De VVD wil geen vrijblijvende aanpak meer van ouders die weigeren iets te doen aan het criminele gedrag van hun kinderen. Naast de minderjarige dader kunnen ook zij een straf verwachten, als het aan de partij ligt. "Denk aan een verplichte opvoedcursus."

Een 13-jarige jongen uit Schiedam die verdacht wordt van het doodsteken van een leeftijdsgenoot. Twee 11-jarigen die een vuurwerkbom zouden hebben geplaatst in een portiekwoning in Den Haag. Of extreem jonge pubers die drugs uithalen in de Rotterdamse haven. Het zijn berichten waar de VVD zich grote zorgen over maakt.

'Waar zijn die ouders?'

De regeringspartij vindt dat de ouders van deze kinderen vaak te onzichtbaar zijn. Terwijl zij 'primair verantwoordelijk' zijn als hun kind de fout ingaat, benadrukt VVD-Kamerlid Rosemarijn Dral.

"Als een kind van 14 jaar 's nachts op straat is en drugs dealt, dan is mijn eerste gedachte: hoe is dit mogelijk? Waar zijn die ouders?", merkt Dral op.

Weglopen voor verantwoordelijkheid

Van verschillende burgemeesters krijgt het Tweede Kamerlid signalen dat ouders van kinderen die crimineel gedrag vertonen of dat dreigen te doen, te vaak weglopen voor hun verantwoordelijkheid.

"Burgemeesters zien dat het niet goed gaat met sommige kinderen in hun gemeenten en dat ze ernstige strafbare feiten plegen", weet ze. "Zij sturen dan brieven naar die ouders om hierover in gesprek te gaan. Vervolgens weigeren zij om mee te werken."

Opvoedcursus en schade verhalen

Wat Dral betreft is het daarom tijd om ouders harder aan te spreken op hun plichten. Ook moeten sancties voor ouders 'die weigeren iedere vorm van verantwoordelijkheid te nemen' zeker niet geschuwd worden, vindt ze.

"We moeten vooral kijken naar ouders die wel kunnen optreden tegen hun kinderen, maar het weigeren. Voor hen moet het verplicht kunnen worden om bijvoorbeeld een opvoedcursus te volgen die is opgelegd door de rechter", noemt Dral als voorbeeld. "Maar ook financieel moeten ouders het voelen. Door de schade die hun kinderen tot 17 jaar veroorzaken op hen te verhalen."

Strijd tegen jeugdcriminaliteit

Burgemeester Ap Reinders van de gemeente Stichtse Vecht sluit zich aan bij het plan van de VVD. Hij denkt dat een stevigere aanpak van ouders in bepaalde gevallen noodzakelijk is om de strijd tegen jeugdcriminaliteit te winnen.

"Die explosieven bij woningen, die worden niet om half vier 's middags na schooltijd geplaatst", zegt Reinders. "Dat gebeurt meestal in het holst van de nacht. Je mag toch aannemen dat ouders een klein beetje een gevoel hebben waar hun zoon of dochter uithangt. Ik denk dat het heel belangrijk is dat wij als overheid een norm stellen."

Naar Engels voorbeeld?

In Engeland wordt op dit moment gewerkt met zogenoemde 'parenting orders'. Dat zijn een soort dwingende bevelen waarbij de rechter ouders kan verplichten zich aan bepaalde regels te houden.

Dan gaat het bijvoorbeeld om het thuishouden van een kind of het verplicht volgen van een opvoedcursus. Overtreding van die regels kan flinke consequenties hebben. Reinders voelt wel iets voor zo'n systeem 'dat in het uiterste geval kan leiden tot boetes of een taakstraf voor ouders'.

Hoogleraar niet overtuigd

Taakstraffen, verplichte opvoedcursussen of zelfs boetes voor ouders: de grote vraag is natuurlijk of dit soort sancties werken. En of ze een aansporing zijn voor ouders om hun kinderen (beter) in de gaten te houden.

Hoogleraar Veroni Eichelsheim doet onderzoek bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en denkt dat het niet gaat werken. "Ik vind het straffen van ouders en het opleggen van sancties geen goed idee", benadrukt ze.

'Juist samenwerken met ouders'

"Het gaat uit van het idee dat alles aan de opvoeding ligt en dat ligt echt een stuk genuanceerder", legt Eichelsheim uit. "Er spelen veel meer factoren die eraan bij kunnen bijdragen dat een kind in de criminaliteit terechtkomt. Dus de aanname dat het allemaal aan de ouders ligt, klopt niet."

Ze is bang dat het straffen van ouders zelfs het tegenovergestelde effect kan hebben. "Je duwt ouders die vaak al in hele moeilijke omstandigheden zitten nog verder uit het systeem. Ze staan vaak al wantrouwig tegenover de overheid en andere instanties. Dat maak je zo alleen maar erger. Ik denk dat je juist met ouders moet samenwerken. Dit werkt alleen maar onnodig stigmatiserend."

Bredere aanpak

Dral zet in ieder geval door met haar plan: het Kamerlid werkt op dit moment aan een initiatiefnota voor een brede aanpak tegen jeugdcriminaliteit. Voor de zomer verwacht ze deze nota met de rest van de Tweede Kamer te kunnen bespreken.

Ook in het regeerprogramma staat dat het kabinet met plannen komt om ouders directer op hun verantwoordelijkheid te wijzen als hun kinderen het criminele pad opgaan.

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.

Het kabinet is er uit: de plannen voor stikstof zijn er. Opvallend is de verschoven deadline voor de halvering van de uitstoot. Dat is nu 2035, 5 jaar later dan het Adviescommissie Stikstofproblematiek eerder adviseerde. Boeren en ecologen zijn niet blij.