Universiteiten willen maximum op internationale studenten tegen overvolle collegezalen en overwerkte docenten

Studenten op de trap van de collegezaal en docenten met een burn-out. Nederlandse universiteiten kunnen de hoeveelheid internationale studenten niet meer aan. Ze willen maatregelen. "We barsten uit onze voegen."

Het aantal internationale studenten is de afgelopen 5 jaar bijna verdubbeld. "We hebben dringend instrumenten nodig om de groei in goede banen te leiden", vertelt voorzitter Geert ten Dam van het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam.

Barsten uit de voegen

De Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft nu ongeveer 41 duizend studenten. De afgelopen jaren is het aantal Nederlandse studenten met ongeveer 6 procent gegroeid. Tegelijkertijd is het aantal internationale studenten verdrievoudigd. "Als we niks doen, ontwikkelen we ons rap naar 50.000 studenten. Dat is echt te veel. Daarnaast zijn dat er meer dan een stad als Amsterdam kan opvangen."

"We merken door die enorme toestroom dat we letterlijk in ruimtes uit onze voegen barsten", zegt Ten Dam. "We hebben een tekort aan collegeruimtes, die moeten we elders in de stad gaan regelen. De werkdruk van docenten is al onacceptabel hoog, daar hebben ook de studenten last van."

Mogen studenten niet weigeren

"Op dit moment mogen we internationale studenten niet weigeren. Als ze voldoen aan de toelatingseisen, gaan ze gewoon mee in de aanmeldingsprocedure. Hoeveel het er ook zijn", vertelt Ten Dam van de UvA.

Als ze een goede balans willen houden tussen Nederlandse en internationale studenten, dan hebben ze sturingsmogelijkheden nodig, vertelt ze. "We willen de mogelijkheid hebben om op de noodrem te kunnen trappen. Die hebben we nu niet."

80.000 internationale studenten

Dit collegejaar staan er 340.346 studenten ingeschreven aan de Nederlandse universiteiten, een stijging van 4 procent ten opzichte van vorig jaar, blijkt uit cijfers van koepelorganisatie Universiteiten van Nederland. Er staan bijna 80.000 internationale studenten ingeschreven. Dat is een stijging van ruim 14 procent ten opzichte van vorig collegejaar.

"De toestroom van buitenlandse studenten heeft het onderwijs veel beter gemaakt de afgelopen jaren", vertelt onderwijs- en beleidshistoricus Pieter Slaman. "Het is heel leerzaam om met buitenlandse studenten in de klas te zitten. Maar nu zie je dat de toestroom uit het buitenland zo groot is dat universiteiten de controle verliezen."

'Perverse prikkel'

Het probleem zit volgens hem in de financiering. De overheid heeft elk jaar een bepaald bedrag beschikbaar gesteld voor universiteiten. De hoeveelheid geld is deels afhankelijk van hoeveel studenten staan ingeschreven. Dat noemt Slaman een 'perverse prikkel'. "Dat betekent dat elke universiteit zich gedwongen voelt om te blijven groeien. Van Nederlandse studenten zijn er niet genoeg om die groei op die schaal door te zetten. Die groei komt dus uit het buitenland."

Bovendien zijn Nederlandse universiteiten populair onder buitenlandse studenten, vertelt Slaman. "Ze doen het goed op internationale ranglijsten, daar zijn buitenlandse studenten gevoelig voor. Daar komt bij dat Nederlandse universiteiten redelijk goedkoop zijn." Met als gevolg: volle collegezalen en overwerkte docenten.

Volle collegezalen

Job Vermaas, tweedejaarsstudent politicologie en bestuurslid van de ASVA Studentenunie, ondervindt de gevolgen van de internationalisering aan den lijve. "We merken dat er niet genoeg plekken zijn in collegezalen en dat er nu theaters gehuurd worden om colleges te geven", zegt Job. "Ook merken we dat docenten compleet overwerkt zijn en dat de onderwijskwaliteit omlaag gaat."

"Er komt nu ook een stop op politicologie", vertelt hij. "Dan wordt aan de poort geselecteerd wie wel en niet de opleiding mag volgen. Op zich is dat positief, de opleiding is de afgelopen jaren erg gegroeid. Maar doordat de stop op de gehele opleiding komt, vallen hierdoor ook Nederlandse studenten buiten boord."

Numerus fixus

Geert ten Dam van de UvA pleit daarom voor een numerus fixus voor de Engelstalige variant van een opleiding. "Onze grote opleidingen hebben zowel een Engelstalige als een Nederlandstalige variant. Als we een numerus fixus kunnen instellen op de Engelstalige variant, kunnen we de toestroom van buitenlandse studenten in de hand houden zonder dat Nederlandse studenten daarbij buiten de boot vallen."

Op dit moment mogen universiteiten zo'n numerus fixus van de wet niet invoeren. De Wet Taal en Toegankelijkheid zou uitkomst kunnen bieden, maar die wet ligt al 2 jaar op de plank. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toestroom van internationale studenten.