tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Voedselbank bang voor nieuwe toeloop tijdens tweede lockdown: 'Het drama wordt nog erger dan het al is'

Voedselbank bang voor nieuwe toeloop tijdens tweede lockdown: 'Het drama wordt nog erger dan het al is'
Coördinator Sabit Balwant-Gir, van voedselbank in Leidsche Rijn
Bron: EenVandaag

Door de coronacrisis maken meer mensen gebruik van de voedselbank. In het Utrechtse Leidsche Rijn worden 150 huishoudens geholpen, tientallen meer dan voor corona. En door de nieuwe lockdown zal dat aantal alleen maar stijgen, verwacht de oprichter.

"Dit was een naar jaar, ik zal blij zijn als het voorbij is", zegt coördinator Sabit Balwant-Gir, die vorig jaar een lintje kreeg voor haar vrijwilligerswerk bij de voedselbank. Zij ziet het aantal nieuwe gezichten stijgen en houdt haar hart vast voor wat komen gaat.

'Het drama wordt nóg erger door tweede lockdown'

Sabit verwacht dat er deze winter nóg meer mensen terechtkomen bij haar voedselbank in Utrecht. "Het drama wordt erger dan het al is." De toespraak van Rutte afgelopen week waarin een nieuwe lockdown werd afgekondigd raakte haar: "Ik werd verdrietig en mijn hart ging uit naar ál die ondernemers."

Bij de voedselbank in Leidsche Rijn komen veel zzp'ers die in de problemen kwamen door de coronacrisis en nu onder de armoedegrens leven. "Nu komen de mensen binnen van wie de spaarcenten op zijn: het is klaar. We zijn sinds maart bezig, 10 maanden verder", zegt de coördinator over de coronacrisis. "Dan kan je een hele grote buffer hebben, maar op een gegeven moment is dat op."

Ruimere regels

De nieuwe gezichten zijn niet het 'standaard type' dat ze 'normaal' voorbij ziet komen bij haar voedselbank. "Ze komen met de auto, terwijl je normaal bij de voedselbank geen auto mag hebben, tenzij je een beperking hebt."

Door de coronacrisis werd dit jaar besloten die eis te schrappen. "Corona vraagt om andere maatregelen. We hopen dat, als het vaccin er is, iedereen weer gewoon aan het werk kan en niet meer bij de voedselbank hoeft te lopen."

Luisteren

Beluister hier de reportage terug met de oprichter van de voedselbank in Leidsche Rijn.

Horrordag

Ook zzp'er Thijs* is geraakt door de crisis en loopt bij de voedselbank. "Sinds corona maak ik gebruik van de mogelijkheden." Hij geeft normaal gesproken workshops op scholen, bij de kinderopvang en in bejaardenhuizen en zag zijn opdrachten slinken. De ondernemer werkte de afgelopen weken aan activiteiten op een kinderopvang die de kerstperiode zouden worden gegeven. "Maar maandag met de toespraak was dus echt een horrordag. We hebben hard gewerkt om die kerstplanningen rond te krijgen. Dat is voor niks geweest."

Voor corona was hij ook bezig om ouderen meer in contact te laten komen met jongeren. Door middel van een app zouden jongeren dan op bezoek kunnen bij zorginstellingen. "Daar zijn we anderhalf jaar mee bezig geweest. Het is super cru dat corona in februari kwam. Het is luguber hilarisch."

voedselbank
Bron: EenVandaag
De voedselbank in Utrecht

Sushi en cola bij de voedselbank

De ondernemer gaat met een dubbel gevoel naar de voedselbank. In de krat die hij vandaag krijgt, zit bijvoorbeeld sushi. "Het is superlief, maar ik was ook tevreden geweest met aardappels en appels." Er zitten ook bietjes en spruitjes in het pakket. "Spruitjes at ik eerder nooit. Maar door de voedselbank heb ik nieuwe dingen leren eten. Je bedenkt recepten met wat je hebt gekregen." Zo was witlof ook een dingetje.

Supermarkten geven overgebleven producten aan de voedselbank. Deze week zit daar ook sinterklaassnoepgoed bij. "Daar heb ik dus ook echt een dubbel gevoel bij. Een tijdje geleden hadden ze heel veel cola over. Dat vond ik vervelend. Je zag mensen met volle treeën cola naar buiten lopen. Dan denk ik: doe dat dan even niet. Geef mensen gezonde dingen."

Luisteren

Ondernemer Thijs in gesprek met verslaggever Laura Kors bij de voedselbank in Utrecht

Iets terugdoen

Zodra het kan wil Thijs iets terug doen voor de voedselbank waardoor hij nu wordt geholpen. "Ik hoop zo snel mogelijk hiermee klaar te zijn en dan vrijwilliger te worden bij de voedselbank, zodat het recht te trekken is voor mijzelf." Voor corona wist hij eigenlijk niet van het bestaan van de voedselbank. "Mijn vader kwam ermee in de coronacrisis. Toen heb ik het nog 2 of 3 maanden afgehouden. Ik dacht: ik ga toch niet naar de voedselbank? Ik heb spaargeld en kan naar de supermarkt."

Het is dan ook niet dat de ondernemer helemaal geen inkomsten heeft. Thijs maakt gebruik van de regeling voor ondernemers van de overheid, de zogenoemde Tozo: 'Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers'. "Maar dat is minder dan alleen mijn huur. Ik wil absoluut niet klagen hoor. Ik heb nog steeds dingen heel goed voor elkaar, maar dingen zoals de voedselbank zijn nu heel erg welkom en daar ben ik heel erg blij mee."

* Naam gefingeerd, bekend bij de redactie

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was dankzij hulpfonds in één klap schuldenvrij: 'Huilen van blijdschap'

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was dankzij hulpfonds in één klap schuldenvrij: 'Huilen van blijdschap'
Joëlle Marijs had een schuld van ruim 21.000 euro.
Bron: EenVandaag

Een familie van weldoeners in Rotterdam probeert elk jaar 1.000 huishoudens van hun schulden te verlossen. Maar het gekke is: bijna niemand meldt zich. "Mensen zetten de stap naar hulp niet, omdat ze zich schamen."

"Welke gek betaalt nou al jouw schulden af? Ik dacht: er zit sowieso een addertje onder het gras", vertelt Joëlle Marijs. Zij had een schuld van ruim 21.000 euro.

'Ik ging huilen van blijdschap'

Op 20 november 2024 kreeg ze een telefoontje van de Stichting Nieuw Vaarwater, onderdeel van een fonds gesteund door de miljardairsfamilie Van der Vorm. De stichting had besloten haar volledige schuld over te nemen.

"Toen ik gebeld werd met dat goede nieuws, ging ik huilen van blijdschap, vreugde, verdriet en ongeloof", vertelt Joëlle. "Dat is heel overweldigend eigenlijk."

Bekijk ook

Nooit uitbetaald

Ze woont in Rotterdam, de zogenaamde 'schuldenhoofdstad' van Nederland. Bijna 60.000 mensen gaan daar gebukt onder schulden die ze nooit zelf kunnen aflossen. Haar financiële problemen begonnen toen ze voor een vriendin ging werken die haar nooit uitbetaalde. "Ik moest nieuw werk gaan zoeken, maar dat duurde ook nog eventjes, dus toen waren we 5 maanden verder, geen salaris ontvangen."

Binnen korte tijd stapelden de problemen zich op: drie maanden huurachterstand, betalingsachterstanden bij de Belastingdienst en verzekeringen. "We leefden letterlijk van de toeslagen. Het was vreselijk." De stress in haar gezin nam toe, maar sinds de schulden weg zijn, zwakt ook de stress af. "Ik merk ook aan mezelf dat ik sneller emotioneel ben. Het voelt als een rouwproces, afscheid nemen van de stress."

Hulp accepteren blijft een drempel

De miljardairsfamilie Van der Vorm trekt jaarlijks 3 miljoen euro uit om 1.000 huishoudens helpen. Maar de stichting die dat regelt slaagt er slechts in om 300 gezinnen te bereiken. "Mensen moeten weten dat we er zijn, zich herkennen in de doelgroep, maar vooral: ze moeten het geloven", zegt Bas Woudstra, directeur van Nieuw Vaarwater.

Schuldenonderzoeker en lector aan de Hogeschool Utrecht Nadja Jungmann begrijpt deze terughoudendheid. "Wat dit vooral laat zien is hoe ontzettend ingewikkeld schuldenproblematiek is. Mensen zetten de stap naar hulp niet omdat ze zich schamen, weinig vertrouwen hebben in de overheid of bang zijn dat hulp vragen later juist leidt tot problemen." Joëlle herkent dit. "Ik vond het lastig om bij mensen die dichtbij me stonden hulp te vragen. Dat voelde als falen."

Bekijk ook

'Ik ben ze wel heel dankbaar'

De familie Van der Vorm is eigenaar van de investeringsmaatschappij HAL. Hun vermogen wordt geschat op 8,6 miljard euro. Toch treden ze nooit naar de voorgrond.

"Ik weet niet wie ze zijn, maar ik ben ze wel heel dankbaar", zegt Joëlle. "Het is gewoon een hele ontlading. Een ontlading van schulden, emoties, boosheid en verdriet. Eigenlijk alle negatieve dingen hebben zij bij ons weg kunnen halen."

Geen structurele oplossing

Ook in Arnhem wordt een soortgelijk project uitgevoerd. In de wijk Immerloo, de armste postcode van Nederland, experimenteert de gemeente met het aflossen van schulden. "Binnen een periode van twee jaar willen we 40 tot 60 huishoudens volledig schuldenvrij krijgen", zegt Monaïm Benrida, directeur van het Nationaal Programma Arnhem-Oost. Toch blijkt ook hier dat mensen moeilijk te bereiken zijn. "Het eerste wat je denkt is dat iedereen die zo'n aanbod krijgt, meteen ja zegt. Maar dat is niet zo."

Jungmann waarschuwt dat deze projecten waardevol zijn, maar geen structurele oplossing bieden. "De totale maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek bedragen jaarlijks 8,5 miljard euro, vooral door ziekteverzuim en zorgkosten", legt ze uit. "Dit vraagt om bredere beleidsmaatregelen."

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was in een klap schuldenvrij
Te mooi om waar te zijn? Joëlle was in een klap schuldenvrij

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'
Het ontslag van duizenden gezondheidsspecialisten in Amerika is een risico
Bron: EenVandaag

In Amerika zijn duizenden overheidsmedewerkers ontslagen, omdat de nieuwe regering een efficiëntere overheid wil. Gezondheidsorganisaties en wetenschappelijke organisaties worden hard geraakt en dat is niet zonder risico, zeggen experts.

Elon Musk, die door president Trump is aangewezen om de overheid af te slanken, vergelijkt zijn werk graag met een 'game'. "Verspilling is overal. Stel je voor dat je in een kamer bent en het plafond, de muur en de vloer zijn allemaal schietschijven: dan kan je dus je ogen dichtdoen en in alle richtingen schieten. Het is altijd raak."

Duizenden mensen ontslagen

Zo sprak Musk onlangs over zijn anti-verspillingsaanpak op de conservatieve conferentie CPAC. Hij heeft van de Trump-regering de opdracht gekregen de overheid af te slanken, fraude op te sporen en financiële verspilling weg te snijden.

Zonder vooraankondiging of inhoudelijke afweging heeft hij met zijn team duizenden mensen ontslagen onder andere bij organisaties voor publieke gezondheidszorg zoals de Centres for Disease Control (CDC) en de National Institutes of Health (NIH). Experts zijn bezorgd over het effect van die ontslagen, bijvoorbeeld op de aanpak van vogelgriep in de Verenigde Staten.

Bekijk ook

'Het is nu alle hens aan dek'

De Amerikaanse arts en hoogleraar Peter Chin-Hong woont en werkt in Californië, waar de vogelgriep al een tijdje rondgaat onder koeien. Het lukt nauwelijks om de verspreiding in te dammen, daarom werd in december de noodtoestand in Californië uitgeroepen.

Het is allesbehalve een goed moment om mensen te ontslaan, vertelt Chin-Hong. "Als het mis gaat en de vogelgriep-uitbraak die er nu al is doorzet, dan heb je niet minder mensen nodig maar juist meer. Dat is ook de hele reden voor het uitroepen van de noodtoestand in Californië: het is nu alle hens aan dek."

Geen leiding rondom vogelgriep

Normaal gesproken houden de Centres for Disease Control (CDC) de verspreiding in de gaten, brengen ze rapporten uit en signaleren ze het als er iets verandert aan een virus. Dat is nu allemaal vertraagd, vertelt Chin-Hong.

"Er is op dit moment nauwelijks een centrale leiding rond vogelgriep. Als je een uitbraak wil indammen - vooral als dat virus een nieuwe pandemie kan veroorzaken - dan heb je een dirigent nodig die de leiding heeft. Normaal gesproken doet de CDC dat. Maar die is nu stilgevallen."

-

Vogelgriep bij mensen

Sinds 2022 zijn in Amerika 67 gevallen van vogelgriep bij mensen geweest en die waren flink ziek. Eén persoon is overleden door de ziekte, afgelopen december.

Buiten de VS zijn er 950 gevallen van vogelgriep bij mensen gevonden, volgens World Health Organization (WHO). In de helft van de gevallen leidde dat tot de dood van de besmette persoon.

Alertheid ontbreekt

Vogelgriep is op dit moment dus nog niet zo gevaarlijk voor mensen. En als een mens vogelgriep oploopt door contact met besmette dieren dan brengt die het virus niet over op andere mensen. Maar als het virus zich aanpast, kan dat zomaar wel gebeuren. Daarom is het belangrijk heel dicht op de ontwikkelingen zitten, legt Nederlandse viroloog Marion Koopmans uit.

"Dus je zou willen zien dat er heel intensief gemonitord wordt, dat gekeken wordt: waar zit dat virus allemaal precies, zien we nieuwe dieren waar het virus opduikt of duikt het op andere manieren op, hoe zien die virussen er precies uit? Dat verandert namelijk iets aan onze risicoafweging. En die alertheid daar schort het op dit moment aan", legt ze uit.

Bekijk ook

Verlies voor de toekomst

Bij de CDC en andere organisaties zijn in de eerste ronde mensen ontslagen die er nog geen jaar werkten.

Dat zijn volgens Koopmans talentvolle internationals en mensen die hun sporen hebben verdiend en korter dan een jaar geleden een carrièrestap hebben gemaakt. Je verliest met het ontslag van deze mensen dus ook veel voor de toekomst.

Robert F. Kennedy

Die toekomst zal sowieso anders worden nu er in de VS een minister van volksgezondheid is aangetreden die de toch al bestaande vaccinatie-twijfel verder aanwakkert. In zijn introductiespeech voor medewerkers van het minsterie stelde minister Robert F. Kennedy dat hij onderzoek wil laten doen naar de vraag of kindervaccinaties chronische ziekten kunnen veroorzaken.

Het vaccinatieprogramma voor kinderen is juist bedoeld om ziekte en sterfte door infectieziekten te voorkomen. In Texas is op dit moment een mazelen-epidemie en stierf een kind door de ziekte.

Europese gezondheidsdefensie

Koopmans ziet dat in de Verenigde Staten programma's voor infectieziekten stop worden gezet, wat betekent dat we meer onze eigen broek op moeten gaan houden als Europa.

"Zoals de gesprekken over militaire defensie die nu gaande zijn, moeten we ook kijken of we een Europese gezondheidsdefensie kunnen vormgeven, want Amerika laat dat voorlopig links liggen lijkt mij. We moeten meer voor onszelf gaan zorgen", sluit ze af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant