Veel dikke mensen ervaren gewichtsdiscriminatie in de zorg: 'Ga maar diëten, wordt er direct gezegd'

Veel dikke patiënten ervaren gewichtsdiscriminatie bij de dokter. Zo erg zelfs dat 80 procent zorg vermijdt. Dat blijkt uit een enquête van stichting Dikke Vinger. "Als je altijd te horen krijgt dat het aan je gewicht ligt, wordt de drempel steeds hoger."

"Ik snap zelf ook wel dat ik dik ben, maar een arts moet verder kijken dan je gewicht", zegt Kimberley van Megen. Ze weet als geen ander hoe lastig het is om als dikke patiënt naar de dokter te gaan. "Al snel sta je buiten met een foldertje over een maagverkleining, dat zorgt ervoor dat veel dikke mensen niet meer naar de dokter durven."

Uitstel van zorg

Van Megen is niet de enige dikke persoon die slechte ervaringen heeft bij de dokter. Ze startte een enquête onder vijfhonderd leden van haar stichting Dikke Vinger, die zich inzet voor gelijkwaardigheid van dikke mensen. Daaruit bleek dat 76 procent ervaringen heeft met gewichtsdiscriminatie in de zorg. 80 procent geeft daarnaast aan om die reden zorg uit te stellen.

Vooral over het uitstellen van zorg maakt Van Megen zich zorgen. "Als je als dik persoon bij welke klacht dan ook te horen krijgt dat het aan je gewicht ligt, dan wordt de drempel om naar een dokter te gaan steeds hoger. Want je krijgt toch steeds hetzelfde te horen. Dik zijn is ongezond, maar zorg uitstellen ook."

Huisartsen herkennen beeld niet

Het Nederlands Huisartsen Genootschap zegt zich niet te herkennen in dit beeld. Voorzitter Wendy Borneman zegt dat artsen goed worden opgeleid om objectief naar het lichaam te kijken.

"Wij hanteren richtlijnen voor wanneer we beginnen over het gewicht. Dit is als iemand zelf met vragen komt, als iemand komt met klachten waarbij het gewicht een invloed kan hebben of we kaarten het aan als mensen een ziekte hebben waarbij overgewicht een extra risico kan vormen. Daarnaast kan een huisarts op eigen inschatting over het onderwerp beginnen", legt Borneman uit.

'Maak het bespreekbaar'

De voorzitter krijgt geen signalen van huisartsen over gewichtsdiscriminatie, terwijl veel dikke mensen aangeven dat ze daar wél mee te maken krijgen. "Als je het ervaart, kom dan bij ons langs om het erover te hebben. Geef aan bij je arts dat je het gevoel hebt dat die je klachten niet serieus neemt. Ook voor huisartsen is het goed om daar bij stil te staan. Het gaat over interactie tussen mensen, waarbij je eigen gedachten en beelden meespelen. Het kan zijn dat de arts inderdaad een blinde vlek heeft maar dat zou het medische oordeel nooit in de weg mogen staan", zegt Borneman.

Ze ziet vooralsnog geen aanleiding om het onderwerp nog eens extra onder de aandacht te brengen. "Al is het altijd goed om je als huisarts bewust te zijn van ervaringen van de patiënt."

Niet handelingsbekwaam

Hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum herkent het verhaal Van Megen van Dikke Vinger wel. "Ik hoor van bijna al mijn patiënten dat ze ervaring hebben met gewichtsdiscriminatie", vertelt ze.

"Laatst nog vertelde een patiënt dat een arts het volledige gesprek met haar partner voerde. Pas toen ze afviel sprak de arts tegen haar. Alsof iemand die dik is niet handelingsbekwaam is? Er wordt vaak niet serieus genoeg gekeken naar klachten en dan wordt er soms niet de goede zorg gegeven."

'Gewicht ligt gevoelig'

Volgens van Rossum gaat het vaak om de benadering van het onderwerp. "Gewicht ligt gevoelig. Je weet als arts niet wat iemand allemaal al heeft gedaan om af te vallen. Er spelen veel verschillende factoren mee", weet Van Rossum.

"Internationaal wordt aangeraden om als arts eerst te vragen of iemand het goed vindt om het over het gewicht te hebben. In 90 procent van de gevallen is dat dan goed."

Gevolgen uitstellen van zorg

"Dit is juist een groep patiënten waarvan je liever niet wil dat ze zorg uitstellen", zegt Van Rossum. "Overgewicht vergroot de kans op ruim tweehonderd andere ziekten. Hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zijn de bekendste, maar er zijn ook dertien vormen van kanker die vaker voorkomen bij mensen met overgewicht, net als gewrichtsklachten, reuma, darmziekten, depressie en vruchtbaarheidsproblemen."

Het is volgens Van Rossum ook daarom belangrijk dat dikke mensen zich ook op hun gemak voelen bij de dokter. "Het is een risico dat als je niet naar de dokter gaat je in een veel latere fase achter bijvoorbeeld borstkanker komt."

'Geef oplossingen'

Sinds 2 jaar krijgen mensen met obesitas een gecombineerde leefstijlinterventie vergoed. Onder leiding van een leefstijlcoach gaan ze 2 jaar lang aan de slag met voeding, beweging en gedragsverandering.

"Als zo'n intensief programma onvoldoende helpt, mogen we gewichtsverlagende medicijnen voorschrijven of kun je kijken naar een maagverkleining", zegt Van Rossum.

Flyer voor de huisarts

Kimberley van Megen van stichting Dikke Vinger gaat naar aanleiding van de resultaten van de enquête mensen helpen met hoe ze het gesprek met hun huisarts kunnen aangaan. "We hebben supportpakketten voor dikke mensen die zich onveilig voelen in de zorg."

Verder denkt de stichting aan flyers die patiënten kunnen geven tijdens een gesprek met hun dokter. En gesprekken voeren met artsen in opleiding: hoe is de voorlichting over dit onderwerp? Op die manier hoopt Van Megen uiteindelijk het hele systeem bewust te maken van gewichtsdiscriminatie in de zorg.