Eén centraal loket waar je terechtkunt voor al je overheidsvragen: tot 10 jaar geleden bestond daarvoor Postbus 51. Nu vinden veel mensen het ingewikkeld om hun weg te vinden tussen alle informatiebronnen, blijkt uit vragen die EenVandaag heeft gekregen.

Hoeveel belasting moet ik betalen? Heb ik recht op zorgtoeslag? Hoe zit de nieuwe wet van ouderschapsverlof in elkaar? Mensen met vragen aan de overheid kunnen tegenwoordig terecht op de website van de Rijksoverheid. Maar waar ze precies terecht moeten en bij wie vinden sommigen onduidelijk.

Steeds meer behoefte aan één centraal loket

De behoefte aan één centraal loket is enorm gegroeid de afgelopen jaren, merkt bijzonder hoogleraar digitalisering publieke sector Wolfgang Ebbers. "In 2017 deden wij onderzoek naar die behoefte. Toen bleek dat ongeveer een derde van de bevolking graag één loket wilde waar ze hun overheidsgerelateerde vragen konden stellen en alle zaken konden regelen."

"Een paar jaar later, heeft onderzoek van een collega aangetoond dat die behoefte steeds groter is geworden", voegt hij toe. "Vanuit de burger snap ik heel goed dat mensen één loket willen", zegt Ebbers. "Dat is overzichtelijk. En ook goed te begrijpen, want mensen denken vaak dat er zoiets bestaat als 'de overheid'." Maar in de praktijk bestaat 'de overheid' niet, legt Ebbers uit. "Er zijn meerdere bestuurslagen en veel verschillende organisaties, die niet zomaar onder één loket te vatten zijn."

Immense operatie

Het is niet zo dat de overheid geen centraal loket wil, zegt Ebbers. Hij houdt zich bezig met hoe digitalisering de relatie tussen overheid en burgers verandert. "De overheid heeft nu bijvoorbeeld al rijksoverheid.nl. Vanuit daar wordt doorverwezen naar verschillende websites van verschillende overheidsorganisaties."

"De huidige staatssecretaris bouwt daarnaast aan een loket waar de burger alle praktische informatie over publieke producten en diensten in samenhang kan vinden. Maar dat is een immense operatie, die veel tijd en geld kost."

Zinvol en haalbaar

"Waarom er dan toch niet één loket is? Ik was gelukkiger geweest met de vraag: waarom is dat nog niet zo?", zegt Ebbers. "De overheid is er namelijk al 25 jaar mee bezig. Omdat het zo'n langdurig traject is, zijn er bovendien steeds nieuwe inzichten en technologische ontwikkelingen. Daarbij wordt telkens opnieuw de vraag gesteld: wat is daarvan zinvol en haalbaar?"

Een belangrijk argument waarom niet alle moeite wordt gedaan om snel tot één centraal loket te komen, heeft te maken met de manier waarop de politiek is ingericht. Ebbers: "Als je alle overheidsorganisaties onder één loket onderbrengt, en er gaat dan wat mis met dat ene loket, wie is dan verantwoordelijk voor wat? Dan kunnen er tig ministers worden aangewezen. Daar is niet zomaar een heldere oplossing voor te bedenken."

Informatie per levensgebeurtenis

"Burgers denken niet in de verschillende 'hokjes' van overheidsinstanties. Als burger heb je gewoon met bepaalde situaties te maken - je gaat werken, verhuizen, scheiden - en vervolgens zoek je daar informatie over op en moet je dingen regelen", legt hij uit. "Vanuit dat inzicht wordt er op rijksoverheid.nl op een speciale manier informatie aangeboden. Namelijk gegroepeerd naar levensgebeurtenissen en aanpasbaar aan je eigen situatie."

"Dat betekent nog niet één centraal loket waar de hele overheid met al zijn processen achter zit en waarbinnen je alles kunt regelen, maar het zorgt wel voor een digitale informatiedienst die beter aansluit bij de leefwereld van burgers." Deze manier van informatie aanbieden wordt nog verder uitgebreid, liet staatssecretaris Alexandra van Huffelen weten in een brief aan de Kamer die op 23 maart in een debat werd behandeld.

Steeds vaker hulp voor mensen die niet mee kunnen komen

"Hoe mooi en handig één digitaal loket of informatiediensten voor levensgebeurtenissen ook lijken te zijn, er is wel een punt van zorg.", zegt Ebbers. "Ze vormen geen oplossing voor mensen die minder of niet digitaal vaardig zijn. Er wordt tegenwoordig wel een klein beetje meer rekening gehouden met deze niet bepaald kleine groep. Niet langer moet alles wat los en vast zit digitaal. En ook wordt er steeds meer hulp aangeboden als mensen er niet uitkomen. Bij overheidsorganisaties, in wijkcentra en in openbare bibliotheken, bij de zogenaamde Informatiepunten Digitale Overheid."

Zeker onder staatssecretaris Van Huffelen wordt er echt werk gemaakt van die informatiepunten, weet Ebbers. "Mijn voorzichtige indruk is dat mensen die punten steeds beter weten te vinden. Er wordt ook veel reclame voor gemaakt. Maar natuurlijk kan het altijd nog beter."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."