Valpartijen bij 65-plussers zijn geen losstaande ongelukjes: 'Risico op herhaling is groot'

Als een ouder persoon valt, wordt dat vaak gezien als iets wat bij het leven hoort. Maar de groeiende frequentie van deze ongelukken is terug te dringen met nazorg, zeggen experts. "1 op de 5 komt binnen een maand weer terug na een nieuwe val."

Ieder jaar komen er duizenden ouderen ten val vanwege obstakels op de weg. Onafgemaakte stoepranden, loszittende tegels of onhandig geplaatste fietsen en scooters vormen voor deze ouderen letterlijk struikelblokken.

Forse stijging

Veiligheid NL, een kenniscentrum voor letselpreventie, maakt zich zorgen. Een woordvoerder zegt: "In 2021 belandden er in totaal 8100 ouderen op de Spoedeisende Hulp (SEH) door een val op straat. 2500 van die gevallen kwam door slecht straatwerk."

Dat is een forse stijging in vergelijking met voorgaande jaren. Toen kwam 18 procent van de gevallen ouderen ten val door obstakels op de weg. In 2021 was dat aandeel gestegen naar 30 procent van alle valincidenten.

Sneller en beter reageren

De slecht onderhouden straten leiden tot veel ergernis bij ouderen, weet ook Sven Stijnman van ouderenbond KBO-PCOB. "Senioren gaan graag op pad, maken een wandeling of een fietstocht. Zij hebben daarbij veel last van een te drukke stoep."

De bond zou daarom graag zien dat gemeenten meer initiatief tonen om dit probleem aan te pakken. "Dat gemeenten al veel op hun bordje hebben, snappen we heel goed", zegt directeur Ingrid Rep van KBO-PCOB. "Toch hebben we het gevoel dat het goed zou zijn om gemeenten aan te moedigen om wat sneller en beter te reageren, met rekenschap voor mensen op leeftijd."

Druk op de zorg

Niet alleen senioren krijgen te maken met de gevolgen van het stijgende aantal incidenten. Volgens Pol Stuart, mede-voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), komt er door het stijgende aantal ongelukken steeds meer druk te staan op zorgverleners.

"Wanneer mensen op de SEH komen, worden ze eerst ingeschreven door de secretaresse en gezien door de verpleegkundige," legt hij uit. "Dan worden er nog één of meerdere foto's gemaakt, soms een CT-scan, een hartfilmpje.. voordat al die resultaten bij elkaar zijn ben je al snel drie uur verder."

Verdubbeling zorgkosten

Ook ontstaat een grote druk op de zorgkosten. Volgens Veiligheid NL komt 33 procent van de 65-plussers, 50 procent van de 75-plussers en 60 procent van de 85-plussers jaarlijks ten val.

Door de vergrijzing van de bevolking zullen de zorgkosten die aan deze valpartijen verbonden zijn zich binnen 10 jaar meer dan verdubbelen: van 1,1 miljard naar 2,4 miljard euro.

Risico op herhaling groot

Hoofd interne geneeskunde bij het Amsterdam UMC, Prabath Nanayakkara, benadrukt dat er vooral in de nazorg te weinig gebeurt. "Eén op de 5 van de gevallen ouderen komt binnen een maand weer terug na een nieuwe val."

Het afdoen van een valpartij als een ongelukje bij 65-plussers betekent miskenning van een belangrijk probleem. De oorzaak van het valincident wordt dan niet in kaart gebracht en weggenomen, waardoor het risico op herhaling groot is."

Preventie

Deze oorzaken zijn niet alleen de losse stoeptegels, maar ook bijvoorbeeld de slechte ogen van de ouderen. Daarom start het AMC nu een nazorgtracject. Enkele voorbeelden van deze zorg zijn: een valpreventiecursus bij een fysiotherapeut, een oogmeting bij een opticien of het inschakelen van thuiszorg.

"Hiermee willen we voorkomen dat patiënten snel terugkomen op de spoedeisende hulp vanwege een nieuwe val", zegt Nanayakkara.