaast kunnen ze makkelijk op de fiets naar het station toe. Dat willen we vooral stimuleren."

Goede alternatieven bieden

Een van de voorwaarden die de gemeenteraad al voor het referendum had gesteld aan het parkeerbeleid, is dat er goede alternatieven moeten komen. "Zoals betere ov-verbindingen", zegt Bijholt. "Daarnaast moet er voldoende ruimte zijn voor deelauto's en fietsen, en moeten de fietspaden goed in orde zijn. Zodat men kan inzien dat we steeds vaker de auto kunnen laten staan."

Ook wordt er door de gemeente gekeken of er net buiten de stad parkeergarages en 'parkeerhubs' kunnen worden gebouwd, legt hij uit. "We willen aan de buitenranden van de stad een goede faciliteit bieden zodat men daar makkelijk hun auto kan parkeren, en dan lopend of met de fiets op hun eindbestemming kan komen."

'Het leeft erg bij mensen'

Ook oud-hoogleraar De Zeeuw benadrukt dat openbaar vervoer een belangrijk onderdeel is van parkeerbeleid. "We zullen de auto pas laten staan als de ov-verbindingen beter worden, maar ook goedkoper", benadrukt hij. Daar moeten gemeenten en gebiedsontwikkelaars volgens hem dan ook over nadenken: "Je moet altijd een alternatief bieden dat centraal ligt."

Dat de spanningen over dit onderwerp soms hoog oplopen tussen bestuurders aan de ene kant en gemeenteraden en inwoners aan de andere kant, snapt hij. "Parkeren is in de lokale politiek altijd een goed discussieonderwerp. En terecht, want dat leeft erg bij mensen." Dat komt volgens hem omdat de auto voor de meeste mensen belangrijk is en blijft.

In gesprek met de stad

Ook wethouder Bijlholt zegt begrip te hebben voor de inwoners die tegen de parkeerplannen van de gemeente zijn. "Ik kan heel goed begrijpen dat het besluit wat rauw op het dak komt voor veel inwoners." De parkeervergunningen zullen alleen ingevoerd worden in wijken waar sprake is van parkeeroverlast of waar die dreigt te ontstaan, benadrukt hij.

Volgens hem is de vraag vooral hoe Amersfoort verder vorm wordt gegeven zodat de stad even leefbaar blijft 'voor de komende generaties'. "We moeten deze discussie voeren met de stad, ook al vind ik het niet een makkelijke keuze. Omdat ik zie dat de auto voor heel mensen noodzakelijk is." Daarom gaat hij de komende tijd 'het gesprek voeren met de stad', zegt de wethouder tot slot.

Bij een crisis of ramp kan medisch personeel schaars zijn. Om dat op te vangen, gaat Defensie samenwerken met de Nationale Zorgreserve. Hoe versterken dit soort initiatieven de weerbaarheid van Nederland? "Overheid kan het niet meer alleen aan."

Zorgreservisten kunnen nu worden ingezet als Defensiepersoneel naar het buitenland moet, bijvoorbeeld bij een oorlogsdreiging. Het zijn gediplomeerde vrijwilligers, vaak oud-zorgmedewerkers, die zichzelf aanmelden en op momenten van crisis worden opgeroepen om bij te springen.

Coronacrisis

Bart Hilt is zo'n zorgreservist. Hilt heeft onder andere bij de brandweer, ambulance en huisartsenpost gewerkt. Hij werd voor het eerst ingezet tijdens de coronacrisis.

"Toen was er een oproep via Facebook en daar heb ik toen op gereageerd", legt hij uit. "Er werd gekeken in welke regio je woonde en welke ziekenhuizen mensen nodig hadden. En toen ben ik ondersteunend geweest aan de verpleging."

'Samenwerking goed idee'

De samenwerking tussen Defensie en de Nationale Zorgreserve is volgens Hilt dan ook een goed idee. "Als je kijkt naar alle brandhaarden die we in de wereld hebben, kan je er op deze manier echt voor elkaar zijn."

Middenin de coronacrisis wordt het Nationale Zorgreserve opgericht, als burgerinitiatief, legt directeur Charlotte de Schepper uit. "Een aantal burgers dacht toen, 'goh, steeds meer mensen worden ziek, maar ook steeds meer hulpverleners worden ziek. Hoe kunnen wij helpen?' En die hebben de handen ineengeslagen." Inmiddels wordt het gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid.

Tekort opvullen

Mocht Defensie beroep doen op de zorgreservisten, zijn ze puur bedoeld als achtervang.

"Wij worden dan niet uitgezonden naar het buitenland. Maar de medisch specialisten van het leger wel, waardoor er een tekort is aan medisch personeel in de bases van Defensie. En die plaatsen gaan wij dan opvullen", legt Hilt uit.

Voordelen burgerinitiatief

Ook Jaap Donker, directeur van de veiligheidsregio Utrecht, ziet de voordelen van het initiatief.

"Als Defensie in het buitenland meer moet doen en de situatie hier schaars is, of als we bijvoorbeeld slachtoffers vanuit het buitenland moeten verzorgen, hebben we iedereen keihard nodig."

'Overheid kan het niet meer alleen'

Het is volgens Donker duidelijk waarom dit nu van belang is. Het gaat daarbij ook niet om de zorg alleen, legt hij uit.

"Op dit moment zie je dat de kans op een lange stroomuitval, of een natuurbrand heel reëel is. Dat willen we niet, maar we moeten ons voorbereiden." En dat kan de overheid niet meer alleen. "We staan voor ongekende uitdagingen, daarbij hebben we mensen nodig die initiatief nemen."

Zelfredzaam worden

De samenwerking is één stap richting het verbeteren van onze zelfredzaamheid. Maar er is werk aan de winkel op het gebied van weerbaarheid, ziet Donker.

"We zijn gewend dat als er iets misgaat, dat de overheid komt helpen. Maar we zien dat de risico's die we lopen zo groot zijn, dat kan de overheid niet aan. We moeten zelf en samen redzaam worden."

Onvoldoende voorbereid op crisis

Nederlanders voelen de urgentie nog onvoldoende, volgens Donker. "We zijn opgevoed met het idee dat het nooit meer oorlog zou worden en dat alles goed gaat, maar we moeten ons voorbereiden op andere scenario's."

Vandaag presenteerde de Europese Commissie plannen die ertoe moeten leiden dat de Europese Unie voorbereid is op verschillende soorten crises.

Krachten lokaal bundelen

Maar hoe? Volgens Donker ligt de kracht ook vooral in dit soort initiatieven. "Gelukkig zijn er veel instanties die daarbij helpen. Mochten mensen willen bijdragen, meld je dan, zodat we de initiatieven aan elkaar knopen en ons kunnen voorbereiden op iets wat hopelijk nooit voorkomt."

Donker zet zich vooral op lokaal niveau in. "Als de stroom er bijvoorbeeld lang af ligt, hebben mensen behoefte aan informatie." Dat zou in de vorm van lokale 'noodsteunpunten' gerealiseerd kunnen worden. "We willen op logische plekken in de samenleving, zoals brandweerkazernes, een stemlokaal of een buurthuis, dat mensen daar terecht kunnen in nood."

Kijk naar elkaar om

We zullen het uiteindelijk vooral met elkaar moeten doen, zegt zorgreservist Bart Hilt. "Ik zie het als een soort roeping. Elkaar ondersteunen en elkaar helpen. Daar waar het tekort is, moet je elkaar aanvullen."

Ook Jaap Donker zegt: "We moeten ook kijken hoe het met de buurman of kwetsbaren in de straat is. Hoe kunnen we samen de schouders eronder zetten? Hoe kunnen we in donkere periodes elkaar hier doorheen loodsen?"

Beter voorbereid dan achteraf problemen

Toch hoopt Hilt binnenkort nog niet ingezet te worden. "Dat zou het mooiste zijn. Hoe minder dat we nodig zijn, hoe beter het eigenlijk is. Maar ja, je kan beter zorgen dat je iets achter de hand hebt, als dat je te laat bent en je in de problemen raakt."

Tot nu toe hebben 4.000 zorgprofessionals zich gemeld bij de Nationale Zorgreserve. Ze hopen te groeien naar een bestand van zo'n 5.000 mensen.

De Amerikaanse president Trump voert de druk rondom de koop van Groenland op. Hij wil het eiland vanwege de strategische ligging en bodemschatten en stuurt daarom vicepresident JD Vance op pad voor een bezoek. "Dit is voor de meeste Denen een shock."

"Het is een grote stressfactor en je mag het niet onderschatten", zegt Clingendael-onderzoeker Karen van Loon over de huidige situatie.

Bondgenootschap onder druk

Van Loon is gespecialiseerd in geopolitiek in het Noordpoolgebied en bredere veiligheids- en defensievraagstukken en ziet hoe Donald Trump met zijn uitspraken en het bezoek van vicepresident JD Vance, het bondgenootschap tussen Amerika en Denemarken onder druk zet.

Groenland valt op dit moment, tot hun grote ongenoegen, nog onder het Deense koninkrijk.

Denen in schok door bezoek Vance

Het had een bezoek moeten zijn waarbij alleen de vrouw van JD Vance, Second Lady Usha Vance, aanwezig zou zijn. "Ze zou bezoekjes afleggen aan verschillende Groenlandse gemeenschappen, maar die bezoeken zijn nu afgelast. Het blijft nu bij een bezoek aan de Amerikaanse luchtmachtbasis", zegt Van Loon.

"Wat er nu gebeurt is voor de meeste Denen echt een schok. Je kan wel spreken van een ernstige vertrouwensbreuk", vertelt de onderzoeker.

'Groenland niet te koop'

Vicepresident Vance zal nu namelijk wel aanwezig zijn bij het bezoek en hoogstwaarschijnlijk gesprekken voeren met diplomaten.

En dat terwijl Denemarken al meerdere keren heeft aangegeven geen interesse te hebben in het verzoek van Trump. Ze zijn niet van plan om Groenland 'over te dragen' aan de Verenigde Staten.

'Hij wil niet loslaten'

Toch blijft Trump aandringen. De uitspraken die vanuit de Verenigde Staten blijven komen hebben een impact op zowel de Denen als Groenlanders. Ze zijn niet gewend dat een president blijft aandringen.

"Vroeger hebben ze het ook wel eens gevraagd, maar werd het losgelaten", zegt Van Loon. Volgens de onderzoeker werd Trump tijdens zijn eerste termijn zelfs uitgelachen toen hij het balletje opgooide. "Het leek toen absurd, maar sinds hij voor de tweede keer president is, is het duidelijk dat hij het niet wil loslaten."

Toch onderhandelen

Maar juist door die houding moeten Deense en Amerikaanse onderhandelaren nu toch met elkaar om tafel gaan zitten. "Om een consensus te vinden en niet te vergeten om Groenland bij dit proces te betrekken", legt de onderzoeker uit.

"Want", vervolgt Van Loon, "Groenland is wel een regio die in zeer grote mate zelfbestuur heeft binnen het Koninkrijk Denemarken." De twee landen kunnen dus niet zonder inspraak van het hoofd van het eiland een beslissing maken. Dit vooral omdat Groenland onafhankelijk wil zijn, ook van Denemarken.

Angst in Groenland

De angst in Groenland is op dit moment dus groot, weet Van Loon. Ze willen hun onafhankelijkheid van Denemarken niet inruilen voor afhankelijkheid van Amerika. "Het gevoel is daar heel sterk. Er is angst voor wat er komen gaat."

"Ze hebben al een heel lang proces afgelegd met Denemarken en dat dekolonisatieproces is nog steeds bezig", gaat de onderzoeker verder.

Respectloos

"Ze zijn er heel duidelijk in dat ze geen Amerikanen willen worden." En dat is vooral te zien aan alle standpunten die hun regering op dit moment inneemt.

Zo liet de Groenlandse premier Múte Bourup Egede de afgelopen maanden al publiekelijk weten dat het eiland niet te koop is, en dat hij Trump respectloos vindt.

'Rol van de EU is beperkt'

Kan de Europese Unie nog iets betekenen in deze noodgedwongen onderhandelingen, aangezien Denemarken een lidstaat is? "Dat is een lastig verhaal", antwoordt Van Loon. "Denemarken is lid van de EU maar Groenland niet. Ze hebben in de jaren 80 een opt-out gehad."

Maar aangezien de EU wel nog steeds investeert in Groenland - onder andere in onderwijs en gezondheid - én een paar jaar geleden een mineralendeal heeft gesloten, zou de EU wel een bemiddelende rol kunnen spelen, denkt de onderzoeker. "Dus er is een rol voor de EU, maar die blijft wel beperkt."