VVD wil overlastgevende arbeidsmigranten 'terugkeerpremie' geven om te vertrekken

De VVD wil overlastgevende arbeidsmigranten verleiden het land te verlaten met een 'terugkeerpremie'. "We hebben wel beleid om mensen hier naartoe te halen, maar we hebben geen beleid om mensen terug te sturen."

"Arbeidsmigranten die hier dakloos en soms verslaafd zijn, moeten we terug kunnen sturen naar het land waar ze vandaan komen", zegt VVD-Kamerlid Thierry Aartsen onomwonden. De liberaal wil dat het kabinet daarom de mogelijkheid verkent om de sociale premies die arbeidsmigranten hebben opgebouwd in een keer uit te laten betalen.

Actief terugkeerbeleid

"Denk bijvoorbeeld aan de AOW. Over 40 jaar krijgen arbeidsmigranten die hier hebben gewerkt een heel klein beetje AOW uitgekeerd. Mijn voorstel is om dat bedrag naar voren te halen op voorwaarde dat ze terugkeren." Het bedrag dat arbeidsmigranten mee zouden kunnen krijgen, loopt uiteen van honderden tot enkele duizenden euro's.

Volgens Aartsen is het bittere noodzaak actie te ondernemen. "We zien in te veel gevallen dat het fout gaat. Arbeidsmigranten belanden op straat, raken verslaafd, raken dakloos." Hoe groot de groep overlastgevende arbeidsmigranten precies is, is volgens het VVD-Kamerlid lastig te zeggen. Maar vaststaat dat er vorig jaar zo'n 800.000 arbeidsmigranten in Nederland werkten. "Wij vinden dat er een actief terugkeerbeleid moet komen van arbeidsmigranten."

Overlast arbeidsmigranten

Bijna driekwart van de grote gemeenten ervaart inmiddels veel problemen met arbeidsmigranten, blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur. Bij bijna de helft van de gemeenten zijn de problemen het afgelopen jaar zelfs 'sterk toegenomen.' En ook verantwoordelijk minister van Sociale Zaken Eddy van Hijum erkent deze week in een brief aan de Tweede Kamer dat arbeidsmigranten overlast veroorzaken.

Maar waar het kabinet wil voorkomen dat laagbetaalde arbeidsmigranten deze kant opkomen, wil Van Aartsen juist dat de minister er ook voor zorgt dat meer arbeidsmigranten terugkeren. De plannen zijn een uitwerking van de koerswijziging die de liberalen eerder dit jaar inzetten. Tot die tijd werd ondernemers liever zo weinig mogelijk beperkingen opgelegd.

Koerswijziging

Net zoals de SP en GroenLinks-Pvda, pleit de VVD inmiddels voor een rem op arbeidsmigratie. "We kunnen bijvoorbeeld afspraken maken met de landen waar mensen vandaan komen, we willen ervoor zorgen dat werkgevers de terugreis gaan betalen en we willen kijken of de sociale premies die mensen betaald hebben uitgekeerd kunnen worden", zegt Aartsen.

Het plan wordt verwelkomd door burgemeesters die veel met arbeidsmigratie te maken krijgen. Ryan Palmen, burgemeester van Horst aan de Maas, verwacht dat een 'terugkeerpremie' kan helpen. "Voor een deel van die groep is dat zeker net die duw in de rug."

Onveilig gevoel

Als burgemeester kampt ook zijn gemeente met de gevolgen van arbeidsmigratie. "Mensen zonder werk die dingen jatten om toch te kunnen eten, maar ook hun behoefte doen ergens in een buurt. Of in een omgeving rondhangen wat een onveilig gevoel oplevert."

Ook burgemeester Jack Mikkers van 's-Hertogenbosch heeft in zijn stad te maken met de negatieve kanten van arbeidsmigratie. "Onze winteropvang wordt voor een groot deel bevolkt door mensen met een arbeidsmigratie-achtergrond", zegt Mikkers.

Taxi regelen

"We zien vaker dat mensen die bijvoorbeeld een baan kwijtraken, ook hun woonplek kwijtraken", gaat hij verder. "Dat is niet de afspraak die we met werkgevers hebben in dit land, maar toch gebeurt het."

Volgens burgemeester Palmen uit Horst aan de Maas willen veel arbeidsmigranten ook vaker dan we denken gewoon terug naar huis, maar zijn ze daar vaak ook financieel domweg niet toe in staat. "Wij hebben ze daar als gemeente ook in begeleid", zegt Palmen. "Gewoon door een taxi te regelen, de bestemming door te geven en zeggen: die kant moet het op."

Vrij verkeer van personen

De grote vraag is nu hoe haalbaar het plan van de liberalen iets. Experts plaatsen vooral vraagtekens aan de voorwaarde die de VVD stelt aan arbeidsmigranten om niet meer terug te keren naar Nederland.

"Je kunt natuurlijk niet heel hard een afspraak maken omdat we het vrije verkeer van personen in Europa hebben", erkent Aartsen. "Maar je kunt ook wel met mensen privaat de afspraak maken dat mensen daar blijven."

'Kijken of de rechter ons terugfluit'

Aartsen: "Ik vind dat we deze maatregelen eerst zullen moeten gaan nemen en dan gaan we daarna wel zien of het of een Europese rechter ons terugfluit. Want de problemen zijn op dit moment zo verschrikkelijk groot. Je kunt niet tegen mensen, bijvoorbeeld tegen de burgemeester, zeggen: blijft u nog maar 5 jaar wachten, dan gaan wij in Den Haag nog even studeren en dan zien we wel."

Maar wat heeft een burgemeester aan zo'n plan als hij wordt teruggefloten door de rechter? Aartsen: "Dan hebben we op z'n minst geprobeerd om er iets aan te doen, want voor hetzelfde geld zegt een rechter dat dit wel mag en dan kunnen we deze problemen echt een keer oplossen."