Een groot deel van alle nieuwe vergunde windmolens komt in of tegen beschermde natuur te staan. Van de bijna 800 nieuw vergunde windmolens in Nederland komen er ruim 300 in beschermde natuur, zelfs in Natura 2000-gebied.

Dat blijkt uit onderzoek van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en EenVandaag, in samenwerking met de Groene Amsterdammer en dagblad Trouw. Volgens een data-inventarisatie, blijkt maar liefst twee op de vijf nieuwe windmolens in beschermde natuur komen.

Natura 2000

EenVandaag en Investico verzamelden gegevens van projecten die nog niet in werking zijn, maar wel de benodigde vergunningen en een subsidietoekenning voor duurzame energie op zak hebben. Nu al draaien ruim 600 windturbines in of net naast een beschermd natuurgebied. Maar daar komen nog minstens 308 turbines bij.

Zelfs in of vlakbij Natura 2000-gebieden, de hoogste Europese status van natuurbescherming, staan 175 molens gepland.

'Niet in mijn achtertuin'

In 2030 moet 70 procent van alle elektriciteit die we gebruiken duurzaam zijn opgewekt. Dat redden we niet met alleen turbines in de Noordzee, maar windmolens op het vaste land en dichtbij huizen zijn weinig geliefd. Van Texel tot Oss en van Amsterdam tot de Drentse Veenkoloniën, overal gaan burgers de barricaden op tegen de plaatsing van turbines in hun regio.

Soms met succes, zoals op Amsterdam IJburg waar bewoners met succes de plaatsing van vier windturbines wisten tegen te houden. De nieuwe zoeklocatie is echter een paar kilometer het IJmeer op, midden in Natura 2000-gebied. "Groene energie opwekken is enorm belangrijk, maar doe dat niet in de natuur. Dat is eeuwig zonde", zegt Manon Tentij van de Vogelbescherming. "Als wethouder of gedeputeerde heb je in de natuur minder weerstand van omwonenden, maar het kan niet zo zijn dat de natuur de dupe wordt van de klimaatdoelstellingen, want we hebben niet alleen een klimaat, maar ook een biodiversiteitscrisis."

Bouwen wel mogelijk

Juridisch klopt het allemaal, want het is met de regelgeving mogelijk om energieprojecten in de Nederlandse natuur te bouwen, zelfs als die een beschermde status heeft. De bouwers moeten dan wel aantonen dat kwetsbare diersoorten geen 'significante negatieve' effecten zullen ondervinden.

Bron: EenVandaag

"We doen al veel in natuur: recreëren, bouwen en energie opwekken. Het hoeft dus niet onmogelijk te zijn om windmolens in de natuur te plaatsen", zegt ecoloog Jan van der Winden, die al 30 jaar overheden en natuurorganisaties helpt bij de plaatsing van windparken. "Maar elke windmolen heeft effect", vertelt hij. "Vaak ga je uit van het slechtste scenario, daarna kijk je of die voorspelling uitkomt."

Zorgen over effect

Van het slechtste scenario uitgaan en daar naar bouwen, is een systeem dat volgens expert Van der Winden vaak goed werkt, maar hij maakt zich toch zorgen over de opgetelde effecten.

"Het is vrij slecht bekend wat de bouw in zijn totaliteit betekent, niet alleen landelijk maar ook internationaal moeten we beter uitzoeken wat de effecten zijn. Sommige vogels vliegen van het IJsselmeer naar Siberië. Als ze dan onderweg tientallen windparken tegenkomen, heeft één windmolen misschien geen effecten, maar hebben ze dat allemaal bij elkaar wel."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."