Vrachtwagenchauffeurs van buiten EU op grote schaal uitgebuit in Nederland, FNV wil dat inspectie harder ingrijpt

Werken tegen een hongerloontje, ellenlange werkdagen en slapen in de cabine. Het is de schrijnende situatie van veel chauffeurs buiten de EU die in Nederland werken. Toch grijpt de inspectie amper in. "Ze kunnen met de chauffeurs doen wat ze willen."

Vrachtwagenchauffeurs uit landen als de Filipijnen, Wit-Rusland of Oezbekistan die vanuit Litouwen komen, rijden hier vervolgens voor een laag salaris maandenlang in Nederland rond. Het is een constructie die vaak wordt toegepast. "Een zeer onwenselijke situatie", zo stelt Edwin Atema van de FNV.

Geen loonstrook

Atema houdt zich al jarenlang bezig met uitbuiting van deze groep arbeidsmigranten binnen de transportsector. Daarmee doen zich veel schimmige situaties voor. "Deze chauffeurs zijn bijvoorbeeld in dienst van een bedrijf uit Kazachstan. Ze krijgen 7 tientjes per dag, ongeacht hoe lang de werkdag is. Ze krijgen geen loonstrook en rijden maandenlang rond", vertelt de FNV'er.

Vervolgens moeten deze chauffeurs in de cabine van hun vrachtwagen slapen, vervolgt hij. "Dat is de situatie op veel industrieterreinen in Nederland waar die vrachtwagens staan."

Gevaar voor verkeersveiligheid

Bovendien gaat het om een groot aantal chauffeurs die onder deze omstandigheden moeten werken. "Voor één Nederlandse chauffeur heb je drie van zulke chauffeurs. En het gaat om enorme aantallen. In Nederland gaat het om tienduizenden chauffeurs die op deze manier werken en in heel Europa om honderdduizenden."

Naast de schrijnende situatie waar deze chauffeurs zich in bevinden, kan het ook tot gevaarlijke situaties op de weg leiden. "Als je 4 maanden lang in een cabine leeft en je ook nog eens hele lange dagen moet maken Dan ben je eigenlijk aan het overleven op de Nederlandse wegen", zegt Atema.

Uitbuiting

Europarlementariër Marit Maij (GroenLinks/PvdA) herkent de situatie die de vakbond schetst en wil dat er snel een einde komt aan de wijze waarop deze buitenlandse chauffeurs worden ingehuurd. Volgens haar is dit een vorm van uitbuiting en 'kan en mag dit niet'.

"Je kunt niet op deze manier mensen in dienst nemen", gaat de Europarlementariër verder. "Als je als chauffeur in Litouwen wordt aangenomen, maar bijvoorbeeld in Nederland werkt, dan moet je ook betaald worden naar Nederlands loon."

Transportbedrijf beboet

Ook Nationaal Rapporteur Mensenhandel Conny Rijken spreekt van uitbuiting. Volgens haar is het vooral kwalijk, omdat deze vrachtwagenchauffeurs zich in een kwetsbare situatie bevinden. Rijken: "Deze mensen komen uit landen als Kazachstan of de Filipijnen. Ze zijn op zoek naar een beter leven." Maar komen dus van een koude kermis thuis.

In België veroordeelde de rechter onlangs nog transportbedrijf Arijus uit Litouwen waarbij chauffeurs onder een soortgelijke constructie werkten. De leidinggevende van het bedrijf kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf en een geldboete. Daarnaast werd het bedrijf ook veroordeeld tot het nabetalen van tienduizenden euro's aan salaris per chauffeur.

Chauffeurs willen niet getuigen

Hoewel Rijken blij is met de uitspraak, denkt ze dat het niet per definitie betekent dat daardoor de situatie voor vrachtwagenchauffeurs in Nederland verbetert. Zo wordt volgens de Rapporteur de lat in Nederland hoog gelegd door de rechter om aan te tonen dat het om uitbuiting gaat. "Het is lastig om het bewijs rond te krijgen. Je moet kunnen aantonen dat een chauffeur veel te lang achter het stuur zit", legt ze uit.

Toch willen in veel gevallen vrachtwagenchauffeurs niet meewerken, ziet Rijken. "Uit angst voor represailles van de werkgever. Dat is natuurlijk geen gezonde situatie."

'Inspectie doet te weinig'

Om deze misstanden tegen te gaan, hoopt Atema van de FNV dat de inspectie hier harder gaat optreden. Volgens hem doen ze nu nog te weinig om dit te stoppen.

"De inspectie doet niks, dat is echt een lachertje. Die bedrijven kunnen doen met chauffeurs wat ze willen. Op dit moment zijn we het afvoerputje van het wegtransport geworden in Nederland", concludeert hij.

Chauffeurs in Nederland uitbetalen

Rijken is het ermee eens dat Nederland nog te weinig doet. Zo zouden er volgens haar meer beperkingen moeten gelden. "Binnen Europa kennen we het vrij verkeer van personen en diensten, dat geldt ook voor deze vrachtwagenchauffeurs. Maar", vult ze aan, "je kan hier eigenlijk vaststellen dat deze richtlijn hier schadelijk is voor de werknemers."

Ze pleit daarom net zoals Atema voor een strenger beleid. Volgens haar zou dat kunnen betekenen dat er minimale garanties komen. Rijken: "Mensen die in Nederland werken, moeten dan ook in Nederland betaald krijgen. Als Litouwen bijvoorbeeld 45.000 vergunningen afgeeft voor chauffeurs die niet allemaal in Litouwen werken, dan moet daar een restrictie op komen."