Van shithole naar shutdown: ruzie bij de Amerikaanse overheid

Als je een museum of een nationaal park in de Verenigde Staten (VS) wilt bezoeken, is de kans reëel dat je deze week voor een dichte deur staat. Landelijke overheidsdiensten in Amerika zijn gesloten voor publiek omdat de geldkraan van de overheid is dichtgedraaid. De zogeheten shutdown ging in de nacht van vrijdag op zaterdag in nadat de partijen in de senaat het niet eens konden worden. Honderdduizenden ambtenaren in de Verenigde Staten zitten noodgedwongen thuis.

Een ‘government shutdown’ betekent dat de Amerikaanse federale overheid uitgeschakeld wordt omdat er geen begroting is goedgekeurd. Ofwel: het geld is op. Zonder geld mag de overheid volgens de wet geen nieuwe uitgaven meer doen. Alle niet-essentiële overheidsdiensten die betaald worden vanuit de begroting, gaan op slot. Alleen de diensten die van lands- en levensbelang zijn (zoals politie, brandweer, grensbewaking en luchtverkeersleiding) blijven actief. Ook het aanvragen van paspoorten en visums kan vertraagd verlopen, website van overheidsdiensten worden niet meer bijgewerkt, leningen worden in een aantal gevallen niet meer goedgekeurd, milieuvergunningen niet meer uitgereikt.

De Democraten stemden tegen de begroting van het Witte Huis omdat de Republikeinen geen oplossing bieden voor de 700.000 zogeheten 'Dreamers'. Dat zijn asielzoekers die als kind naar de Verenigde Staten kwamen en meestal al jaren in het land wonen en ingeburgerd zijn. Trump heeft deze status in september opgeheven; onduidelijk is of deze groep nu het land uit moet.

De voicemail van het Witte Huis

Ook de voicemail van het Witte Huis is aangepast, meldt de BBC. “We kunnen helaas uw telefoontje niet beantwoorden, omdat de Democraten van het Congres de overheidsfinanciering – waaronder financiering voor onze troepen en andere prioriteiten van nationale veiligheid – gegijzeld houden voor een debat over immigratie dat hier niets mee te maken heeft,” klinkt het. “Door dit probleem is de overheid in ‘shutdown’. We kijken ernaar uit om uw telefoontjes te beantwoorden wanneer de overheid weer open is.”

De shutdown komt op een gevoelig moment, net nadat Donald Trump zijn eenjarige presidentschap heeft gevierd. De partijen waren intern verdeeld: vijf Democraten stemden voor het begrotingsvoorstel, eenzelfde aantal Republikeinen was tegen. Het is de eerste keer sinds vijf jaar dat de overheidsdiensten op slot gaan. In 2013 gebeurde dat onder president Barack Obama. Die sluiting duurde destijds 16 dagen.

Bescherming tegen de uitzetting van asielzoekers

Democraten willen in ruil voor hun steun toezeggingen in de vorm van bescherming tegen uitzetting van de dreamers. Sommige conservatieve Republikeinen liggen om andere redenen dwars: Ze vinden dat de overheidsuitgaven structureel omlaag moeten. Ze willen vooral bezuinigen op het gebied van gezondheidszorg en sociale uitkeringen.

Volgens de Amerikaanse wet moet het parlement (het Congres) ieder jaar voor 1 oktober de begroting voor het daaropvolgende jaar goedkeuren. En daar gaat het bij een shutdown mis: het lukt politici niet om een compromis te sluiten over waar het geld exact naartoe gaat. Dit wil echter niet zeggen dat er onmiddellijk sprake is van een gesloten overheid: het Congres kan in dat geval tijdelijke resoluties aannemen, waardoor ambtenaren voor bepaalde tijd verder kunnen werken. Sinds oktober gebeurde dat al diverse keren. In december besloten de Democraten en Republikeinen om de overheid voor dertig dagen van geld te voorzien.

Schooltripjes en vakanties worden gecanceld

Kredietbeoordelaar Standard & Poor's (S&P) heeft uitgerekend dat het per week minstens zo'n 6,5 miljard dollar schade oplevert als Washington zijn ambtenaren naar huis stuurt. S&P wijst erop dat de impact van een shutdown veel verder reikt dan ambtenaren alleen. Schooltripjes en vakanties naar nationale parken kunnen dan bijvoorbeeld niet meer doorgaan. En restaurants en winkels zullen minder verkopen vanwege zorgen over de salarisuitbetaling bij thuiszittend overheidspersoneel.

De Amerikaanse president Donald Trump geeft de oppositie de schuld van de zogeheten shutdown in zijn land. “Het is het eenjarig jubileum van mijn presidentschap en de Democraten wilden me een mooi cadeau geven'', sneerde hij op Twitter. Inmiddels vliegen verwijten over en weer. De woordvoerster van het Witte Huis sprak volgens The New York Times over de 'Schumer Shutdown', een verwijzing naar de Democratische leider in de Senaat Chuck Schumer. Ze stelde in een verklaring dat de Democraten politiek bedrijven kennelijk belangrijker vinden dan de nationale veiligheid.

#trumpshutdown

De Democraten spreken liever over de 'Trump Shutdown'. “Iedere Amerikaan weet dat de Republikeinse Partij het Witte Huis, de Senaat en het Huis van Afgevaardigden controleert'', reageerde Schumer. “Het is hun taak om de overheid open te houden.'' Trump stelde op Twitter dat de shutdown juist bewijst dat zijn partij nog meer steun nodig heeft van de kiezers. Hij wees erop dat zestig senatoren nodig waren om het voorstel goed te keuren. “De Republikeinen hebben maar 51 zetels in de Senaat'', schreef hij. De president stelde ook dat de Democraten “makkelijk een deal hadden kunnen sluiten''.

Naar verwachting wordt er in het weekeinde doorgepraat om tot overeenstemming te komen. Een 'shutdown' is tot nu toe negentien maal voorgekomen in de Amerikaanse geschiedenis.