tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Voedselbank bang voor nieuwe toeloop tijdens tweede lockdown: 'Het drama wordt nog erger dan het al is'

Voedselbank bang voor nieuwe toeloop tijdens tweede lockdown: 'Het drama wordt nog erger dan het al is'
Coördinator Sabit Balwant-Gir, van voedselbank in Leidsche Rijn
Bron: EenVandaag

Door de coronacrisis maken meer mensen gebruik van de voedselbank. In het Utrechtse Leidsche Rijn worden 150 huishoudens geholpen, tientallen meer dan voor corona. En door de nieuwe lockdown zal dat aantal alleen maar stijgen, verwacht de oprichter.

"Dit was een naar jaar, ik zal blij zijn als het voorbij is", zegt coördinator Sabit Balwant-Gir, die vorig jaar een lintje kreeg voor haar vrijwilligerswerk bij de voedselbank. Zij ziet het aantal nieuwe gezichten stijgen en houdt haar hart vast voor wat komen gaat.

'Het drama wordt nóg erger door tweede lockdown'

Sabit verwacht dat er deze winter nóg meer mensen terechtkomen bij haar voedselbank in Utrecht. "Het drama wordt erger dan het al is." De toespraak van Rutte afgelopen week waarin een nieuwe lockdown werd afgekondigd raakte haar: "Ik werd verdrietig en mijn hart ging uit naar ál die ondernemers."

Bij de voedselbank in Leidsche Rijn komen veel zzp'ers die in de problemen kwamen door de coronacrisis en nu onder de armoedegrens leven. "Nu komen de mensen binnen van wie de spaarcenten op zijn: het is klaar. We zijn sinds maart bezig, 10 maanden verder", zegt de coördinator over de coronacrisis. "Dan kan je een hele grote buffer hebben, maar op een gegeven moment is dat op."

Ruimere regels

De nieuwe gezichten zijn niet het 'standaard type' dat ze 'normaal' voorbij ziet komen bij haar voedselbank. "Ze komen met de auto, terwijl je normaal bij de voedselbank geen auto mag hebben, tenzij je een beperking hebt."

Door de coronacrisis werd dit jaar besloten die eis te schrappen. "Corona vraagt om andere maatregelen. We hopen dat, als het vaccin er is, iedereen weer gewoon aan het werk kan en niet meer bij de voedselbank hoeft te lopen."

Luisteren

Beluister hier de reportage terug met de oprichter van de voedselbank in Leidsche Rijn.

Horrordag

Ook zzp'er Thijs* is geraakt door de crisis en loopt bij de voedselbank. "Sinds corona maak ik gebruik van de mogelijkheden." Hij geeft normaal gesproken workshops op scholen, bij de kinderopvang en in bejaardenhuizen en zag zijn opdrachten slinken. De ondernemer werkte de afgelopen weken aan activiteiten op een kinderopvang die de kerstperiode zouden worden gegeven. "Maar maandag met de toespraak was dus echt een horrordag. We hebben hard gewerkt om die kerstplanningen rond te krijgen. Dat is voor niks geweest."

Voor corona was hij ook bezig om ouderen meer in contact te laten komen met jongeren. Door middel van een app zouden jongeren dan op bezoek kunnen bij zorginstellingen. "Daar zijn we anderhalf jaar mee bezig geweest. Het is super cru dat corona in februari kwam. Het is luguber hilarisch."

voedselbank
Bron: EenVandaag
De voedselbank in Utrecht

Sushi en cola bij de voedselbank

De ondernemer gaat met een dubbel gevoel naar de voedselbank. In de krat die hij vandaag krijgt, zit bijvoorbeeld sushi. "Het is superlief, maar ik was ook tevreden geweest met aardappels en appels." Er zitten ook bietjes en spruitjes in het pakket. "Spruitjes at ik eerder nooit. Maar door de voedselbank heb ik nieuwe dingen leren eten. Je bedenkt recepten met wat je hebt gekregen." Zo was witlof ook een dingetje.

Supermarkten geven overgebleven producten aan de voedselbank. Deze week zit daar ook sinterklaassnoepgoed bij. "Daar heb ik dus ook echt een dubbel gevoel bij. Een tijdje geleden hadden ze heel veel cola over. Dat vond ik vervelend. Je zag mensen met volle treeën cola naar buiten lopen. Dan denk ik: doe dat dan even niet. Geef mensen gezonde dingen."

Luisteren

Ondernemer Thijs in gesprek met verslaggever Laura Kors bij de voedselbank in Utrecht

Iets terugdoen

Zodra het kan wil Thijs iets terug doen voor de voedselbank waardoor hij nu wordt geholpen. "Ik hoop zo snel mogelijk hiermee klaar te zijn en dan vrijwilliger te worden bij de voedselbank, zodat het recht te trekken is voor mijzelf." Voor corona wist hij eigenlijk niet van het bestaan van de voedselbank. "Mijn vader kwam ermee in de coronacrisis. Toen heb ik het nog 2 of 3 maanden afgehouden. Ik dacht: ik ga toch niet naar de voedselbank? Ik heb spaargeld en kan naar de supermarkt."

Het is dan ook niet dat de ondernemer helemaal geen inkomsten heeft. Thijs maakt gebruik van de regeling voor ondernemers van de overheid, de zogenoemde Tozo: 'Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers'. "Maar dat is minder dan alleen mijn huur. Ik wil absoluut niet klagen hoor. Ik heb nog steeds dingen heel goed voor elkaar, maar dingen zoals de voedselbank zijn nu heel erg welkom en daar ben ik heel erg blij mee."

* Naam gefingeerd, bekend bij de redactie

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de waarde van Bitcoin hard is gedaald

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet
Er is de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig om het stroomnet goed te laten werken
Bron: ANP

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

info

Hoe ziet de Nederlandse energierekening eruit?

De elektriciteitsrekening bestaat uit drie hoofdelementen.

  1. Leveringskosten: dit is het bedrag dat je betaalt aan je energieleverancier voor de hoeveelheid elektriciteit en gas die je daadwerkelijk verbruikt. Deze kosten zijn afhankelijk van het verbruik, het tarief en de vaste leveringskosten. Dit deel van de rekening kun je beïnvloeden door te kiezen voor een goedkopere energieleverancier of minder energie te verbruiken.
  2. Netbeheerkosten: dit zijn de kosten voor transport en onderhoud van het energienetwerk. Je betaalt deze aan je regionale netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis of Stedin). De netbeheerder wordt bepaald door je woonadres en je kunt deze niet zelf kiezen. Dit deel van de rekening kun je niet beïnvloeden want de tarieven worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt.
  3. Overheidsheffingen en belastingen: de overheid heft belastingen op energieverbruik en gebruikt deze deels om duurzame energie te stimuleren. Dit beslaat ongeveer een derde van de totale energierekening.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Bekijk ook

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Bekijk ook

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."

Energienet verstopt: kost heel veel geld

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant