Veel dikke patiënten ervaren gewichtsdiscriminatie bij de dokter. Zo erg zelfs dat 80 procent zorg vermijdt. Dat blijkt uit een enquête van stichting Dikke Vinger. "Als je altijd te horen krijgt dat het aan je gewicht ligt, wordt de drempel steeds hoger."

"Ik snap zelf ook wel dat ik dik ben, maar een arts moet verder kijken dan je gewicht", zegt Kimberley van Megen. Ze weet als geen ander hoe lastig het is om als dikke patiënt naar de dokter te gaan. "Al snel sta je buiten met een foldertje over een maagverkleining, dat zorgt ervoor dat veel dikke mensen niet meer naar de dokter durven."

Uitstel van zorg

Van Megen is niet de enige dikke persoon die slechte ervaringen heeft bij de dokter. Ze startte een enquête onder vijfhonderd leden van haar stichting Dikke Vinger, die zich inzet voor gelijkwaardigheid van dikke mensen. Daaruit bleek dat 76 procent ervaringen heeft met gewichtsdiscriminatie in de zorg. 80 procent geeft daarnaast aan om die reden zorg uit te stellen.

Vooral over het uitstellen van zorg maakt Van Megen zich zorgen. "Als je als dik persoon bij welke klacht dan ook te horen krijgt dat het aan je gewicht ligt, dan wordt de drempel om naar een dokter te gaan steeds hoger. Want je krijgt toch steeds hetzelfde te horen. Dik zijn is ongezond, maar zorg uitstellen ook."

Huisartsen herkennen beeld niet

Het Nederlands Huisartsen Genootschap zegt zich niet te herkennen in dit beeld. Voorzitter Wendy Borneman zegt dat artsen goed worden opgeleid om objectief naar het lichaam te kijken.

"Wij hanteren richtlijnen voor wanneer we beginnen over het gewicht. Dit is als iemand zelf met vragen komt, als iemand komt met klachten waarbij het gewicht een invloed kan hebben of we kaarten het aan als mensen een ziekte hebben waarbij overgewicht een extra risico kan vormen. Daarnaast kan een huisarts op eigen inschatting over het onderwerp beginnen", legt Borneman uit.

'Maak het bespreekbaar'

De voorzitter krijgt geen signalen van huisartsen over gewichtsdiscriminatie, terwijl veel dikke mensen aangeven dat ze daar wél mee te maken krijgen. "Als je het ervaart, kom dan bij ons langs om het erover te hebben. Geef aan bij je arts dat je het gevoel hebt dat die je klachten niet serieus neemt. Ook voor huisartsen is het goed om daar bij stil te staan. Het gaat over interactie tussen mensen, waarbij je eigen gedachten en beelden meespelen. Het kan zijn dat de arts inderdaad een blinde vlek heeft maar dat zou het medische oordeel nooit in de weg mogen staan", zegt Borneman.

Ze ziet vooralsnog geen aanleiding om het onderwerp nog eens extra onder de aandacht te brengen. "Al is het altijd goed om je als huisarts bewust te zijn van ervaringen van de patiënt."

Niet handelingsbekwaam

Hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum herkent het verhaal Van Megen van Dikke Vinger wel. "Ik hoor van bijna al mijn patiënten dat ze ervaring hebben met gewichtsdiscriminatie", vertelt ze.

"Laatst nog vertelde een patiënt dat een arts het volledige gesprek met haar partner voerde. Pas toen ze afviel sprak de arts tegen haar. Alsof iemand die dik is niet handelingsbekwaam is? Er wordt vaak niet serieus genoeg gekeken naar klachten en dan wordt er soms niet de goede zorg gegeven."

'Gewicht ligt gevoelig'

Volgens van Rossum gaat het vaak om de benadering van het onderwerp. "Gewicht ligt gevoelig. Je weet als arts niet wat iemand allemaal al heeft gedaan om af te vallen. Er spelen veel verschillende factoren mee", weet Van Rossum.

"Internationaal wordt aangeraden om als arts eerst te vragen of iemand het goed vindt om het over het gewicht te hebben. In 90 procent van de gevallen is dat dan goed."

Gevolgen uitstellen van zorg

"Dit is juist een groep patiënten waarvan je liever niet wil dat ze zorg uitstellen", zegt Van Rossum. "Overgewicht vergroot de kans op ruim tweehonderd andere ziekten. Hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zijn de bekendste, maar er zijn ook dertien vormen van kanker die vaker voorkomen bij mensen met overgewicht, net als gewrichtsklachten, reuma, darmziekten, depressie en vruchtbaarheidsproblemen."

Het is volgens Van Rossum ook daarom belangrijk dat dikke mensen zich ook op hun gemak voelen bij de dokter. "Het is een risico dat als je niet naar de dokter gaat je in een veel latere fase achter bijvoorbeeld borstkanker komt."

'Geef oplossingen'

Sinds 2 jaar krijgen mensen met obesitas een gecombineerde leefstijlinterventie vergoed. Onder leiding van een leefstijlcoach gaan ze 2 jaar lang aan de slag met voeding, beweging en gedragsverandering.

"Als zo'n intensief programma onvoldoende helpt, mogen we gewichtsverlagende medicijnen voorschrijven of kun je kijken naar een maagverkleining", zegt Van Rossum.

Flyer voor de huisarts

Kimberley van Megen van stichting Dikke Vinger gaat naar aanleiding van de resultaten van de enquête mensen helpen met hoe ze het gesprek met hun huisarts kunnen aangaan. "We hebben supportpakketten voor dikke mensen die zich onveilig voelen in de zorg."

Verder denkt de stichting aan flyers die patiënten kunnen geven tijdens een gesprek met hun dokter. En gesprekken voeren met artsen in opleiding: hoe is de voorlichting over dit onderwerp? Op die manier hoopt Van Megen uiteindelijk het hele systeem bewust te maken van gewichtsdiscriminatie in de zorg.

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."