Verslaving is 'de roze olifant' in de Turkse gemeenschap

Elke verslaafde krijgt te maken met schaamte, schuld en taboe. Maar in sommige culturen, zoals de Turkse en Marokkaanse, is dat stigma nog sterker. Daar kwam Ahmet Turkmen, die 17 jaar lang worstelde met een heroïne- en cocaïneverslaving, ook achter. "Mijn verslaving werd enorm veroordeeld."

Turkmen hield zijn verslaving zo lang mogelijk geheim voor zijn familie. "Ik was enorm bang om ze teleur te stellen en om uitgesloten te worden", vertelt hij. "In de Turkse gemeenschap wordt niet open over verslaving gesproken: het is de roze olifant in veel huiskamers."

Slappe lul

Daar deed hij zelf ook aan mee. "Ik voelde me een slappe lul. Hoezo kon ik niet stoppen? Zelfs niet voor mijn moeder, vrouw en kinderen? Ik walgde van mezelf.” Dit zelfstigma werkte verlammend. "Ik geloofde niet meer in mijn eigen kracht om te kunnen veranderen." Recep Canel herkent dat beeld. Hij werkte twintig jaar als hulpverlener binnen de verslavingszorg. "Turken lopen er het liefst met een grote boog omheen. Ze willen het probleem niet zien. Het wordt als een schande voor de familie gezien. Die vuile was willen ze niet buiten hangen."

Exacte cijfers ontbreken, maar volgens zowel Turkmen als Canel is verslaving een groot probleem binnen de Turkse gemeenschap. "Turken zoeken pas heel laat hulp, daarom krijgt de verslaving de kans om steeds meer grip op iemands leven te krijgen.” Met name gokken, cocaïne en heroïne zijn verslavingen die veel in de Turkse gemeenschap voorkomen, aldus Canel.

Zeventien keer naar Turkije om af te kicken

Ook Turkmen zocht geen hulp bij zijn verslaving aan heroïne en cocaïne. "Ik reisde steeds naar Turkije in de hoop daar definitief te kunnen afkicken. Ik ben er zeventien keer geweest, maar het is nooit gelukt." De verslaving kreeg steeds meer grip op hem. Hij verloor zijn baan, vrouw en kinderen, maar kon nog steeds niet stoppen. "Er was niks meer van mij over", zo blikt hij terug.

In Turkije, tijdens zijn zoveelste poging om te stoppen met gebruiken, besluit hij het zijn tante te vertellen. Zij licht direct de hele familie in. "Toen kwamen alle hulptroepen en suggesties. Iedereen was enorm lief. Ze stuurden me naar een imam, ze kookten lekker eten, opperden dat ik moest trouwen; ze deden werkelijk alles om me te helpen. Om professionele hulp te zoeken, kwam niet in ons op", vertelt Turkmen.

Trouwen als 'oplossing'

Volgens Recep Canel is iemand dwingen tot trouwen inderdaad een bekende 'oplossing'. "Maar ik ken ook situaties waarbij een pistool tegen het hoofd van een verslaafde gezet werd om hem zo tot stoppen te manen. Of ze werden naar militaire dienst of voorgoed naar Turkije gestuurd."

Uiteindelijk vindt Turkmen zijn weg naar een kliniek en kickt hij af. Met de juiste hulp, heeft hij, dwars tegen zijn genetische gevoeligheid in, zijn verslaving nu al acht jaar onder controle. Met zijn boek 'Taboe', geschreven door Linda de Waart, probeert hij nu een lans breken binnen de Turkse en Marokkaanse gemeenschap en alle culturen daarbuiten voor meer duidelijkheid en openheid over taboeonderwerpen zoals verslaving.