Vergunningen omstreden emissiearme stallen nog op grote schaal uitgegeven door provincies ondanks uitspraak rechter
Provincies hebben nog volop toestemming gegeven voor de bouw van 'duurzame' stallen, ondanks de twijfel over de werkzaamheid ervan. Nadat de eerste rechtbank de vergunning voor zo'n stal onderuit haalde, kenden provincies nog bijna 190 vergunningen toe.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en Follow the Money.
Te veel onzekerheid
Friesland spant de kroon: de provincie gaf het afgelopen anderhalf jaar volgens eigen schattingen nog zo'n 95 keer groen licht voor de twee meest voorkomende emissiearme stalvloeren. En dat terwijl juist die provincie in maart 2021 als eerste werd teruggefloten door de rechtbank.
Die oordeelde in een zaak van een melkveehouder dat er te veel onzekerheid was over de effectiviteit van zijn duurzame stalvloer, en daarmee over de hoeveelheid stikstof die in de natuur belandt. De provincie had de vergunning dus niet af mogen geven.
188 keer toestemming
Maar Friesland is niet de enige provincie die de afgelopen anderhalf jaar doorging met het verlenen van nieuwe vergunningen. Alle provincies samen gaven sinds maart vorig jaar nog 188 keer toestemming voor de bouw van een emissiearme vloer.
Na Friesland gebeurde dat het vaakst in Noord-Brabant (25 keer), Gelderland (23 keer) en Overijssel (12 keer). Dat is opmerkelijk omdat ook rechtbanken in Utrecht, Noord-Brabant en Overijssel het afgelopen jaar een streep haalden door vergunnigen voor emissiearme vloeren.
Vorming van ammoniak voorkomen
Innovatieve stalvloeren, die vaste mest en de urine van koeien scheiden en daardoor de vorming van ammoniak moeten voorkomen, waren de afgelopen jaren voor veel melkveehouders een belangrijk middel om verder uit te kunnen breiden.
Omdat de vloeren een lagere uitstoot beloofden konden ze meer dieren houden, zonder dat het tot een toename van stikstof in de natuur zou leiden.
Presteren niet of nauwelijks beter
Maar volgens rechtbanken staat die aanname onvoldoende vast. Zij baseren zich daarbij onder meer op een studie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat vond 3 jaar geleden al sterke aanwijzingen dat duurzame stalvloeren niet of nauwelijks beter presteren dan 'gewone' stallen.
Ook latere metingen lijken die conclusies te bevestigen. Stalbouwers spreken de conclusies van de onderzoeken tegen.
'Onzorgvuldig geweest'
"Provincies zijn onzorgvuldig geweest", zegt hoofddocent omgevingsbeleid Raoul Beunen. "Ze zijn te optimistisch geweest en hebben veel te lang niet alleen uitspraken van rechtbanken, maar ook de onderzoeken die er aan ten grondslag lagen, genegeerd. Dat is kwalijk."
De Raad van State volgde onlangs het voorbeeld van de lagere rechtbanken en vernietigde de goedkeuring voor drie emissiearme vloeren door de provincie Utrecht. Ook kort voor die uitspraak gaven sommige provincies nog nieuwe vergunningen af.
Bom onder vergunningverlening
Het oordeel van de hoogste bestuursrechter is een bom onder de vergunningverlening voor duurzame stallen. Die ligt nu stil. Het ministerie van Landbouw en Natuur en provincies denken na over of deze hervat kan worden en op welke manier.
Voor melkveehouders betekent de uitspraak opnieuw onzekerheid. Zij zien in de stalinnovaties een belangrijk middel om aan strengere stikstofeisen van de overheid te voldoen. In de provincie Noord-Brabant gelden zelfs regels die melkveehouders verplichten uiterlijk in 2024 over te gaan op een emissiearme stal. De vraag is of dat nog gehaald kan worden.