"Het verdriet is er nog elke dag", zegt Jacques Beemsterboer. In 2006 wordt zijn dochter met 36 messteken om het leven gebracht als ze haar relatie verbreekt. De dader komt binnenkort misschien weer vrij. En opvallend, Jacques kan daar mee leven.

Als nabestaande weet Jacques hoe het is om een veroordeelde terug te zien keren in de maatschappij. De moordenaar van zijn dochter, haar ex-vriend Gerald O., kreeg 12 jaar cel en tbs. Inmiddels werkt O. aan een terugkeer in de samenleving. Hij heeft goed meegewerkt aan zijn behandeling en er zijn signalen zijn dat hij werkt aan zichzelf. "Als dat goed beoordeeld is, dan moet hij die weg ook gaan. Wij hebben nooit gevoelens gehad dat deze man nooit meer vrij mag komen", vertelt Jacques.

Voorbereiding

Samen met zijn vrouw heeft Jacques ervoor gezorgd dat zij konden wennen aan het idee dat de moordenaar van hun dochter weer vrij zou komen."Wij hebben er verstandig aan gedaan Gerald O. te bezoeken, hem te spreken en in de ogen te kijken voordat hij uit de gevangenis kwam. Dat voorkomt in ieder geval dat, als je hem op straat tegen zou komen, je in een blinde paniek op hol slaat. Want dan heb je dat moment van ontmoeting al gehad. En dat helpt."

Wel kan hij zich voorstellen dat dit anders is bij nabestaanden van daders die tot levenslang zijn veroordeeld. Levenslang betekent in Nederland ook écht levenslang, in tegenstelling tot veel andere Europese landen. Maar nadat Nederland in 2017 op de vingers werd getikt door het Europese Hof van Justitie is de wet aangepast. Nu liggen de regels anders.

Na herbeoordeling toch op vrije voeten

Sinds 2017 is het zo dat wie 25 jaar heeft gezeten, via een procedure van herbeoordeling alsnog vrij kan komen. Tot nu toe is er nog niemand op vrije voeten gekomen door de nieuwe regel. 46 mensen zitten nu de straf levenslang uit. Jacques vindt dat deze nieuwe regels moeten worden gevolgd, maar begrijpt wel dat dit voor nabestaanden soms moeilijk kan zijn. "Als je als nabestaande ervan uitging dat je de moordenaar nooit zult tegenkomen, dan is het een bittere pil als dat met de nieuwe wet tóch het geval kan zijn."

Het is niet zo dat je na 25 jaar simpel vrij komt. Er is een speciaal adviescollege in het leven geroepen die ieder stapje richting vrijheid zorgvuldig afweegt. Stapje voor stapje kan een levenslanggestrafte dan werken aan zijn weg richting de maatschappij. Uiteindelijk beslist de minister of iemand vrijkomt of niet.

'Bijna iedereen moet een tweede kans kunnen krijgen'

Sinds de dood van zijn dochter bezoekt Jacques gevangenissen, houdt er lezingen voor gedetineerden en vertelt zijn verhaal. Hierdoor heeft Jacques zijn beeld van daders een beetje bij moeten stellen. "Juist omdat ik zoveel contact heb met daders, ook met moordenaars, hoor je de diepte van hun verhalen. En het komt heel vaak voor dat in de diepte van die verhalen ook een stukje slachtofferschap zit. Dat geeft zo'n daad een heel ander beeld."

"Ik vind als persoon dat bijna iedereen een tweede kans moet kunnen krijgen. Maar ik vind wel dat dat heel gedegen moet worden afgewogen", vertelt hij. De instantie die die afweging maakt doet dat prima, vindt Jacques. Maar of het in de kliniek altijd goed gaat? "Wat je in de krant leest en op het journaal ziet is dat er bij klinieken, en ook waar Gerald O. zit, ernstige tekorten zijn aan gekwalificeerd personeel."

Uitzondering

Toch verdient niet íedereen de kans op een nieuw leven, vindt Jacques. "Als iemand op jonge leeftijd iets vreselijks heeft gedaan, en levenslang krijgt, dan is het goed dat er een moment komt dat je nog eens kijkt hoe iemand zich heeft ontwikkeld. Maar als een dader volhardt in zijn keuze, geen spijt betuigt, dan vraag ik mij af of je dan nog een tweede kans verdient."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."