Vijf vragen over de gesprekken tussen Noord- en Zuid-Korea

Militaire oefeningen, scherpe veroordelingen en harde woorden. Na dreigende oorlogstaal en herhaaldelijke raketlanceringen lijkt een aarzelende belangstelling voor vrede te zijn uitgebroken tussen Noord- en Zuid-Korea. In Panmunjom, de gedemilitariseerde zone waar in 1953 ook de wapenstilstand werd gesloten, voeren de gezworen vijanden de eerste gesprekken. Vijf vragen.

Waarom is deze ontmoeting belangrijk?

Voor het eerst sinds december 2015 knopen de twee Koreaanse landen weer officieel het gesprek aan. De spanningen tussen Noord- en Zuid-Korea namen de afgelopen maanden fors toe met het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten (VS). Noord-Korea ontwikkelt raketten en kernwapens in weerwil van sancties van de Verenigde Naties.

Begin deze maand uitte Trump in een tweet nog dreigende oorlogstaal richting de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, die stelde dat hij een knop klaar heeft staan om nucleaire wapens mee af te vuren. “Kan iemand van zijn uitgeputte en verhongerde regime tegen hem zeggen dat ik ook zo'n nucleaire knop heb. Maar die van mij is veel groter en heeft een veel groter bereik, en bovendien werkt die van mij!", aldus Trump.

Hoe zijn de gesprekken tot stand gekomen?

De conversatie tussen de twee landen staat niet op zichzelf. De in mei aangetreden president Moon Jae-in (Zuid-Korea) is al jarenlang voorstander van betere banden met Noord-Korea. Hij maakt zich sterk om een ​​zachtere koers te varen dan zijn conservatieve voorgangers. Hoewel Moon door de herhaalde raket- en kernproeven van het Noorden in een harde houding is geduwd, wil hij duidelijk een dialoog.

De Noord-Koreaanse leider Kim toonde tot dusver weinig belangstelling voor het nastreven van vrede sinds hij eind 2011 aan de macht kwam. In zijn nieuwjaarsspeech sloeg hij echter een meer verzoenende toon aan. Kim vindt dat zowel Noord- als Zuid-Korea zijn best moet doen om een vreedzame omgeving te scheppen op het Koreaanse schiereiland.

Waar gaan de gesprekken over?

Op de agenda staan verbetering van de relatie tussen de twee landen en Noord-Koreaanse deelname aan de Olympische Winterspelen volgende maand in Pyeongchang. Minister voor Eenwording, Cho Myong-gyon, voert namens de Zuid-Koreaanse delegatie het woord. Cho bereidt een voorstel voor om familieleden te herenigen.

Er bestaan echter ook vermoedens dat Kim besprekingen zal gebruiken als dekmantel om een ​​arsenaal aan kernwapens te blijven perfectioneren dat het Amerikaanse vasteland kan raken, en dat zijn toenadering voornamelijk bedoeld is om de banden tussen Seoul en Washington te verstoren zodat hij internationale druk en sancties kan verzwakken.

Waarom is het zo moeilijk om vrede te sluiten, nu de landen met elkaar in gesprek zijn?

Zeven decennia van bloedvergieten, luidt het korte antwoord. De oorsprong van de rivaliteit tussen de twee landen moet worden gezocht in de periode tussen 1940 en 1950. De Koreanen leven vanaf 1910 bijna een halve eeuw onder het juk van de Japanners, dat een felle expansiepolitiek voert. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, als Japan wordt verslagen door de geallieerden, komt daar verandering in. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie spreken af dat Korea na de oorlog weer zelfstandig wordt. De twee grootmachten besluiten om Korea te verdelen met de 38e breedtegraad als scheidslijn. Geleid door de Sovjet-Unie voert Noord-Korea echter al gauw een andere koers dan Zuid-Korea, dat onder leiding staat van de Verenigde Staten.

Maar Kim Il-Sung's troepen vallen op 25 juni 1950 onverwachts het zuiden binnen. Een bloedige oorlog volgt. Families worden gescheiden, ernstig leed treft beide landen. In 1953 wordt er uiteindelijk een officiële wapenstilstand gesloten, maar zonder vredesverdrag.  Ondanks diverse toenaderingspogingen verkeren de landen nog altijd in een staat van oorlog. De Koreaanse Oorlog wordt soms ook wel de ‘Vergeten Oorlog’ genoemd, overrompeld door de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Vietnam. Voor veel Koreanen is een verenigd Korea sindsdien een ongrijpbare droom.

Is er een kans op doorbraak?

Noord- en Zuid-Korea hebben met ingang van woensdag weer de beschikking over een militaire hotline. Het noorden heeft technisch onderhoud voltooid waardoor de verbinding tussen de Korea's is hersteld. Ook gaan de landen praten over de conflicten met de bedoeling die op te lossen. Eerder vandaag werd bovendien al bekend dat het noorden een delegatie van atleten, officials en supporters stuurt naar de Olympische Winterspelen die komende maand in Zuid-Korea worden gehouden. 

Elke keer als de Korea’s praten, wordt er gesproken over overwinning. Toch hebben de rivalen deze dans al vele malen eerder gedaan en boekten hun gesprekken niet de gewenste resultaten.  Sico van der Meer, Koreadeskundige van Instituut Clingendael, zegt dat het vooral symbolische besprekingen zijn. "Er komen niet echt grote onderwerpen op tafel als vredesbesprekingen of nucleaire ontwapening", aldus Van der Meer. "Ik denk dat de gesprekken een vrij kort effect zal hebben tot na Olymische Spelen, maar op korte termijn zal Noord-Korea weer rakettesten gaan doen. Dan zijn we weer terug bij af." Met tientallen jaren van opgebouwde vijandigheid tussen Noord- en Zuid-Korea, is immers niets gegarandeerd.

Ik denk dat de gesprekken een vrij kort effect zal hebben tot na Olymische Spelen, maar op korte termijn zal Noord-Korea weer rakettesten gaan doen. Dan zijn we weer terug bij af