radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Verlies van een geliefde verwerken lastiger door corona, experts verwachten toename rouwstoornissen

Verlies van een geliefde verwerken lastiger door corona, experts verwachten toename rouwstoornissen
Meer mensen met een rouwstoornis door corona
Bron: EenVandaag

Een begrafenis op anderhalve meter, zonder een hand op je schouder of een knuffel. Een dierbare verliezen is altijd zwaar, maar in coronatijd is rouwen voor veel mensen nog veel ingewikkelder. "De invloed van corona op het rouwproces is groot."

Normaal gesproken heeft ongeveer een op de tien mensen last van 'vastzittende' rouw. Maar volgens hoogleraar psychologie Geert Smid is dat percentage sinds de komst van corona flink gestegen.

Onverwachts en afstandelijk

Wie een rouwstoornis heeft, rouwt langer en ervaart de rouw heftiger dan de meeste mensen, vertelt Smid. Ook wordt het dagelijks functioneren sterker beïnvloed. Volgens de hoogleraar is het nu nog lastig te zeggen hoeveel meer mensen een rouwstoornis hebben vanwege corona. Dat kun je pas na een aantal jaar concluderen. "Maar de mate waarin corona het rouwproces verstoort is groot en dat zal niet zonder gevolgen zijn."

Smid deed onderzoek naar rouwen in coronatijd en daaruit blijkt dat vooral het onverwachte van het overlijden de rouwverwerking moeilijker maakt. "Het overvalt mensen, ze kunnen niet geloven dat het gebeurt", zegt hij. "Ook voelen nabestaanden op de beperkt toegankelijke uitvaarten, maar ook daarna, minder steun. Alleen al een hand op de schouder kan verschil maken. We weten dat stress afneemt door lichamelijk contact."

Uitvaart van Anis Eiromkuy, opa van Danielle.
Bron: EenVandaag
De sobere uitvaart van Anis Eiromkuy, opa van Danielle

Kist in plastic

Dat je een naar gevoel kunt overhouden aan een uitvaart in coronatijd weet ook Danielle Eiromkuy. Zij verloor afgelopen januari haar 90-jarige opa Anis Eiromkuy aan corona. Zijn uitvaart had volgens haar groot en uitbundig moeten zijn, zoals gebruikelijk bij een Molukse uitvaart. Zonder corona waren er wel 300 mensen geweest, in plaats van tientallen. Daar is ze zeker van.

"Langs het pad in de kerk stonden plastic schermen en de kist was verpakt in plastic, vanwege besmettingsgevaar", vertelt Danielle. "We knikten naar elkaar tijdens de dienst en bij de kist namen we afscheid. En dat was het dan. En dat terwijl je wil napraten, herinneringen op wil halen met vrienden en familie. Hij was een echte familieman. Je wilt mensen bedanken dat ze zijn geweest, maar dat gaat niet."

Het verlies van haar opa valt Danielle Eiromkuy zwaar. Door corona moesten ze afscheid nemen via de computer en ook de begrafenis was afstandelijk. Ze krijgt nu professionele hulp om zijn dood te verwerken. Met zus Kim vertelt ze over hun ervaringen.

Nauwelijks afscheid nemen

Op dit moment mogen er vijftig mensen aanwezig zijn bij een uitvaart. Bovenop de regels komt dat mensen vaak anders afscheid moeten nemen van een dierbare. Volgens hoogleraar Geert Smid speelt dat een grote rol.

"Niet alleen het verlies zelf, maar ook de omstandigheden waaronder dat gebeurt kunnen het rouwproces ontregelen. Tijdens de piek van de eerste coronagolf konden familieleden in ziekenhuizen nauwelijks afscheid nemen van hun naasten. Dat kan de acceptatie van het verlies belemmeren, waardoor de dood onwerkelijk blijft."

Afscheid via videobellen

Danielle Eiromkuy krijgt inmiddels professionele hulp om het verlies van haar opa te verwerken. Het lukte haar niet alleen. Als ze terugdenkt aan het afscheid wordt ze emotioneel. Haar opa had corona, dus er mochten amper mensen bij hem. "Ik wist dat hij daar eenzaam was, maar kon er niks aan doen. Ik voelde mij zo machteloos en daar ben ik nog steeds erg verdrietig om."

Het afscheid van haar opa vond plaats via videobellen. "Dat voelt heel afstandelijk. Hij heeft zijn hele leven voor mij en mijn familie gezorgd en toch moest hij alleen sterven. Ik had die warmte terug willen geven."

Gebruikelijke dagstructuur valt weg

Geert Smid begeleidt mensen met een rouwstoornis. Hij merkt dat de tijd waarin we leven het lastiger maakt te rouwen.

"De gebruikelijke dagstructuur is door corona weggevallen. Het zijn juist de dagelijkse dingen die mensen door een rouwperiode heen kunnen helpen. Denk aan sporten in een groep, werken op kantoor of een sociale activiteit. Corona verstoort het rouwproces."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant